De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 22 juli pagina 7

22 juli 1939 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

fütademie der IDiffenfttjaften Oeutfcf>ca Türtccbud) Betttn tHt>( 7, Uimwrjltsteflwfje s 20.6.39. t» Dt. Hellmurli Larxgenbuchet bit WUHboa (i. mambg. Sdjmnczmalb) 3. Mai 1939Dr.L/ïi. Sehr geehrtes Fraulein Frsti Pur Sen l?ragerttCreich,der Sic besehfcftigt, ist dajDeutsche Wörterlmch nur Insoweit zustand i g, als es sioh uni das Aof'tauchen and die Wortgeechichte acr VerbiriSang "Blut una Boelen'' handelt.Die beiden Artikel "Blut "und "Boöen" ini E.Bando des Seutschen Wfirtertuehes sind i m 5. Jahrzelmt 3es vorigsn Jahrhnnöerts geschrie 'benjsie Keigen 7,war Anf-Stza zu den ir, diesen l>eidün W r terr. .jüngst, ausgebildeten Bedeutunr.en.aber nicht,weder in lockerer Tügung noch in i'esler I'ragMip, die '/ert>in gung selbst .!iachtrof;offia" eri;j.l aura Buchstaben B let MsSehr geehrte Frau Leiüor tioaae ioh erst beate claza Jhneu den Eiagang I:ir«s briefes vos 2 j. j. zu bestatij^en, d Uber dea Jankor -jud D'ir-:ii:iaa_et-Verl-ïg zu air gölangt i'it. 2n ti" r f t e ^oliwierig sein, 'ib&rha oine Definitioa des feariffes "Blut- >;nd Sodenliteratur" z fiaden. D.TE h n. t ?unüehr.t dea sinen Srand, di3 aie Knchscjhl ??vedte, ia de tien ir. i a eiae JenrliKe Bei-riri'siiefinition ervn allo ';och 911 s der 2e i t vor 1933 rriTtumea, uad ;l;ïh* r «bis r dt Op zoek naar Blut und Boden" Verslag van een speurtocht die bewees dat niets veranderlijker is dan de Nieuw-Duitsche mythologie »lf(.nf(()afl(i«cn t(»t( luv Pft<8< 6i< 'Srulf Ocuttdit Mf«»ctni< TT&mben 8, W«irimfli««u HET kreupele Duitsche woord Blubo" is sinds 1933 door de heele wereld getrokken. Men maakte er zich vroolijk over. Men haalde er mede lijdend de schouders over op. Men keerde het vol verachting den rug toe. Niemand nam het eigenlijk au sérieux. Men wist, dat het de afkorting was van de in Duitschland van hoogerhand gedecreteerde mythos van bloed en bodem". Omdat men echter deze mythos niet zeer ernstig opvatte, deed men niet de minste moeite te onderzoeken wat er de eigenlijke beteekenis van was. Een Nederlandsche, die op het oogenblik bezig is de verschillende stroomingen in de huidige Europeesche literatuur te bestudeeren, wilde echter een nauwkeurige definitie van het begrip bloed- en bodemliteratuur" hebben. In het begin van dit jaar schre.ef zij daarom aan de Akademie zur wissenschaf tlichen Erforschung und zur Pflege des Deutschtams in München, kortweg Deutsche Akademie genaamd, met het verzoek haar deze definitie te willen geven. Deze brief werd de aanleiding tot een zeer interes sante correspondentie. De Deutsche Akademie kon namelijk ondanks veelvuldige pogingen" niet op de vraag betreffende Bloed- en Bodemliteratuur met de gewenste Eindeutigkeit" antwoorden". Het is niet mogelijk haar brief letterlijk te vertalen. De nieuw-Duitsche mythologie heeft blijkbaar ook de Duitsche taal beneveld. De taal van Dr. Wolfhart Klee van de Deutsche Akademie" is althans ondoorgrondelijk. Ieder kan er uit opmaken, wat hij wil. Hij schreef: Ik geef toe, dat ik niet weet, of het juist is, dat U de kring, de beperktere, van de hiertoe behoorende dichters zoo sterk vergroot; ik vermoed, dat U daartoe uitgaat