De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 2 september pagina 6

2 september 1939 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEER E NIÏVGEN Mobilisatie Sinds Donderdagmiddag 24 Augustus de voormobilisatie in ons land was afgekondigd, ver wachtte men van uur tot uur de eigenlijke mobili satie. Wei-ingelichte personen wisten te verzekeren dat zulks slechts een quaestie van enkele oogenblikken was. Het heeft echter nog tot Maandag middag geduurd voor de regeering die vrijwel dagelijks bijeenkwam den belangrijken en vooral duren maatregel nam teneinde op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn. Vijftien lichtingen werden onder de wapenen ge roepen. Het land ontving het bericht met kalmte, en een geest van rustige kameraadschappelijkheid, een stemming van over een paar weken zijn we weer thuis", kenmerkte den eersten mobilisatie-dag, Dinsdag j.l. Maar ook andere maatregelen werden genomen. Reeksen besluiten verlieten het departe ment van economische zaken. Onze kunstschatten werden in veiligheid gebracht. Openbare gebouwen werden met zandzakken versterkt. Men kan niet anders zeggen dan dat de organi satie in vrijwel alle opzichten voldeed. Het is geen kleinigheid om enkele honderdduizenden mannen uit hun werk te halen, te vervoeren, onder te brengen, te concentreeren, en weer onder te brengen! Het land heeft deze krachtproef tot dusver echter behoorlijk doorstaan. Nederland neutraal Zaterdag kon bekend worden gemaakt dat de Duitsche gezant de Koningin had medegedeeld dat het Duitsche Rijk in geval van oorlog het Nederlandsche grondgebied volledig zou eerbiedigen, mits ook Nederland tegenover Duitschland een vol strekte onzijdigheid in acht zou nemen, en deze tegenover derden zou doen eerbiedigen. Soortgelijke verklaringen werden door Berlijn te Brussel en Bern afgelegd. Het allereerste gevolg van deze (en andere) toe zeggingen is, dat Nederland zich, mocht een oorlog uitbreken, althans aanvankelijk beveiligd mag achten. Het is de bedoeling der regeering, haar neutraliteit met alle middelen te doen eerbiedigen en dus ook tot den luchtkolom boven ons land uit te strekken. Een eenvoudige beschouwing doet inzien, dat de Duitsche verklaring, de kleine landen aan de Westgrens te zullen eerbiedigen, in de gegeven situatie het eenige was wat Duitschland kon doen. Het zal immers voor een eventueel offensief tegen Polen zooveel troepen noodig hebben, dat voor een offensief in het Westen geen gelegenheid zal be staan. Eerder heeft Duitschland daar in oorlogstijd een offensief aan de Fransche grens te vreezen. Onder dit aspect bezien, paste de Duitsche neutraliteits-verklaring wonder wel in het geheel der pogingen om Polen op de knieën te dwingen. Italiëremt Overgaande op de internationale situatie voorzoover deze niet in het hoofdartikel van dit nummer te sprake is gebracht, verdient in de eerste plaats Italië's houding de aandacht. Het is aan geen twijfel onderhevig dat Mussolini alles in het werk heeft gesteld den oorlog te voorkomen, uitgaande van het juiste inzicht dat Italiëbij dien oorlog slechts kan verliezen. Algemeen heeft het dan ook de aandacht ge trokken dat Hitler zich herhaaldelijk rechtstreeks met den Duce in verbinding heeft gesteld (telefo nisch viermaal daags). Wat zij precies besproken hebben, is onbekend. Op volledige overeenstemming wezen deze drukke communicaties echter niet. De Italiaansche bladen hebben trouwens aan n stuk door olie op de golven gestort. Het eenige blad dat zijn boekje te buiten ging en, zij het met een vraagteeken, het woord oorlog" op de eerste pagina als kop waagde te gebruiken, werd zelfs prompt verboden. Ook was het typeerend, dat Mussolini zich haastte om op den boodschap van den Canadeeschen premier, Mackenzie King, te antwoorden dat hij geen poging achterwege zou laten om den vrede te redden. Typeerend is nog dat Italiëverrassend geringe maatregelen heeft genomen. De burgerlijke luchtbescherming is volkomen verwaarloosd: het nor male leven is nauwelijks ontwricht. Al deze maat regelen zullen op Duitschland hun kalmeerende uitwerking niet missen. Aan den anderen kant dient men ook een tweede mogelijkheid niet uit UW FAMILIEWAPEN opgespoord en orachtig ge schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken nu over meer dan een half millioen gegeveni. Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen, stamhet oog te verliezen: dat Italiëzich, gedeeltelijk in overeenstemming met Duitschland, zoo stil houdt; het behoeft geen nadeel te zijn voor de as indien Rome bij het uitbreken van een conflict neutraal blijft. Het past in het groote Duitsche schema: zich, in geval van vijandelijkheden, in het Westen tot het defensief te bepalen. Blijft Italiëneutraal, dan is de beste toegangsweg voor het Fransche leger naar het Derde Rijk (die via de Povlakte, denzelfden weg dien Napoleon eens ging) versperd. Ook Spanje heeft zich merkwaardig kalm ge houden. Het heeft duidelijk aansluiting bij Itali gezocht. De Poolsche houding is zelfs in verschil lende bladen geroemd; aan Daladier's redevoering van Vrijdagavond 25 Augustus werden uitgebreide verslagen gewijd. Portugal van zijn kant, heeft beloofd, Engeland in geval van oorlog trouw te blijven. Boedapest, Boekarest, Belgrado en Ankara Men mocht vreezen, dat in geval van een ge wapend conflict Berlijn zou pogen zich van de goede diensten van Hongarije te verzekeren ten einde het Roemeniëlastig te maken. In dat verband gaf het bericht, einde vorige week, dat Hongarije geweigerd had een niet-aanvals-verdrag met Roe meniëte teekenen, reden tot ongerustheid. Het Hongaarsche motief was, dat Roemeniëte veel troepen concentreerde. Intusschen is de situatie hersteld: bij nader inzien heeft Boedapest toch maar het Roemeensche voorstel aanvaard, hetgeen een belangrijk symptoom was van de daling der spanning. In Belgrado werd eindelijk overeenstemming tusschen Serven en Kroaten bereikt. Daardoor is, althans voorloopig, een einde gekomen aan een strijd die de innerlijke kracht van Zuid-Slavi jarenlang heeft ondermijnd. De landsdeelen met Kroatische bevolking zijn nu tot een aparte pro vincie vereenigd. De decentralisatie des lands zal worden voortgezet. Ankara heeft zich, toen eenmaal bleek dat Londen en Parijs Warschau bleven steunen, niet uit het Vredesfront teruggetrokken, zooals aanvan kelijk werd gevreesd. Integendeel: het militair contact met de Fransche en Engelsche staven liep, gelijk Woensdag werd bericht, bevredigend af. Daarmee zou de Balkan, in geval van oorlog, een ruggesteun hebben, en zouden Frankrijk en Engeland in het Oosten van de Middellandsche Zee over een belangrijken bondgenoot beschikken. Japan's schoone lei" Een officieel bericht van Domei, het Japansche persbureau, droeg deze week als opschrift: Japan wenscht allereerst alleen te staan". Dat laat zich indenken. Het heeft tijd noodig om te bekomen van den slag dien Duitschland het door de onderteekening van het verdrag met de Sowj et-Unie heeft toege bracht. Volledig onverwacht is deze slag niet gekomen. Immers, Duitschland heeft nimmer aan Japan den steun in China verleend, waarop het, naar den geest van het Anti-Komintern-verdrag, aanspraak meende te mogen maken. Duitschland is een van de staten geweest die Tsjang-kai-Tsjek rijkelijk van wapenen hebben voorzien, en Tokio heeft deswege te Berlijn menig protest kenbaar gemaakt. Desondanks beteekende de Duitsch-Russische overeenkomst een pijnlijk echec voor Hiranoema's regeering. Het AntiKomintern-verdrag viel in brokken en werd zoo als de Kokoemin, een oprecht pro-Duitsch Japansch dagblad het uitdrukte een doode letter". Japan dat zelf in strijd met alle verdragen China aan het uitmoorden en exploiteeren is, achtte zichzelf ver plicht te Berlijn officieel tegen de schending van internationale gebruiken" te protesteeren. Wij had den inderdaad in deze dagen wel behoefte aan een weinig humor ! Hiranoema had alle reden, het ontslag van zijn kabinet aan te bieden. Hij immers was verantwoorde lijk voor de door Japan met zooveel ijver bedreven en met zooveel ondank beloonde pro-Duitsche poli tiek. De afgetreden premier heeft tot dusver geen harikiri gepleegd. In deze verwarde omstandigheden, waarbij de reorganisatie van de buitenlandsche politiek gevolgd dient te worden door een reorganisatie van wat men in Japan het binnenlandsche front" belieft te noemen, lag het voor de hand een gematigd, weinig opvallend middenman" opdracht tot kabinets formatie te geven. Deze eer viel generaal Noboejoeki Abe te beurt, een hoffelijk en zoowaar ook oprechte persoonlijkheid. Wij wenschen hem het beste met zijn ministerie. Wat Japan nu zal doen, is onzeker. De berichten van toenadering tot de Sowjet-Unie zijn officieel gedementeerd. Japan zal eerder in Buiten-Mongolië, waar de Sowjet-Unie steviger aan