DE GROENE AMSTERDAMMER OPGERICHT 1877 Redactie en Administratie : Keizersgracht 355, Amsterdam-C. Tel. 37964. Abonnement f. 10.?per jaar. Postrekening: 72880. Gem. Giro G 1000 Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang, na opzegging vóór l December, worden beëindigd. 12 AUG. 1939 Het Kabinet De Geer HET Kabinet de Geer opent een nieuw, te lang uitgesteld hoofdstuk in de geschiedenis van het Nederlandsche volk. Toen op het einde van de vorige eeuw de groote impulsen van het liberalisme wiens historische verdienste het is, de parlementaire democratie en de democratische grondrechten voor het geheele volk verworven te hebben uitgewerkt waren en de arbeidersbeweging opkwam, was er ruimte voor een bewind dat aan de wenschen van groepen in het Nederlandsche volk tegemoet kwam, met wier belangen onvoldoende rekening was gehouden. De beweging die op een dergelijk synthetisch midden-kabinet aanstuurde de radicale, waaraan de namen van Gerritsen, De Koo e tutti quanti verbonden zijn heeft nimmer tot vollen wasdom kunnen komen. Immers, reeds toen trad een scheidingslijn op tusschen de politieke partijen, die op een verschil in wereldbeschouwing terugging en belemmerde dat de werkelijke tegenstellingen zich openbaarden. De antithese typisch Nederlandsch verschijnsel heeft tientallen jaren lang het beeld der Nederlandsche politiek verwrongen. Vandaar dat wij het optreden van het kabinet De Geer een ,,te lang uitgesteld hoofdstuk" in onze geschiedenis wenschen te noemen. Dat beteekent niet dat wij het met minder vreugde willen begroeten. De gebeurtenissen der laatste jaren, laatste maanden en laatste weken hebben ons integendeel steeds sterker doen ver langen naar het kabinet van democratische concen tratie dat thans eindelijk, ondanks veler openlijke en verdekte tegenwerking, tot stand is gekomen. Dat zulks geschied is onder leiding van een christelijk-historicus, lijkt ons opportuun. Formatie door een katholiek ware logischer geweest, maar had wellicht overbodige spanningen opgewekt, die thans op gelukkige wijze vermeden worden, zeer tot ongenoegen van die richtingen welke de forma teur het bedrijven van politieke sport" terecht heeft aangewreven. Het ware hun het liefst geweest dat een zoo Roomsen en zoo Rood mogelijk kabinet tot stand was gekomen, dat zoo gauw mogelijk weggewerkt zou kunnen worden opdat de heer Colijn zoo triomfantelijk mogelijk als redder uit den nood voor den dag had kunnen komen. Deze opzet is mislukt. De heer De Geer is, zij het na veel moeilijkheden, geslaagd in de kabinets' formatie. Nederland heeft een hoekigen, energieken premier gekregen, een staatsman van groot formaat. Het dient gezegd te worden, dat hij eer inlegt met zijn werk. Het nieuwe ministerie is zeker niet minder bekwaam dan het deskundigen-kabinet met welks vorming de heer Colijn vermoedelijk zijn politieke loopbaan heeft beëindigd. Het heeft ook, met zijn voorganger vergeleken, het voordeel, een democratisch-gevormd, vooruitstrevend ministerie te zijn. Het feit dat er sociaal-democraten in opgenomen zijn, is van niet te onderschatten beteekenis. Men kan niet straffeloos vertegenwoordigers van een vierde gedeelte des volks, die reeds jarenlang gaarne de regeerings-verantwoordelijkheid aanvaarden en daartoe alleszins capabel zijn, blijvend buiten het hoogste Nederlandsche regeerings-college houden. Het feit dat de heer De Geer door twee sociaal democraten waaronder de politieke leider der partij een portefeuille heeft zien aanvaarden, zal op prijs worden gesteld door ieder wiens hart klopt voor de democratie en die oog heeft voor de conti nuïteit in het Nederlandsche staatsbestel. DE formatie van dit nieuwe kabinet beteekent een groote, wellicht een beslissende nederlaag voor een richting in het Nederlandsche volk, welker Als U geregeld losse nummers koopt hebt U kans dat juist het nummer dat U speciaal interesseert U door een of andere oorzaak ontgaat Neem liever 'n abonnement ware beteekenis omgekeerd evenredig is aan het misbaar dat zij thans bij monde van groote en kleine bladen weet te maken. Wij bedoelen de behoudzucht van liberalen die zich aldus en anders noe men. Voorzoover deze richt:ng de democratische beginselen belichaamt welke de Nederlandsche samenleving kenmerken, is zij een waardevol onder deel van ons staatkundig geheel. Helaas is zij in de laatste decennia steeds meer de belichaming ge worden van bepaalde groepen welker belang strijdig is met dat van de groote meerderheid des volks. Tot deze groote meerderheid moeten in het onderhavige geval ook tal van ondernemers ge rekend worden. Slechts de groote en kleine rente niers vallen er buiten. Hun beangste en bedachtzame opvattingen werden vertolkt door het adres dat de z.g. Negenmannen in den herfst van het vorig jaar wereldkundig maakten. En onder de Dertienmannen die er goed aan meenden te doen, een verweer tegen de ouderwetsche economische op vattingen van de genoemde Negen te publiceeren, bevonden zich prominente vertegenwoordigers uit het Nederlandsche bedrijfsleven. Ook bij groote banken die nauw bij handel en industrie betrokken zijn, heeft zich steeds meer de opvatting baan ge broken dat actieve stimuleering van het economisch leven mogelijk is zonder de risico's te loopen waarvooreen economische richting die afkeerig is van al het nieuwe, gedurig meent te moeten waar schuwen. (Men zal van De Geer trouwens geen roekelooze financierings-politiek verwachten). De heer Colijn is de exponent geweest van deze behoudzuchtige liberale richting. Zij is met hem gevallen. Hopen wij dat daarmede ook aan de werkzaamheid van eenige andere enge geest verwanten van den vijfvoudigen premier een einde zal komen. Wij denken hierbij in de eerste plaats aan den president van de Nederlandsche Bank, wiens Jaarverslag, vervuld van stereotiep gejammer, een frisschen toon dringend noodig heeft. Het nieuwe ministerie moge de kracht vinden, hier en op andere punten, zonder onderscheid des persoons de maat regelen te treffen die 's lands belang thans eischt. HET pad van het nieuwe kabinet zal stellig niet over rozen gaan. Daarvoor is in de eerste plaats de bestrijding die het vindt, en vinden zal, te scherp. Daarvoor zijn in de tweede plaats de boven gereleveerde proble men waarvoor het zich gesteld ziet, te ernstig en te veelomvattend; zij zullen van de nieuwe bewinds lieden het uiterste aan werkkracht en doorzettings vermogen eischen. Van de giftigheid der te verwachten bestrijding gaf ons de afgeloopen week reeds menig staaltje. Was aanvankelijk in liberalen en anti-revolutionairen kring de hoop levendig dat de heer De Geer een nationaal kabinet zou vormen waarin zij in feite den toon zouden aangeven, naarmate in den loop van de week bleek dat deze schoone verwachtingen in rook vervlogen, nam de bestrijding van het mo gelijke ministerie scherper vormen aan. Men spe culeerde op een mislukking. Het belangrijkste liberale dagblad sprak hoonend van het zoeken naar de quadratuur van den cirkel"; den volgenden dag werd den formateur verweten dat hij zijn vlag liet misbruiken om een roomsch-roode lading te dek ken. De spijt was onverholen. Erger nog: bladen die er prijs op stelden, het denkend deel der natie te vertegenwoordigen, ontzagen zich niet berichten te lanceeren De Geer zou de defensie van Indi aan die van Nederland opgeofferd hebben die duidelijk de strekking hadden, een ongunstige stemming te wekken, en die dan ook expresselijk gedementeerd en als kwaadwillig" veroordeeld moesten worden. Het onthaal dat het nieuwe kabinet vond bij de extremisten van uiterst-rechts en uiterst-links laat zich denken. De nieuwe ministers zullen er goed aan doen, zich van de gebezigde invectieven weinig aan te trekken. Hun onvermoeide werkzaamheid in democratischen geest zal het beste antwoord zijn op beschuldigingen die even luidruchtig als voos zijn. Inmiddels kan men de oogen niet sluiten voor het feit dat ook in de kringen der partijen wier vertegen woordigers in het kabinet zitting genomen hebben enkelen zijn die een andere oplossing geprefereerd hadden en van wie dus een remmende werking zal kunnen uitgaan. De christelijk-historischen tellen een vooruitstrevende fractie onder hun gele deren; de tegenhanger ontbreekt echter niet. In sterker mate geldt hetzelfde van de RoomschKatholieken. ,,Zij die oorlog voeren, moeten vrede beoogen", lazen wij in een vooraanstaande RoomschKatholieke publicatie. Wanneer dan ook de rechtsche bondgenooten voor het oogenblik zijn ver vreemd, dan willen wij uit trouw aan ons eigen ver leden, waarin wij om de hoogere levenswaarden in gewetensvolle overtuiging met de andere christe lijke partijen zij aan zij hebben gestaan, getuigen, dat niets ons liever zal zijn dan herstel van oude banden." Zoo schreef de partijvoorzitter, mr. Ver schuur, d.d. 31 Juli in het jongste nummer van De R.K. Staatspartij, het maandblad dat dient ter voorlichting van de leden en de organen der partij. Maar wellicht bevatten deze woorden slechts de beleefdheids-phrase die past bij een afscheid dat naar wij terwille van onze politieke verhoudingen hopen blijvend zal zijn. Is zulks niet het geval, dan moge bij toekomstige moeilijkheden de poli tieke lijn van het kabinet als geheel die wij in overeenstemming achten met de wenschen van de overgroote democratische meerderheid des lands praevaleeren boven speciale wenschen van speciale partijen. EN aldus bezit Nederland een nieuw kabinet. Wij zijn er niet rouwig om, dat het geen nationaal" kabinet is in dien zin, dat er vertegen woordigers van alle democratische partijen in zit ting hebben. Een kabinet kan ook op een te breede basis gegrondvest zijn. Dan doet de breedheid af breuk aan de activiteit die het kan ontwikkelen. Dan is het teveel een samenbundeling van elkaar tegenwerkende en daardoor opheffende krachten. Dan is het niet tot waarlijk positieven, scheppenden arbeid in staat. Vraagt men zich echter af, of dit kabinet natio naal" is in dien zin, dat het beter dan elk ander vorm zal kunnen geven aan verlangens diie in de werken de groepen van het Nederlandsche volk, van hoog tot laag, leven, dan mag het antwoord bevestigend luiden. Niemand zal willen beweren, dat zijn leden het op alle punten met elkaar eens zijn. Elk zal moeten erkennen, dat zulks het geval is waar het het hoofdpunt betreft: de versterking van de Neder landsche volkskracht door het vergrooten van 's lands defensief vermogen en het uitbreiden van het productie-apparaat. Voor de werkloozen, wier aantal helaas nog steeds in honderdduizenden gemeten moet worden, mo gen betere tijden aanbreken. Verstrekkende plannen tot uitbreiding van de werkgelegenheid liggen ge reed: men moge hen spoedig tot werkelijkheid maken. Ook de defensie eischt de volle aandacht op. Genoeg hiervan. De ruimte ontbreekt, alle pun ten op te noemen waaraan het kabinet-De Geer zijn werkzaamheid kan wijden. Deze opsomming is ook overbodig in dien zin dat wij met vertrouwen de daden van dit nieuwe ministerie afwachten. Wij wenschen het de activiteit en den moed toe die noodig zijn om door tal van ingrijpende maat regelen de democratie eindelijk tot levende werke lijkheid te maken voor het Nederlandsche volk. Lorre verwacht RH E N EN op den Grebbeberg Holland'* mooiste natuurpark PAG. 3 DE GROENE No. 3145