Historisch Archief 1877-1940
AE.JM0
KONT mem
Een verhaal van De Groene
ZIJ verlieten de bioscoop en begonnen langzaam
de Fifth Avenue af te loopen. Hitler!"
schreeuwde een krantenjongen, Hitler !"
Die Fletcher", zei Dora, die voor haar vader
speelde, herinner je die?"
En hoe l", zei Paul. Hij hield haar hand vast,
terwijl ze langzaam langs de donkere straat liepen.
Die heeft niersteen".
Dat kun je aan z'n spel zien", zei Paul. Hij
speelt precies als een man die niersteen heeft."
Dora lachte. Ik heb hem vorigen winter
geröntgend. Hij is een van de beste patiënten van
dr. Thayer. D'r is altijd iets met hem niet in orde.
Deze zomer wil hij probeeren, van z'n niersteen af
te komen."
Veel succes, meneer Fletcher," zei Paul.
Ik mocht altijd zijn schouder masseeren. Hij
had neuritis. Hij verdient vijftienhonderd dollar
per week."
Wat een wonder dat hij dan neuritis heeft!"
Hij heeft gevraagd of ik eens bij hem kwam
dineeren." Dora schoof haar hand naar Paul's
elleboog en greep hem stevig vast. Hij vindt me
aardig."
Dat geloof ik graag."
En jij?"
Ik?" vroeg Paul.
Vind jij me ook aardig?"
Ik kan je niet uitstaan," zei Paul. Hij kuste
haar haren.
Dat dacht ik al," zei Dora. Ze schoten beide in
een lach, en wandelden verder.
ZIJ hielden na een poos stil bij de etalage van de
Hamburg-Amerika-Lijn. Poppetjes in
boerenkleeren dansten eindeloos rond een vijver, terwijl
andere poppetjes toekeken. Alle poppetjes glim
lacht ;n. Oogstfeest in Bückeburg, Duitschland",
stond op een kaartje.
Een agent in burger kwam den hoek om, bleef
staan en lette op hen. Zij liepen door naar de
volgende etalage.
Ik wou vroeger altijd naar Duitschland toe,"
zei Dora, terwijl ze naar Fifty-Third-Street toeliepen.
Ik ken een boel Duitschers, en ik vind ze aardig."
Ik ben er gauw genoeg", zei Paul. Ze passeer
den den agent.
Ga je dan op reis naar Duitschland?"
En hoe! Op kosten van de regeering. In een
fijne khaki uniform. Ik ga Europa bezichtigen,
zetel der beschaving. Van een bombardements
vliegtuig uit."
Dora zweeg. Zij drukte zich tegen hem aan, ter
wijl ze verder liepen nu Madison Avenue af.
Na een poosje bleven ze staan voor een winkel met
gramofoons en radio's.
Zoo een zou ik willen hebben", zei Paul, en
wees naar een toestel. Een Capeheart. Daar kun
je twee symphonieën achter elkaar op spelen. Je
gaat maar op je rug in het gras liggen, en je krijgt
Brahms en Beethoven en Prokofjeff. Zoo hoorde
het leven er uit te zien. Op je rug in het gras liggen
en omgeven te zijn door mooie muziek, zoo maar
vanzelf."
Dora keek naar de gramofoon, allemaal mahonie
hout en deuren en knoppen.
Geloof jij werkelijk dat er oorlog komt?", zei ze.
Vast en zeker. Ze zijn ons al aan het opwarmen.
Lees de kranten maar." Ze liepen door.
Maar 't is heelemaal in Europa," zei Dora.
Geloof jij dat we er wat mee te maken krijgen?"
En of." Hij wierp een blik op de etalage waar
ze voorbij liepen. Kijk eens wat een leuke tafels.
Leuk om daaraan te zitten eten, 's morgens op een
terras, van die mooie schotels, met allemaal lekkere
slaatjes er op. Met de bergen in de verte en een meer,
en dichtbij die gramofoon."
Niet gek", zei Dora kalm.
Ik zou nog voor een extra-luidspreker kunnen
zorgen, en dan een draadje leggen naar het terras,
dan konden we onder het eten naar de muziek luis
teren. Ik ben dol op Mozart bij het eten." Hij lachte,
en trok haar mee naar de etalage van een boekhandel.
Dat geeft me altijd een naar gevoel," zei Dora,
al die boeken te zien waar ik nooit tijd voor zal
hebben."
Paul kuste haar. Wat dacht jij, de eerste keer
dat je me zag?" vroeg hij.
Wat dacht jij?"
Ik dacht: dat kind moet ik hebben !"
Dora lachte, dicht tegen hem aangedrukt.
En wat dacht jij?", vroeg Paul.
Ik dacht," ze lachte ik dacht: dien kerel
moet ik hebben !"
EN al komt er ook oorlog", zei Dora,
waarom moet jij er dan iets mee te maken
krijgen? Waarom moeten de Vereenigde Staten er
iets mee te maken krijgen?"
We hebben er de vorige keer toch ook mee te
maken gehad, niet?" zei Paul. 't Gaat dit keer
natuurlijk net zoo."
De vorige keer zijn we d'r in gevlogen", zei
Dora. Al die jongens die gesneuveld zijn, zijn d'r
in gevlogen."
Natuurlijk", zei Paul. Ze zijn gesneuveld voor
de zes-procent rente op de obligaties, voor
petroleumvelden, voor invloedssfeeren. Ik wou dat ik een
invloedssfeer had."
Luister nu eens," zei Dora. Zou jij nu dienst
nemen?"
Spreekt van zelf. De eerste dag. Ik zou meteen
naar het bureau gaan en me melden. Paul Triplett,
oud zes-en-twintig jaar, keihard, goede oogen,
goede tanden, geen platvoeten, geef me een geweer.
Poot me in een vliegmachine, dan zal ik ze op hun
kop geven."
Ze liepen door en zwegen, een heel blok lang.
Maar geloof jij niet, dat je er dit keer net zoo
hard in vliegt?" zei Dora. Geloof jij niet dat ze je
nu ook weer net zoo hard laten vechten voor obli
gaties en petroleumvelden?"
Natuurlijk."
En zou je dan toch dienst nemen?"
,,De eerste dag."
Dora trok haar hand terug. Vind je het soms
leuk om menschen te dooden?"
Ik vind het ellendig", zei Paul langzaam. Ik
wil niemand pijn doen. Ik geloof dat de oorlog reine
waanzin is. Ik wil in een wereld leven waarin ieder
een op een terras zit en van een mooie tafel eet,
met lekkere slaatjes en met een gramofoon binnen
die Mozart speelt en met muziek die uit een extra
luidspreker komt. Maar dat is een soort wereld waar
Hitler niets om geeft. Hij geeft om een ander soort
wereld. Ik zou in zijn soort wereld niet kunnen
leven, niet in Duitschland en hier niet."
Maar je zou Hitler niet doodmaken," zei Dora.
Je zou alleen maar jonge menschen doodmaken
die net zoo zijn als jij bent."
Zeker."
Vind je dat leuk?"
Ik vind het eerlijk gezegd, ook niet belangrijk
om Hitler dood te maken," zei Paul. Ik wil de
idee doodmaken die hij vertegenwoordigt voor een
massa menschen. De tijd komt nog wel dat ik niet
weet waar ik blijven moet om de jonge kerels die ik
dood heb gemaakt, en als ze mij misschien dood
maken, misschien komt dan voor hen ook wel de
tijd dat ze niet weten waar ze blijven moeten."
Ze zijn waarschijnlijk precies als jij bent." Ze
liepen nu vlug door.
Natuurlijk", zei Paul. Ik ben er zeker van dat
ze vannacht graag bij jou zouden zijn. Ze zouden
vast wel op Zaterdagavond hier met je willen loo
pen, hand in hand. Ik wed dat een massa van hen
dol zijn op Mozart maar ik zou ze toch dood
maken. Met plezier."
Met plezier?"
Ja, met plezier." Paul, plotseling doodmoe,
wreef met zijn hand over zijn oogen. Met plezier.
Vandaag nog. De tijd komt nog wel dat ik niet weet
waar ik blijven moet. Vandaag bedreigen ze mijn
bestaan, bedreigen ze de wereld zooals ik die wil
hebben. Zij komen voor een idee op die ik dood
moet maken als ik wil leven." Hij pakte haar han
den beet. Maar wat heeft het voor zin om van
avond over al die rommel te praten?"
Maar 't is allemaal een even groot bedrog",
riep Dora. Je wordt gebruikt en je weet het ."
Natuurlijk," zei Paul, 't is allemaal een even
groot bedrog, de heele rommel. En toch moet ik
vechten. Ik vlieg er in, maar zoo kan ik tenminste
iets doen voor wat ik wil, voor Mozart op een terras,
bij het eten. Dat heeft heusch met heroïsme geen
bliksem te maken, 't Sleept me van zelf mee, wat
ik ook zeg of doe "
Waanzin. ..." zei Dora zacht, terwijl ze alleen
liep. Waanzin. ..."
Natuurlijk," zei Paul. Misschien komt er nog
eens een dag dat het beter is. Misschien komt er nog
eens een dag dat de wereld draaien zal voor men
schen die van Mozart houden. Nu gaat dat niet."
ZE hielden stil. Ze stonden voor een kleine
kunstzaak. Er was een reproductie uitgestald
van een Renoir: partij op het water. Ze keken er
samen naar: een vrouw kuste een hond, een man
stond er in onderkleeren met een stroohoed op en
met een roode baard, vast als de aarde, en een
grapjas met een derby-hoed fluisterde een vrouw
iets in, die haar handen voor haar ooren hield. Op
den voorgrond was een groot stilleven met wijn en
flesschen en glazen en druiven en voedsel.
Ik heb het in Washington gezien," zei Paul.
Daar hadden ze het. Je kunt aan deze afbeelding
niet zien wat een zeldzaam schilderij het is. Er is
iets van de eeuwigheid in. 't Hangt nu hier, in New
York. Ik ga er soms drie maal per week naar kijken.
Het is heelemaal rust en geluk en vastheid, 't Is
een soort zomer die al lang verdwenen is." Paul
kuste haar hand. 't Wordt laat, lieverd, de tijd
vliegt voorbij. Laten we naar huis gaan."
Ze namen een taxi en reden naar zijn woning.
IRWIN SHAW
iiiiiiiiiiililiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimm
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
Merkwaardige berichten
De heer Pala is van '97 en dus
thans 47 jaar oud. En van deze 47
zijn er tot nu toe niet minder dan 4^
gewijd aan den hoogen dienst van
Apollo. Zijn vader kwam uit
Tsjechoslowakije naar Holland, alwaar hij
een Nederlandsche vrouw huwde.
Hieruit kwamen verscheidene kin
deren voort". (H. C.)
Paindeluxe-brood
,.Het Limburgsen Volkslied ver
wierf zoo'n daverend applaus, dat het
nog eens als toegift opnieuw moest
worden gespeeld". (Vad.)
Geen minister zou eraan gedacht
hebben die woorden nog eens naar
buiten te reproduceeren, zoo dat zij
de geheele \vereld ter oore kwamen".
(U. Nbl.)
De volders
,,Het beleven van lust- of onlust
volle emotie. Zijn biologisch zinvol
gedrag." (Svll.)
Onvergankelijk: het Zuid- en
CHARIVARIA
iniddcnduit.se Rijnlandschap en in dat
land gesteld de evenwichtige
maatvolle mens." (Levende Talen)
Correspondentie
D. te A. Dunkt u ook niet dat
de ex-minister van Onderwijs, al is het
niet op grond van een kloeke onder
wijshervorming dan toch door zijn
wederinspuiting der n's, recht heeft
om met Horatins uit te roepen;
Kxegi monnmentum aere percnnius
(ik heb een gedcnkteeken voleindigd
duurzamer dan brons) ?
Antw. Ja. Maar sommigen den
ken er anders over. Zij zeggen:
The Minister, rightly intending
To quit when the staf f wanted mending,
Stamped his biography
Through his spelling decree
As a tale with an unhappy ending.
1'. te A. Meneer Charivarius, hebt
u de rcgeeringsverklaring gelezen?
Dat de drang naar centralisatie
bi| de bestuursrcrr/;?;' ui de toeknm^t
moet \\orden
tegengegaan.De daarmee S(tiiicii/i<iii<;eut/e
*eiu<'eriiix van gemeentefinantiën en herstel
van. enz. (de, herstel ?)
De maritieme detentie: (Mogen de
dienaars der kroon geen HoUandsche
woorden gebruiken?)
De makkelijk te dragen uitgaven?
(Je moet maar voel hebben voor je
moedertaal.)
Dat de druk uiteindelijk avcr op
tien gewonen dienst tcntsralt'; (Vult
een druk-)
Dat de regeering kapitaah;N.v>/(7//Ys
zal vermi|den ' (De Kngelschen ken
nen luvi'itmcnt, de Vranschen
iure--tif*e>ni'iit, maar iirec^taiics ?)
\Vilt u dit alstubliett deze week
nog plaatsen?
Antwoord
Je bericht kwam wat laat (kwart
voor vijven),
Maar het mag niet onopgemerkt
blijven.
I.aat ons hopen, mijn zoon,
Dat de dienaars der kroon
Beter kunnen regeeren dan M'hri|\en.
PAG. 16 DE GROENE No. 3243