De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 9 september pagina 15

9 september 1939 – pagina 15

Dit is een ingescande tekst.

De boerenzwaluw Rinke Tolman i SNELHEID en sierlijkheid. Weinig vogels zijn er, waarin deze eigen schappen op zoo volmaakte wijze zijn vereenigd als in den boerenzwaluw, die bovendien nog tot de populairste Nederlandsche vogels, welke nage noeg overal in ons land in grooten getale voorkomen, mag worden gerekend. Zoowel in den letterlijken als in den figuurlijken zin van het woord, be hoort hij tot de meest geziene vertegen woordigers onzer avifauna. Zijn vliegkunst is gewoonweg meesterlijk en maakt een haast verbijsterenden indruk. Het lijkt bijna, dat de lucht hem niet den minsten weerstand biedt. Smijdig glijden zijn lange vleugels door de ruimten, zijn manoeuvreerkunst, zijn onverhoeds wenden en keeren, waarbij zijn ranke vorkstaart hem goede diensten be wijst, zijn onberispelijk. Bovendien is de boerenzwaluw een onvermoeid aviateur, die natuurlijk op telegraafdraad, dak of goot of een andere plaats wel zoo nu en dan uitrust, om wat in zijn veeren te pluizen of een liedje te zin gen, maar die toch het grootste deel van den dag op de vleugels is en al vliegend duizenden snelle insecten, in hoofdzaak vliegen en muggen, vangt. Het luchtruim is voor den boe renzwaluw, wiens bewegingen eenen-al gratie zijn, het ware element en op den grond komt hij zelden of nooit; een uitzondering hierop maakt de vogel in den tijd, dat hij nestmateriaal moet verzamelen, doch zelfs wanneer hij drinken wil, strijkt hij niet neer, doch neemt water tot zich, terwijl hij rakelings over het oppervlak van sloot, vaart of meer glipt. Zijn bewegelijkheid is het niet alleen, die den boerenzwaluw tot een aantrekkeiijken vogel maakt; ook zijn bouw, kleuren en zijn gedragingen in het algemeen, dragen daartoe het hunne bij. Boeiend contrasteert met het kastanjebruin van -wangen, keel en voorhoofd het staalblauw van den hals en de bovendeden. Ook over de borst loopt nog zoo'n blauwe metallieke band. Verder is het een kenmerk van de donkere, glanzende staartpennen, dat deze, afgezien van de beide middelste, een witte vlek vertoonen. Flanken en onderdeden zijn overwegend rosachtig wit. MET een enkel woord repten wij al van den buitengewoon diep gevorkten staart, waarvan de buitenste pennen, die bij het wijfje iets en bij de jongen aanmerkelijk korter zijn, ver rassend lang zijn uitgevallen. Daaren tegen zijn de proporties van den snavel heel bescheiden, hetgeen voor den huiszwaluw echter geen beletsel is, den bek heel wijd te openen. Ook de pooten zijn maar kort en heel teer gebouwd, zoodat zij niet bijster geschikt zijn om er zich langdurig op den grond mee voort te bewegen. Het prettige is, dat wij ieder jaar zoolang van de aanwezigheid der huiszwaluwen kunnen genieten. De vroegsten onder hen verschijnen al einde Maart, maar April is de maand, dat de groote scharen terugkeeren, doch ook in Mei en Juni kan nog wel door trek worden vastgesteld van vogels, die het blijkbaar hoogerop, d. w. z. in Noordelijke richting, zoeken. Verplaat sing van de vroegste herfsf'-trekkers op haar beurt is reeds einde Juli op gemerkt, ook in Augustus kan een soortgelijke beweging op heel beschei den schaal worden geconstateerd, maar van de geweldige reisdrift, die zich van duizenden individuen meester maakt, kan men pas in September getuige zijn. Het is in dezen tijd en in den nazomer, dat de vogels soms in groote troepen bij elkaar op de telegraafdraden zitten. Zij lijken dan net noten van een muziekbalk. October en November zijn, wat den herfsttrek van den boeren zwaluw betreft, een tweetal maanden, die nog eenigszins mee kunnen tellen, doch het aantal December-waarneminIN April van dit jaar heeft de vorige Engelsche premier, Baldwin, thans Earl Baldwin of Bewdley, te Toronto in Canada een reeks lezingen gehouden over het Engelsche volkskarakter en de democratie. Zij zijn thans door Hooder en Stoughton te Londen uit gegeven in een keurig bandje. (Baldwin: An Interpreter of England) Wat Baldwin zegt, is zelden waarlijk nieuw of belangrijk, maar het is altijd boeiend. Hij is de grootmeester van de zwierige gemeenplaats. Hier een citaat uit Ennius of Plutarchus, daar een voorval uit Cromwell's tijd, roer het dooreen, nog een snufje Christen dom er over, en klaar is het gerecht dat ieder Engelschman met smaak zal eten. En, eerlijk gezegd, wij hebben er ook van gesmuld. ONDER den titel Deutschlands Kriegsbereitschaft und Kriegsaussichten heeft Miles" een overzicht gegeven van de problemen waarmee Duitschland in oorlogstijd te kampen zal hebben. (Uitg. Europa Verlag, Zürich en New York). De schrijver wijst er terecht op dat de Blitzkrieg" slechts een Wunschtraum" is. Op de verschillende zwakke punten in de Duitsche wapenrusting (tekort aan petroleum en deviezen) gaat hij uit voerig in. Als bronnenmateriaal heeft hij vooral Duitsche vakliteratuur gebruikt (studies van hooge militairen e.d.) Het ware wel gewenscht dat hij hier en daar de pessimistische uitingen van deze personen op hun objectieve waarde had onderzocht. Tot een bepaalde prognose komt de schrijver niet. Dat is ook moeilijk, zoolang een soortgelijk onderzoek niet t.o.v. alle landen wordt verricht. gen is uiterst gering. Wat Engeland aangaat, kan men echter in de desbe treffende litteratuur zelfs nog Januaridata vinden. WAT al sinds jaren de aandacht heeft getrokken, is het feit, dat de boerenzwaluw , een pittig vogel tje, dat ik, ondanks zijn kleinheid, meermalen roofvogels zag achtervol gen, telkenjare terug pleegt te keeren naar de plaats, waar hij zijn broedplichten eenmaal heeft verricht. Die plaats bevindt zich aan, in of bij onze woningen, want wanneer er n vogel is, die zich nauw bij den mensch heeft aangesloten, dan is het wel de boeren zwaluw, die meestal zijn nest binnens huis bouwt: in schuren, stallen, fa brieken, scholen of in welke woon- en werkruimten ook. Eveneens wordt de kinderwieg wel onder bruggen of onder overhangende gedeelten van de meest uiteenloopende bouwsels aan gebracht. In elk geval zorgt de boeren zwaluw er bij den bouw van zijn nest voor, dat dit laatste overwelfd, overluifeld of anderszins van boven be schermd is. Het nest is een solide nap van aarde, waar haren en grassprieten doorheen zijn gewerkt. Met behulp van speeksel Nieuwe Uitgaven Engeland en Frankrijk hebben bijv. andere, maar niet minder ernstige problemen dan het Derde Rijk. Ondanks deze beperking is de studie bijzonder lezenswaard. NEVILLE Chamberlain's voor naamste redevoeringen sinds Mei 1937 zijn onder den titel Op zoek naar den Vrede uitgegeven (in Nederland bij de Uitg. mij. Eigen Volk" te Haarlem) Het is een ware lijdensweg dien men te lezen krijgt. Speciaal de optimistische redevoeringen na München zijn bij zonder de moeite waard. De uitgever had er o.i. goed aan gedaan indien hij de uitgave met eenige goede politieke prenten e.d. had ver lucht. IN de serie Vlaamse Schrijvers" werd ats eerste deel (Geo. Ver brugge: Paul De Keyser. Uitgave De Garve", Gent 1939) een levensbeschrij ving en bloemlezing uit het werk van den Gentenaar Paul De Keyser ge bracht, een Vlaamsch schrijver en geleerde, die onder allerlei pseudo niemen een groot aantal werken ge publiceerd heeft op het gebied van geschiedenis, taal- en letterkunde, folklore, kunstgeschiedenis en onder wijs. Bekend is vooral zijn uitgave van de kluchten van Johan de Grieck en van de Limburgsche volksliederen. De bloemlezing bewijst vooral De Keyser's liefde voor Gent, de stad aan wier universiteit hij sedert een zestal jaren hoogleeraar is. IN een vertaling van Jhr. Dr. J. J. von Schmid verscheen een uit voerige Inleiding in de Theorie van de Sociologie", die zeer veel stof tot wordt het stevig bevestigd tegen een muur, terwijl het in de meeste ge vallen eveneens op een ondergrond, een bank of iets soortgelijks, rust. Veeren en haren, hooitjes, strootjes en ook wel wat wol, dienen als voeringsmate riaal. De eieren, wier aantal de vijf maar zelden overschrijdt, vertoonen, behalve een paar grijsviolette ondervlekjes, roodachtige stippen. Ruim veertien dagen zijn met de bebroeding om-ende-bij drie weken met het grootbrengen der jongen gemoeid, die zelfs na het uitvliegen, nog een tijd lang door de ouders worden gevoed. De boerenzwaluw is zeer productief, daar het aantal legsels onder normale om standigheden twee, soms zelfs drie bedraagt. Onstuimig, gecompliceerd of krach tig is zijn lied geenszins, maar wel is het ongelooflijk aantrekkelijk: minu tenlang houdt de vogel, ook tijdens de vlucht, zijn zonnig gekwetter en gebabbel vol; vooral wanneer enkele huiszwaluwen tegelijk zingen, is dit musiceeren allergenoegelijkst. Ge hoort het zelfs nog wel in den nazomer of herfst, wanneer de vogels op het punt staan hun groote reis naar het zwarte werelddeel, zoo goed als zeker ZuidAfrika, te ondernemen. nadenken in haar behoedzame bena dering van allerlei delicate massa"problemen biedt. (Charles Ellwood: De Psychologie van de menschelijke Samenleving. Uitgave Scheltema en Holkema, Amsterdam). Het groepsleven wordt in zijn verschillende aspec ten bestudeerd: als organische ont wikkeling en functie van het voedings proces, het verdedigingsproces en de voortplanting; in verband met de geestelijke ontwikkeling en de ver schillende niveau's van het menschelijk gedrag; en in betrekking tot het voort bestaan van de groep in zijn beschaving en tradities. Het hachelijkst zijn na tuurlijk die hoofdstukken welke de normale" en abnormale" verande ringen in de groep behandelen; en de psychologie komt eerst werkelijk aan het woord, daar waar gesproken wordt van instinct en verstand, nabootsing en gevoel bij de groep. Heeft men hier omtrent klaarheid gekregen en het lukt Ellwood wonderwel die te geven dan komen sociale orde en vooruit gang zeer logisch als afsluiting ter sprake. Het boek staat op een breed standpunt, is bevattelijk geschreven, en verliest zich nergens in dor getheoretiseer. De moeite waard om ter algemeene oriëntatie te lezen ! ry. K. W. P. Klaassen: Misdaad U en Pers. (Dekker en van de Vegt N.V. 1939). De schrijver van dit boek, journalist en jurist, vervalt in de twee grootste fouten, die een journalist of een jurist kan begaan: gemis aan helderheid bij het stellen der pro blemen en wijdloopige behandeling van weinig ter zake dienende details. Bovendien niet vrij van totalitaire tendenzen. PAG. 15 DE GROENE No. 3149

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl