Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENITVGEN
Het Oostfront
Het Duitsche offensief in het Oosten schijnt
onder de muren van Warschau voorloopig
vastgeloopen. De zestig divisies waarmee Von Brauchwitz
zijn aanval op Polen heeft ingezet hebben met ver
bluffende snelheid de tang gevormd waartusschen
de Poolsche hoofdmacht ingesloten scheen te
zullen raken en waarvan de greep Warschau te
pakken dreigde te nemen. Maar even snel als de
Duitschers in Poolsche vlakten met hun gemotori
seerde troepen zijn opgerukt, even snel heeft de
groote massa van het Poolsche leger, dat 3x/2
millioen man telt zich teruggetrokken. Zelfs de
D. N. B. berichten spreken van niet meer dan
enkele tienduizenden Poolsche gevangenen; maar
het getal Poolsche dooden schijnt wel tegen de twee
honderdduizend te loopen. Ook de Duitsche verliezen
moeten in de laatste dagen zeer groot zijn. De be
richten wijzen er ook op, dat de Poolsche
legeronderdeelen, die nog in het vrije gebied tusschen de beide
Duitsche vleugels zitten, bezig zijn zich bij Lodz
een weg te banen naar hun hoofdstad.
Hoewel de val van Warschau reeds eenige
malen in de Duitsche berichten werd bekend ge
maakt, ja, deze val door een valsche radio
zender met de laatste voorloopige Poolsche op
roepen, granaatontploffingen, mitrailleur-getak
en de Treurmarsch van Chopin werd uitgezonden"
is tot op de dag dat wij dit schrijven de hoofd
stad nog steeds in Poolsche handen. De stad wordt
wel bedreigd, en de regeering is dan ook over
gebracht naar Lublin en Brest Litofsk; en het zal
de vraag zijn of zij te behouden zal zijn, daar zij
voor het grootste gedeelte bewesten de te verdedigen
Weichsel ligt. Wij hebben echter in de laatste
jaren zulke wonderbaarlijke verdedigingen van
schijnbaar open steden gezien, dat een zeer snelle
val geenszins zeker is.
Of de Polen de vijf-rivieren linie lang kunnen
behouden, nu zij zich ongeslagen achter deze
linies kunnen verschansen hangt van verschillende
factoren af: De belangrijkste daarvan is, of zij
over voldoende munitie en materiaal zullen kunnen
beschikken nu de voornaamste industriegebieden
in het Westen en Zuiden in Duitsche handen zijn.
Zal de Sowjet-Unie na het non-agressie pact met
. Duitschland nog willen leveren; en zoo, ja, zal zij
kunnen leveren met haar gebrekkig
vervoersapparaat ?
Voorts speelt natuurlijk een rol of het moreel
der Poolsche bevolking bestand zal blijken tegen
de aanvallen der overmachtige Duitsche
luchtvloot en voor zoover zij in het bezette gebied
woont tegen de bekende methoden om een
opkomende guerilla der achtergebleven soldaten
te bezweren.
Tenslotte zal een belangrijke factor de weers
gesteldheid zijn: blijven de ingevallen herfstregens
voortduren, dan wordt het Poolsche land met zijn
onverharde wegen onbegaanbaar voor de gemoto
riseerde Duitsche troepen en nemen de kansen ten
voordeele van de beproefde Poolsche troepen
te voet en te paard toe.
Het Westfront
De belangrijkste beslissingen zullen echter
sinds de Russische onthouding in het Westen
moeten vallen. Indien althans geen nieuwe fronten
in het Zuiden ontstaan. Worden de Fransche ver
kenningsbezettingen in het Saargebied tot een
ernstige aanval op de Siegfriedlinie, dan zal zeker
een deel van de Duitsche troeper.micht van het
Oosten naar het Westen overgebracht moeten
worden. Of zal deze aanval onverwachts op een
zwakker punt in of bij de Siegfriedlinie plaats
vinden?
Wanneer de Franschen en Engelschen (de
eerste Engelsche troepen zijn nl. ook in Frankrijk
aangekomen) er in zouden slagen het Saargebied te
bezetten, zou dat, behalve een militair ook een
economisch succes beteekenen, aangezien de kolen
van dit gebied de natuurlijke aanvulling vormen
op het Lotharingsche ijzergebied en deze samen
uiterst belangrijk zijn voor de militaire productie.
Daarbij voegt zich dan nog het succes in de zenuwen
oorlog, aangezien de Duitschers het allerminst
gewend zijn, dat een oorlog op hun gebied wordt
gestreden. Reeds thans hebben de evacuaties in
het Rijngebied op de burgerbevolking aldaar en
in het binnenland, waarheen men haar heeft over
gebracht, een slechten indruk gemaakt. En het feit,
dat de oorlog thans werkelijk ook aan het West
front is begonnen, zit de Duitsche regeering blijk
baar zoo dwars, dat de voor het leger in Polen be
stemde editie van de Völkische Beobachter"
in het begin van deze week dit nog niet had mede
gedeeld.
Het zenuwenfront
Het uitbreken van de vijandelijkheden heeft
geenszins de zenuwenoorlog in kracht of omvang
gematigd. Integendeel, wie thans de aether afzoekt
met zijn radiotoestel, kan de wederzijdsche propa
ganda van bijna alle zenders hooren. De B.B.C.
zendt thans in acht talen, deels voor de vijanden
deels voor de officiëele en onofficiëele bondgenooten l
Zoo sprak Masaryk's zoon de Tsjechen in hun eigen
taal toe, zoowel degenen die thans zuchten onder
het Duitsche protectoraat" als de emigranten
en deserteurs die zich thans tot Tsjecho-Slowaaksche
legioenen samenvoegen en de volksgenooten in
Amerika die persoonlijk of door financiëele offers
deze nieuwe strijd voor een eigen vrijen staat steunen
Zoo kon men ook over P.T.T. Lyon een voortreffe
lijke Duitsche uitzending deels met Oostenrijksch
accent hooren. De Duitschers zenden in het
Engelsch, Fransch en Poolsch en zoo kan men
voortgaan.
Tot de zenuwenoorlog behooren ook de groote
redevoeringen der Europeesche staatslieden, die
gelijkelijk op het defensief" voor de eigen bevol
king en bondgenooten en voor het offensief"
tegen de vijandelijke mogendheden zijn berekend.
Goering heeft in een zeer lange en zeer popu
laire" rede voor de arbeiders der Poolsche
wapenindustrie de volgende positie ingenomen:
de oorlog met de Polen is alleen ontstaan, doordat
de Engelschen hen hebben opgehitst; nu moeten zij
het zelf bezuren, dat zij in vier weken vernietigd
zullen worden; mocht de oorlog dan toch langer
duren, dan is dat de schuld van de Engelschen.
De Franschen werden in deze rede zorgvuldig
gespaard, zooals zij in de geheele Duitsche propa
ganda nog steeds gespaard worden. Hoopt men
werkelijk nog dat zij te vinden zouden zijn voor
een vrede, die Polen verminkt, of is het alleen maar
om er met deze valsche hoop bij de Duitsche
publieke opinie de moed in te houden? Wanneer
Goering dat laatste bedoeld heeft met zijn rede, dan
heeft hij toch met verschillende erkenningen teleur
stelling moeten wekken, die de censuur tot nu toe
niet geopenbaard had.
Bij de tegenpartij heeft Reynaud getuigd van de
financiëele en economische kracht van Frankrijk
en heeft Eden de oorlogsdoeleinden van Engeland
geschilderd; de laatste rede sprak ook weer sterk
van den oorlog tegen het Hitlerisme" en niet tegen
Duitschland. Het zal wel van de hulp,die van Duitsche
oppositioneele zijde komt, afhangen, of inderdaad
aan Eden's oproep gehoor gegeven zal worden
om geen tweede Versailles" na te streven; en
in ieder geval reikt ons optimisme niet zoo ver,
dat wij zouden gelooven, dat de ideaal-wereldorde,
die hij na een Engelsche overwinning in het uit
zicht stelde, zoo van zelf tot stand zou komen.
De verwildering en ontwrichting, die de oorlog
te weeg brengt, zullen ook nu een vrede" waar
schijnlijker maken, die zich nog vele jaren door
de grootste moeilijkheden zal kenmerken; zelfs
al zou hij niet tot een volledige Untergang des
Abendlandes" leiden. Een oorlog van drie jaar
zooals door de Britsche regeering in antwoord op
de Duitsche propaganda voor een korte oorlog"
EEN BEZOEK AAN DE JAARBEURS
TE UTRECHT
GEOPEND
ZONDAG 17
BRENGT ALTIJD PROFIJT
TOT EN MET 21 SEPTEMBER
SEPTEMBER IS DE BEURS GESLOTEN
UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegevens.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stamr boomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier,
Zeer billijk. Oranje Nassaulaan 87, Overveen.
is aangekondigd zal minstens even ernstige
gevolgen hebben als die van 1914?iyi8.