van een verklaring van het begrip, die wel als ideaal wordt beschouwd, maar niet identiek is met het uitgangspunt, en dat U die Grundanschauung und das Grundgefühl von Mensch und Leben", dat de dichters dieses Bezirks" eigen is, te zeer van hun Wachstumsgrundlagen" verwijdert en abstraheert. Aangezien de geleerde van de Deutsche Akademie zelf wel voelde, dat zijn antwoord niet eindeutig" was, raadde hij tenslotte aan zich tot iemand te wenden, die met de geheele Duitsche literatuur, speciaal met het kenmerk volkhaft" grondig bekend is." DEZE man was Dr. Hellmuth Langenbucher, die in 1933 van onbekend S.A.-man tot Leiter des Lektorats der Reichsstelle zur Forderung des deutschen Schrifltums verheven werd. Van een zoo hooggeplaatsten nationaal-socialistischen literatuur-ambtenaar mocht men een nauwkeurige definitie van het langs administra tieven weg ook voor de literatuur ingevoerde begrip bloed en bodem" verwachten. Maar ook de Leiter des Lektorats, enz. antwoordde: UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken nu over meer dan een half millioen gegevens. Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen, stamboomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier, Zeer billi|k. Oranje Nassaulaan 87, Overveen. Het zou moeilijk zijn berhaupt een begrips bepaling van bloed- en bodemliteratuur" te vinden". Want, schreef hij, de handboeken dateeren nog uit den tijd vóór 1933 en het zal nog wel geruimen tijd duren voor er nieuwe handboeken gemaakt zullen worden. Persoonlijk wilde hij blijkbaar liever geen definitie van het begrip geven. De reden daarvoor gaf hij in de tweede helft van zijn brief op. Hij schreef namelijk verder, dat wij intusschen zelfs wantrouwend zijn geworden tegeover begrippen als bloed- en bodemliteratuur", omdat deze begrippen dikwijls door knoeiers en dilettanten zijn misbruikt". En hij voegde daar nog aan toe: Het begrip bloed- en bodemliteratuur" als litterair Ordnungsbegriff" bestaat op zichzelf berhaupt niet. De combinatie bloed- en bodemliteratuur" had slechts een tijdelijke beteekenis". Inplaats van duidelijk te maken wat deze tijdelijke beteekenis dan wel is geweest, schrijft hij slechts: Wij zeggen inplaats daarvan: volkhafte Dichtung". En aangezien bloed en bodem" ambtshalve slechts een voorbijgaande beteekenis had want inmiddels heeft, zooals men weet, de nationale mythos van bloed en bodem plaats moeten maken voor de imperiale mythos van de Duitsche levens ruimte" is zij nu enkel nog maar van belang voor de historici. De Leiter des Lektorats, enz. verwijst dus tenslotte de Nederlandsche vraagster weer naar de geleerden: Over het begrip bloed en bodem" kan U misschien de redactie van het Deutsche Wörterbuch", Berlin Universitat, inlich tingen geven". DE historici hebben echter niet de minste haast met de jüngste Vergangenheit". De geschie denis loopt niet weg, denken zij blijkbaar. Zoo gebeurde het, dat de Preussische Akademie der Wissenschaften, Abteilung Deutsches Wörter buch op 20 Juni 1939 antwoordde, dat zij ,,für den Fragenbereich" . . slechts in zoover competent is als het gaat om het opkomen en de woord-geschie denis van de combinatie bloed en bodem". De twee artikelen bloed" en bodem" in het tweede deel van het Deutsche Wörterbuch zijn al in de vorige eeuw tusschen 1840 en 1850 ge schreven. Zij vertoonen wel reeds sporen van de b et e e k e n i s s e n, die in deze twee woorden jongstleden tot uitdrukking zijn gekomen, maar niet, noch in los verband, noch in vaste Prdgung", de combinatie zélf. Aanvullend materiaal voor de letter B is totnutoe niet verzameld, omdat men bezig is het geheele werk, tot de laatste letters, af te maken." De historici van de Preussische Akademie der Wissenschaften schrijven dus niets over de ,,beteekenissen, die in de twee woorden bloed" en bodem" jongstleden tot uitdrukking zijn gekomen". Zij deelen slechts mee: De combinatie bloed" en bodem" mei de heden gangbare beteekenis werd het duidelijkst geformuleerd in het boek Neuadel aus Blut und Boden" door Walther Darré, dat in 1930 in eerste druk verscheen. Daar staat bijv. op pag. 68 van de uitgave van 1038 Bloed en als onder deel van de bloedgedachte Bodem stonden in hun (d.w.z. Germaansche) waardebepaling boven elk ichgierig Wirtschaftstandpunkt". Auf Ihr chreilMsn teilc ich Ihnec mit, d*s3 et ntlr leider aicht wöglich £«wesen ist trstis vi« faltiger Bemuhxuftgen, Ihncn euf Ihre Frag» >eti "Blut- und Badem-Litermfettr" Alt d«r gewunaehtf Mndeutlgkett zu antw&rten. Ich gentehe, daa ich nicht wsiss, «li 31e recht <iar*n tun, den Kreia, d*n engeren, der Kia-her gehbrigen Dicht sa sturlc zu er*'Ritern; iah vermat*, daas :;ie von cin^r zwar sis Ideal anerleannt«n, aber nl< mit d «si Aus^angüpunitt iö^ntiGchen auslesuug d«! sgrif f«s au3g*h«n, da s s ->ie die Grund«.nachau'. umi das cirundgpfühj. von :^-i-ch und Lefcen, das d*n ; iciitern ies-s h*ï?irV:*!3 gehort, zu sehr i sfline'ïi iVach£t'?;m3j;r jïiiilag*n «ntfernen und "a kei hicren", A?nn ich Lhn^n eincu :-;at gi-feff'i t^trf. 3 o w:ire »B d? r, sic!-, an e in e n Mann EU we n l «n, rr.it iirr ^-viiïr,' ^n hr'it ii^ftN in.chtun.e;, brroruï-r^ t*-r d -m :.'ti:;hwort ''vsllihaf t " , prünillirh v-rtr; ist. ->^«n .;i« ihs! Jie Irrnr*, 39 wie ?_,!?« rsie T-ull-rt haWn, vor - r.acF alle-,, v;'tr. l<:h g^hi;i Tcb "in mi t de Afschrift:Dr.He /"" BI] DE AFBEELDINGEN Links boven : Aanhef van de brief van de Preuss/sche Akademie der Wissenschaften". Rechts boven : Aanhef van de brief van dr. Hellmuth Langenbucher. Beneden : De brief von de Deutsche Akaóemis" te München. Na een korte verklaring welke beteekenis bloed en bodem" in dit verband bij Walther Darréhebben, besluiten zij hun brief correct wetenschappelijk: dat een speciaal onderzoek zou moeten leeren, of en in hoeverre er bij Darréwortgeschichtliche Vorstufen wirksam" zijn. RESUMEEREND kan men van deze brief wisseling dus zeggen: De Duitsche geleerden kunnen op een vraag naar een nauwkeurige definitie van het begrip bloed en bodem" ondanks veelvuldige pogingen" niet met de gewünschte Eindeutigkeit" antwoorden, óf zij verklaren zich voor niet competent ? de nationaal-socialistische Dr. Langenbucher echter geeft deze definitie niet omdat het begrip slechts een voorbijgaande be teekenis had en inmidddels weer van hoogerhand buiten gebruik is gesteld. De nationaal-socialistische mythologie is niet zoo eenvoudig ! Restaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN ALA CARTE PAG. 7 DE GROENE No. 3242

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl