Historisch Archief 1877-1940
KANTTEER E NIÏVGEN
Mobilisatie
Sinds Donderdagmiddag 24 Augustus de
voormobilisatie in ons land was afgekondigd, ver
wachtte men van uur tot uur de eigenlijke mobili
satie. Wei-ingelichte personen wisten te verzekeren
dat zulks slechts een quaestie van enkele
oogenblikken was. Het heeft echter nog tot Maandag
middag geduurd voor de regeering die vrijwel
dagelijks bijeenkwam den belangrijken en
vooral duren maatregel nam teneinde op alle
gebeurlijkheden voorbereid te zijn.
Vijftien lichtingen werden onder de wapenen ge
roepen. Het land ontving het bericht met kalmte,
en een geest van rustige kameraadschappelijkheid,
een stemming van over een paar weken zijn we
weer thuis", kenmerkte den eersten mobilisatie-dag,
Dinsdag j.l. Maar ook andere maatregelen werden
genomen. Reeksen besluiten verlieten het departe
ment van economische zaken. Onze kunstschatten
werden in veiligheid gebracht. Openbare gebouwen
werden met zandzakken versterkt.
Men kan niet anders zeggen dan dat de organi
satie in vrijwel alle opzichten voldeed. Het is geen
kleinigheid om enkele honderdduizenden mannen
uit hun werk te halen, te vervoeren, onder te
brengen, te concentreeren, en weer onder te
brengen! Het land heeft deze krachtproef tot
dusver echter behoorlijk doorstaan.
Nederland neutraal
Zaterdag kon bekend worden gemaakt dat de
Duitsche gezant de Koningin had medegedeeld dat
het Duitsche Rijk in geval van oorlog het
Nederlandsche grondgebied volledig zou eerbiedigen, mits
ook Nederland tegenover Duitschland een vol
strekte onzijdigheid in acht zou nemen, en deze
tegenover derden zou doen eerbiedigen.
Soortgelijke verklaringen werden door Berlijn te
Brussel en Bern afgelegd.
Het allereerste gevolg van deze (en andere) toe
zeggingen is, dat Nederland zich, mocht een oorlog
uitbreken, althans aanvankelijk beveiligd mag
achten. Het is de bedoeling der regeering, haar
neutraliteit met alle middelen te doen eerbiedigen
en dus ook tot den luchtkolom boven ons land uit
te strekken.
Een eenvoudige beschouwing doet inzien, dat de
Duitsche verklaring, de kleine landen aan de
Westgrens te zullen eerbiedigen, in de gegeven
situatie het eenige was wat Duitschland kon doen.
Het zal immers voor een eventueel offensief tegen
Polen zooveel troepen noodig hebben, dat voor een
offensief in het Westen geen gelegenheid zal be
staan. Eerder heeft Duitschland daar in oorlogstijd
een offensief aan de Fransche grens te vreezen.
Onder dit aspect bezien, paste de Duitsche
neutraliteits-verklaring wonder wel in het geheel der
pogingen om Polen op de knieën te dwingen.
Italiëremt
Overgaande op de internationale situatie
voorzoover deze niet in het hoofdartikel van dit nummer
te sprake is gebracht, verdient in de eerste plaats
Italië's houding de aandacht. Het is aan geen
twijfel onderhevig dat Mussolini alles in het werk
heeft gesteld den oorlog te voorkomen, uitgaande
van het juiste inzicht dat Italiëbij dien oorlog
slechts kan verliezen.
Algemeen heeft het dan ook de aandacht ge
trokken dat Hitler zich herhaaldelijk rechtstreeks
met den Duce in verbinding heeft gesteld (telefo
nisch viermaal daags). Wat zij precies besproken
hebben, is onbekend. Op volledige overeenstemming
wezen deze drukke communicaties echter niet. De
Italiaansche bladen hebben trouwens aan n stuk
door olie op de golven gestort. Het eenige blad dat
zijn boekje te buiten ging en, zij het met een
vraagteeken, het woord oorlog" op de eerste
pagina als kop waagde te gebruiken, werd zelfs
prompt verboden. Ook was het typeerend, dat
Mussolini zich haastte om op den boodschap van
den Canadeeschen premier, Mackenzie King, te
antwoorden dat hij geen poging achterwege zou
laten om den vrede te redden.
Typeerend is nog dat Italiëverrassend geringe
maatregelen heeft genomen. De burgerlijke
luchtbescherming is volkomen verwaarloosd: het nor
male leven is nauwelijks ontwricht. Al deze maat
regelen zullen op Duitschland hun kalmeerende
uitwerking niet missen. Aan den anderen kant
dient men ook een tweede mogelijkheid niet uit
UW FAMILIEWAPEN opgespoord en orachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegeveni.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stamhet oog te verliezen: dat Italiëzich, gedeeltelijk in
overeenstemming met Duitschland, zoo stil houdt;
het behoeft geen nadeel te zijn voor de as indien
Rome bij het uitbreken van een conflict neutraal
blijft. Het past in het groote Duitsche schema: zich,
in geval van vijandelijkheden, in het Westen tot
het defensief te bepalen. Blijft Italiëneutraal, dan
is de beste toegangsweg voor het Fransche leger
naar het Derde Rijk (die via de Povlakte, denzelfden
weg dien Napoleon eens ging) versperd.
Ook Spanje heeft zich merkwaardig kalm ge
houden. Het heeft duidelijk aansluiting bij Itali
gezocht. De Poolsche houding is zelfs in verschil
lende bladen geroemd; aan Daladier's redevoering
van Vrijdagavond 25 Augustus werden uitgebreide
verslagen gewijd.
Portugal van zijn kant, heeft beloofd, Engeland
in geval van oorlog trouw te blijven.
Boedapest, Boekarest, Belgrado en Ankara
Men mocht vreezen, dat in geval van een ge
wapend conflict Berlijn zou pogen zich van de
goede diensten van Hongarije te verzekeren ten
einde het Roemeniëlastig te maken. In dat verband
gaf het bericht, einde vorige week, dat Hongarije
geweigerd had een niet-aanvals-verdrag met Roe
meniëte teekenen, reden tot ongerustheid. Het
Hongaarsche motief was, dat Roemeniëte veel
troepen concentreerde. Intusschen is de situatie
hersteld: bij nader inzien heeft Boedapest toch
maar het Roemeensche voorstel aanvaard, hetgeen
een belangrijk symptoom was van de daling der
spanning.
In Belgrado werd eindelijk overeenstemming
tusschen Serven en Kroaten bereikt. Daardoor is,
althans voorloopig, een einde gekomen aan een
strijd die de innerlijke kracht van Zuid-Slavi
jarenlang heeft ondermijnd. De landsdeelen met
Kroatische bevolking zijn nu tot een aparte pro
vincie vereenigd. De decentralisatie des lands zal
worden voortgezet.
Ankara heeft zich, toen eenmaal bleek dat
Londen en Parijs Warschau bleven steunen, niet uit
het Vredesfront teruggetrokken, zooals aanvan
kelijk werd gevreesd. Integendeel: het militair
contact met de Fransche en Engelsche staven liep,
gelijk Woensdag werd bericht, bevredigend af.
Daarmee zou de Balkan, in geval van oorlog,
een ruggesteun hebben, en zouden Frankrijk en
Engeland in het Oosten van de Middellandsche Zee
over een belangrijken bondgenoot beschikken.
Japan's schoone lei"
Een officieel bericht van Domei, het Japansche
persbureau, droeg deze week als opschrift: Japan
wenscht allereerst alleen te staan". Dat laat zich
indenken. Het heeft tijd noodig om te bekomen van
den slag dien Duitschland het door de onderteekening
van het verdrag met de Sowj et-Unie heeft toege
bracht.
Volledig onverwacht is deze slag niet gekomen.
Immers, Duitschland heeft nimmer aan Japan den
steun in China verleend, waarop het, naar den geest
van het Anti-Komintern-verdrag, aanspraak meende
te mogen maken. Duitschland is een van de staten
geweest die Tsjang-kai-Tsjek rijkelijk van wapenen
hebben voorzien, en Tokio heeft deswege te Berlijn
menig protest kenbaar gemaakt. Desondanks
beteekende de Duitsch-Russische overeenkomst een
pijnlijk echec voor Hiranoema's regeering. Het
AntiKomintern-verdrag viel in brokken en werd zoo
als de Kokoemin, een oprecht pro-Duitsch Japansch
dagblad het uitdrukte een doode letter". Japan
dat zelf in strijd met alle verdragen China aan het
uitmoorden en exploiteeren is, achtte zichzelf ver
plicht te Berlijn officieel tegen de schending van
internationale gebruiken" te protesteeren. Wij had
den inderdaad in deze dagen wel behoefte aan een
weinig humor !
Hiranoema had alle reden, het ontslag van zijn
kabinet aan te bieden. Hij immers was verantwoorde
lijk voor de door Japan met zooveel ijver bedreven
en met zooveel ondank beloonde pro-Duitsche poli
tiek. De afgetreden premier heeft tot dusver geen
harikiri gepleegd.
In deze verwarde omstandigheden, waarbij de
reorganisatie van de buitenlandsche politiek gevolgd
dient te worden door een reorganisatie van wat men
in Japan het binnenlandsche front" belieft te
noemen, lag het voor de hand een gematigd, weinig
opvallend middenman" opdracht tot kabinets
formatie te geven. Deze eer viel generaal Noboejoeki
Abe te beurt, een hoffelijk en zoowaar ook oprechte
persoonlijkheid. Wij wenschen hem het beste met zijn
ministerie.
Wat Japan nu zal doen, is onzeker.
De berichten van toenadering tot de Sowjet-Unie
zijn officieel gedementeerd. Japan zal eerder in
Buiten-Mongolië, waar de Sowjet-Unie steviger aan
pakt, dubbel op zijn hoede moeten zijn. Het is niet
onmogelijk dat de strijd in China daardoor nog ver
der zal verflauwen. In
Tsjoengking,Tsjang-kaiTsjek's hoofdstad, werd reeds van vrede gesproken.
Deze vrede behoeft Tsjang-kai-Tsjek niet slecht
gelegen te komen. Hij heeft tijd noodig om
WestChina tot ontwikkeling te brengen, en ook de Japan
ners kunnen een adempauze" wonderwel gebrui
ken. Wachten wij intusschen af wat er in het Verre
Oosten zal gebeuren.
Het hamster-verbod
Maandagavond j.l. werd de beschikking afgekon
digd van den minister van economische zaken,
waarbij maatregelen werden genomen om het ham
steren van levensmiddelen en andere artikelen tegen
te gaan. Deze maatregelen hadden betrekking op een
indrukwekkende reeks artikelen voor dagelijksch
gebruik, in hoofdzaak levensmiddelen.
Hamsteren bewerkt, gelijk bekend is, dat de aan
wezige voorraden ongelijk over de bevolking ver
deeld worden, waaronder vooral de
minst-draagkrachtigen te lijden krijgen. Immers, de voorraden
krimpen snel in en de prijzen vertoonen neiging tot
stijgen. Effectieve maatregelen tegen hamsteren
zijn dan ook alleszins gewenscht.
Of het effect dat de regeering hoopt te bereiken,
volledig bereikt wordt, lijkt ons de vraag. Het stelsel
van afleveringsbewijzen komt ons niet slechts vrij
omslachtig voor, maar ook weinig doeltreffend; het
zal het hamsteren bemoeilijken, maar niet vol
komen verhinderen. Op welke eenvoudige wijze het
verbod ontdoken kan worden, willen wij om begrij
pelijke redenen hier niet uiteen zetten. Volstaan wij
met er op te wijzen, dat het o.i. de voorkeur zou ver
dienen, mede op de verkochte goederen die hiervoor
in aanmerking komen, een datum-stempel aan te
brengen, zoodat men daaruit en niet uit afleverings
bewijzen die licht gewild of ongewild kunnen weg
raken, kan opmaken wanneer de bedoelde goederen
gekocht zijn.
Maar wellicht is het afleverings-stelsel slechts als
waarschuwing bedoeld.
Zwart op wit: de achste hersenzenuw
'boomen etc
Zeer billijk.
Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier,
Oranje Nassaulaan 87, Overveen.
VAN de uitvoerige verslagen
die mijn dagblad opgenomen
had van de redevoeringen, gehou
den op het
keel-neus-oorheelkundig congres te Utrecht (dat door
de tijdsomstandigheden een on
tijdig einde heeft genomen), trof
mij het meest (waarom weet ik
niet) het verslag van de voor
dracht van prof. dr. A. J. P. van
den Broek, hoogleeraar te Utrecht.
Deze sprak over de kernen, de
banen en de verbindingen van den
gehoorzenuw bij den mensch, en
vroeg speciale aandacht voor een
gedeel.e van de achtste hersen
zenuw.
Deze achtste hersenzenuw n.l.
(het was ook mij, eerlijk gezegd,
tot dusver onbekend dat ik een
achtste hersenzenuw had) heeft
een tweeledige functie: zij dient
voor het gehoor, zoo las ik (zwart
op wit) in het verslag, alsmede
voor het evenwicht. De gehoor
zenuw die in het orgaan van Corti
zijn begin heeft, eindigt eerst in
het verlengde merg in een tweetal
kernen. Van hieruit loopen de
vezels gekruist en ongekruist naar
een kernstelsel in het voorste ge
deelte van de middenhersenen, de
voorste vier heuvels. Van daaruit
gaat eenerzijds een baan naar de
schors der groote hersenen, waar
de gehoorsindrukken tot bewustzijn
komen, anderzijds gaat een baan
naar beneden, langs welke de be
wegingskernen van hersenzenuwen
en van ruggemergszenuwen worden
bereikt en gehoorsreflexen tot stand
komen.
Zoover gekomen, verloor mijn
geest zich in bewonderend mijme
ren over den vernuftigen bouw
van 's menschen hersen- en zenuw
stelsel. Ik zag den gehoorzenuw
zijn verborgen loop in het orgaan
van Corti beginnen om dra in het
verlengde merg te eindigen. Een
wirwar van vezels ontsprong daar
en zette zijn weg voort naar den
ruwen schors der groote hersenen.
En daar eerst, na dezen langen,
maar met onbegrijpelijke snelheid
afgelegden weg zouden de gehoors
indrukken die het gevoelig trom
melvlies in snelle trilling hadden
gebracht tot bewustzijn komen".
Drie simpele woorden. Maar is er
grooter Jwonder dan door hen tot
uitdrukking wordt gebracht? Zijn
er raadselachtiger, subtieler, heer
lijker processen dan die welke zich
onder den duisteren en veiligen
koepel van ons schedelgewelf af
spelen ?
Dat dacht ik.
En ik dacht ook dat tien
millioen mannen in Europa klaar
staan om elkaar dien schedel in
te slaan. KANTEKLEER.
PAG. 6 DE GROENE No. 3248