Dat de Franschen zich ook op een langdurige
oorlog voorbereiden blijkt uit het verplaatsen van
Bonnet van het ministerie van Buitenlandsche
zaken, naar een post waar het defaitisme" minder
kwaad kan, duidelijker dat uit eenigerlei verklaring.
Het is in het negatieve, wat het opnemen van
Churchill en Eden in Engeland in het positieve was.
De gelijkgezindheid der West-Europeesche bond
genooten blijkt ook nog weer eens uit het bezoek
van Chamberlain en uit het gecombineerde opper
bevel onder Gamelin.
De neutralen
Dat een moderne oorlog ook de onzijdigen niet
ongemoeid laat, is in de eerste oorlogsdagen reeds
dadelijk overduidelijk bewezen.
Ondertusschen heeft de oorlog ook reeds
Nederlandsche slachtoffers geëichst: De mijnenveger
Willemvan Ewijck" is een slachtoffer van haar taak ge
worden en 29 jonge Nederlanders hebben bij deze
ontploffing den dood gevonden. Eere zij de nage
dachtenis van deze slachtoffers van hun
plicht!
Ook op de open zee hebben de Nederlanders hun
deel aan de rampen van de zee-oorlog. Na 36 uur
roeien hebben de opvarenden van het s.s. Mark"
weliswaar het vege lijf kunnen redden, maar het
schip is met al hun hebben en houden in het
Skagerak gezonken.
Ernstiger is het dreigement dat in de Deutsche
Diplomatische Korrespondenz" is geuit. Dit artikel
beteekent niet minder dan dat men in Berlijn
aan de neutraliteit der Oslo-staten verbonden
acht: voortzetting van normalen goederenruil en
goederendoorvoer. Engeland daarentegen heeft een
groot aantal goederen tot oorlogscontrabande ver
klaard. Hieruit volgt dus dat er een verschil is tus
schen de Engelsche en Duitsche opvatting van neu
traliteit, die de neutralen in een onmogelijke
dwangpositie kan brengen.
De neutralen"
Veel minder zeker is, dat Amerika, Italiëen Rus
land gedurende de geheele oorlog neutraal zullen
willen blijven. In de U.S.A. steekt een storm op
tegen de neutraliteitswetgeving, nu aan de praktijk
gedemonstreerd wordt welk een nadeel zij voor
Engeland en Frankrijk beteekent. Roosevelt zal
wel moeilijk een bittere glimlach kunnen onder
drukken, wanneer hij zich herinnert, hoezeer hij
gewaarschuwd heeft dat het handhaven van deze
wet in de voorzomer, de oorlogsbelustheid van de
agressieve staten zou kunnen bevorderen.
De woordenrijke Mussolini zwijgt! Dat is de
beste houding voor een veelomworven schoone. Dat
is ook de voordeeligste houding voor Italië. Maar het
is wel zeker dat de diplomatieke actie om de keuze
van Italiëal is het maar in de vorm van een
sympathiseerende neutraliteit zeer fel is achter
de schermen.
Het andere raadsel is de Sowjet-Unie. Waarvoor
dient het nieuw opgeroepen half millioen man
schappen ?
In Nederland
In Nederland werken de regeeringsorganen op
hoogspanning om zoo snel mogelijk voorzieningen
te treffen voor de buitengewone omstandigheden".
Tal van economische maatregelen worden doorge
voerd; de meeste zijn lang te voren beraamd. Al
leen de veevoervoorziening schijnt vergeten.
Daarnaast heeft de regeering zeer vlot een verloven
regeling voor de gemobiliseerden ingevoerd: een
welkome pleister op de wonden der uiteengerukte
gezinnen. Ook de kostwinnersvergoeding ging nog
weer eens op de helling. Vervolgens moet het werk
worden ondernomen van de coördinatie der vele
zich aanbiedende vrijwillige burgerorganisaties.
Dat is werk dat mits goed opgezet veel na
tionale kracht kan bevorderen.
PAG. 6 DE GROENE No. 3250