De groote advocaat: Kappeyne Bankier en geleerde : Pierson De gewezen planter: Fransen v. d. Putte Hoog/eeroor en hervormer: Thorbecke minister-presidenten.... groote politieke stabiliteit Het milieu waaruit zij kwamen Slechts twee van de genoemde vijf-en-twintig minister-presidenten van het Nederlandsche volk zijn van lageren afkomst: de vader van Thorbecke , dreef een bescheiden kousenwinkel te Zwolle en had het financieel verre van gemakkelijk; de vader van den jongsten minister-president was landbouwer in den Haarlemmermeer. Onze drie-en-twintig overige premiers zijn alle met een zilveren lepel in den mond" geboren. De lepel was in sommige gevallen wellicht ver zilverd, hij was in andere van puur goud. Van vijf onzer minister-presidenten heeft de vader een hooge staatsbetrekking vervuld: de vader van Schimmelpenninck is de beroemde Rutger Jan, raad-pensionaris onder Napoleon, de vader van jhr. mr. J. Roëll en jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck waren Commissaris van de Koningin (de laatste tevens minister), de vader van mr. Theo Heemskerk was minister-president mr. J. Heemskerk Azn. Mr. Th. H. de Meester's vader was burgemeester van Harderwijk; de vader van mr. Van der Brugghen was ontvanger der directe belastingen, die van Rochussen directeur der accijnzen. Groot-grond-bezitter waren de vaders van Fransen van de Putte, van den graaf van Zuylen van Nijevelt en van de baronnen Van Zuylen van Nijevelt, Van Lynden van Sandenburg en Mackay. (Van adel waren voorts: graaf Schimmelpenninck, baron Van Hall, en de jonkheeren Roëll, Ruys en De Geer: in totaal negen van de vijf-en-twintig). Vier minister-presidenten zijn zoons van groot handelaars: De Kempenaer, Van Bosse, Van Tien hoven en Pierson. Zes vaders oefenden een intellectueel beroep uit: de vader van Van Hall was notaris, die van mr. G. de Vries Azn. predikant en bibliothecaris, die van Heemskerk Azn. advocaat evenals die van Cort van der Linden. Tenslotte was de vader van Abraham Kuyper predikant en die van mr. J. Kappeyne van de Coppello rector van de Latijnsche School te Den Haag. Hun opleiding Van onze vijf-en-twintig minister-presidenten zijn slechts vijf ,,self-made men". Rochussen, Fransen van de Putte, Van Bosse, Pierson en Colijn hebben geen wetenschappelijke opleiding genoten. De overigen hebben allen gestudeerd. Kuyper studeerde theologie te Leiden. De resteerende negentien hebben allen rechten gestudeerd, tien te Leiden. (Schimmelpenninck, De Kempenaer, Thorbecke, Van Hall, Van der Brug ghen, De Vries, Cappeyne, de beide Heemskerken en Cort van der Linden), de overige negen te Utrecht. Wat zij deden voor zij minister-president werden Acht van onze vijf-en-twintig premier's zijn via de advocatuur in de politiek en via de poli tiek aan de minister-tafel gekomen: Kempenaer, Van Hall, De Vries, de beide Heemskerken, Kap peyne, Van Lynden en Ruys. Tien hadden een ambtelijken loopbaan achter den rug. Van der Brugghen, Mackay en De Meester hadden verschillende functies bij de rechterlijke macht bekleed, Rochussen was eerst controleur van de belastingen geweest en had zich, evenals Van Bosse, opgewerkt ten departemente. Jhr. Roëll was aangevangen als griffier van de provinciale staten, De Geer en Van Tienhoven zijn via het burgemeesters-ambt in de politiek gekomen, graaf Van Zuylen van Nijevelt was diplomaat, Colijn had een eervolle militaire loopbaan achter den rug, alvorens het district Sneek hem naar de Kamer afvaardigde. Kuyper was predikant geweest en had zich intensief met de Vrije Universiteit beziggehouden. Thorbecke en Cort van der Linden zijn via het professoraat tot de hoogste waardigheid geraakt. Slechts vier van de vijf-en-twintig premiers hebben korten of langen tijd aanraking gehad met het zakenleven. Graaf Schimmelpenninck was eerst vennoot in een groote Amsterdamsche firma, later directeur van de Nederlandsche Handel Maatschappij, Fransen van de Putte, die wegens baldadigheid van het Instituut voor de Marine is verwijderd, is via de scheepvaart in Indiëgekomen, vanwaar hij als schatrijk ex-planter terugkeerde, P. P. van Bosse was een tijd lang fabrikant, terwijl Pierson een vooraanstaande plaats innam in de bankwereld. Conclusies Het is gevaarlijk, algemeene conclusies te trekken uit materiaal dat slechts op een gering aantal personen betrekking heeft. Beter kan men zich bepalen tot het weergeven van enkele indrukken. De voornaamste indruk die het bovenstaande wellicht ook op den lezer heeft gemaakt, is die van groote politieke stabiliteit. Het ontbreken in ons land van hevige sociale en politieke beroeringen weerspiegelt zich in een rustige rij van premiers, op twee uitzonderingen na, afkomstig uit den adel en de groote burgerij. Op vijf na zijn zij alumni hetzij van Leiden, hetzij van Utrecht. Via de advo catuur, het zakenleven, de magistratuur en het hoogleeraarschap zijn zij in het staatkundig leven binnengegaan. Op middelbaren, ten deele ook op ouderen leeftijd worden zij tot het eerste-ministerschap beroepen. Alles ademt rust en vrede. Da charmeur: Van Tienhoven De geweldige: Abraham Kuyper De professor : Cort v. d. Linden De ambtenaar: P. P. van Bosse PAG. 5 DE GROENE No. 3244