pakt, dubbel op zijn hoede moeten zijn. Het is niet onmogelijk dat de strijd in China daardoor nog ver der zal verflauwen. In Tsjoengking,Tsjang-kaiTsjek's hoofdstad, werd reeds van vrede gesproken. Deze vrede behoeft Tsjang-kai-Tsjek niet slecht gelegen te komen. Hij heeft tijd noodig om WestChina tot ontwikkeling te brengen, en ook de Japan ners kunnen een adempauze" wonderwel gebrui ken. Wachten wij intusschen af wat er in het Verre Oosten zal gebeuren. Het hamster-verbod Maandagavond j.l. werd de beschikking afgekon digd van den minister van economische zaken, waarbij maatregelen werden genomen om het ham steren van levensmiddelen en andere artikelen tegen te gaan. Deze maatregelen hadden betrekking op een indrukwekkende reeks artikelen voor dagelijksch gebruik, in hoofdzaak levensmiddelen. Hamsteren bewerkt, gelijk bekend is, dat de aan wezige voorraden ongelijk over de bevolking ver deeld worden, waaronder vooral de minst-draagkrachtigen te lijden krijgen. Immers, de voorraden krimpen snel in en de prijzen vertoonen neiging tot stijgen. Effectieve maatregelen tegen hamsteren zijn dan ook alleszins gewenscht. Of het effect dat de regeering hoopt te bereiken, volledig bereikt wordt, lijkt ons de vraag. Het stelsel van afleveringsbewijzen komt ons niet slechts vrij omslachtig voor, maar ook weinig doeltreffend; het zal het hamsteren bemoeilijken, maar niet vol komen verhinderen. Op welke eenvoudige wijze het verbod ontdoken kan worden, willen wij om begrij pelijke redenen hier niet uiteen zetten. Volstaan wij met er op te wijzen, dat het o.i. de voorkeur zou ver dienen, mede op de verkochte goederen die hiervoor in aanmerking komen, een datum-stempel aan te brengen, zoodat men daaruit en niet uit afleverings bewijzen die licht gewild of ongewild kunnen weg raken, kan opmaken wanneer de bedoelde goederen gekocht zijn. Maar wellicht is het afleverings-stelsel slechts als waarschuwing bedoeld. Zwart op wit: de achste hersenzenuw 'boomen etc Zeer billijk. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier, Oranje Nassaulaan 87, Overveen. VAN de uitvoerige verslagen die mijn dagblad opgenomen had van de redevoeringen, gehou den op het keel-neus-oorheelkundig congres te Utrecht (dat door de tijdsomstandigheden een on tijdig einde heeft genomen), trof mij het meest (waarom weet ik niet) het verslag van de voor dracht van prof. dr. A. J. P. van den Broek, hoogleeraar te Utrecht. Deze sprak over de kernen, de banen en de verbindingen van den gehoorzenuw bij den mensch, en vroeg speciale aandacht voor een gedeel.e van de achtste hersen zenuw. Deze achtste hersenzenuw n.l. (het was ook mij, eerlijk gezegd, tot dusver onbekend dat ik een achtste hersenzenuw had) heeft een tweeledige functie: zij dient voor het gehoor, zoo las ik (zwart op wit) in het verslag, alsmede voor het evenwicht. De gehoor zenuw die in het orgaan van Corti zijn begin heeft, eindigt eerst in het verlengde merg in een tweetal kernen. Van hieruit loopen de vezels gekruist en ongekruist naar een kernstelsel in het voorste ge deelte van de middenhersenen, de voorste vier heuvels. Van daaruit gaat eenerzijds een baan naar de schors der groote hersenen, waar de gehoorsindrukken tot bewustzijn komen, anderzijds gaat een baan naar beneden, langs welke de be wegingskernen van hersenzenuwen en van ruggemergszenuwen worden bereikt en gehoorsreflexen tot stand komen. Zoover gekomen, verloor mijn geest zich in bewonderend mijme ren over den vernuftigen bouw van 's menschen hersen- en zenuw stelsel. Ik zag den gehoorzenuw zijn verborgen loop in het orgaan van Corti beginnen om dra in het verlengde merg te eindigen. Een wirwar van vezels ontsprong daar en zette zijn weg voort naar den ruwen schors der groote hersenen. En daar eerst, na dezen langen, maar met onbegrijpelijke snelheid afgelegden weg zouden de gehoors indrukken die het gevoelig trom melvlies in snelle trilling hadden gebracht tot bewustzijn komen". Drie simpele woorden. Maar is er grooter Jwonder dan door hen tot uitdrukking wordt gebracht? Zijn er raadselachtiger, subtieler, heer lijker processen dan die welke zich onder den duisteren en veiligen koepel van ons schedelgewelf af spelen ? Dat dacht ik. En ik dacht ook dat tien millioen mannen in Europa klaar staan om elkaar dien schedel in te slaan. KANTEKLEER. PAG. 6 DE GROENE No. 3248

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl