De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 16 september pagina 6

16 september 1939 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEEKENITVGEN Het Oostfront Het Duitsche offensief in het Oosten schijnt onder de muren van Warschau voorloopig vastgeloopen. De zestig divisies waarmee Von Brauchwitz zijn aanval op Polen heeft ingezet hebben met ver bluffende snelheid de tang gevormd waartusschen de Poolsche hoofdmacht ingesloten scheen te zullen raken en waarvan de greep Warschau te pakken dreigde te nemen. Maar even snel als de Duitschers in Poolsche vlakten met hun gemotori seerde troepen zijn opgerukt, even snel heeft de groote massa van het Poolsche leger, dat 3x/2 millioen man telt zich teruggetrokken. Zelfs de D. N. B. berichten spreken van niet meer dan enkele tienduizenden Poolsche gevangenen; maar het getal Poolsche dooden schijnt wel tegen de twee honderdduizend te loopen. Ook de Duitsche verliezen moeten in de laatste dagen zeer groot zijn. De be richten wijzen er ook op, dat de Poolsche legeronderdeelen, die nog in het vrije gebied tusschen de beide Duitsche vleugels zitten, bezig zijn zich bij Lodz een weg te banen naar hun hoofdstad. Hoewel de val van Warschau reeds eenige malen in de Duitsche berichten werd bekend ge maakt, ja, deze val door een valsche radio zender met de laatste voorloopige Poolsche op roepen, granaatontploffingen, mitrailleur-getak en de Treurmarsch van Chopin werd uitgezonden" is tot op de dag dat wij dit schrijven de hoofd stad nog steeds in Poolsche handen. De stad wordt wel bedreigd, en de regeering is dan ook over gebracht naar Lublin en Brest Litofsk; en het zal de vraag zijn of zij te behouden zal zijn, daar zij voor het grootste gedeelte bewesten de te verdedigen Weichsel ligt. Wij hebben echter in de laatste jaren zulke wonderbaarlijke verdedigingen van schijnbaar open steden gezien, dat een zeer snelle val geenszins zeker is. Of de Polen de vijf-rivieren linie lang kunnen behouden, nu zij zich ongeslagen achter deze linies kunnen verschansen hangt van verschillende factoren af: De belangrijkste daarvan is, of zij over voldoende munitie en materiaal zullen kunnen beschikken nu de voornaamste industriegebieden in het Westen en Zuiden in Duitsche handen zijn. Zal de Sowjet-Unie na het non-agressie pact met . Duitschland nog willen leveren; en zoo, ja, zal zij kunnen leveren met haar gebrekkig vervoersapparaat ? Voorts speelt natuurlijk een rol of het moreel der Poolsche bevolking bestand zal blijken tegen de aanvallen der overmachtige Duitsche luchtvloot en voor zoover zij in het bezette gebied woont tegen de bekende methoden om een opkomende guerilla der achtergebleven soldaten te bezweren. Tenslotte zal een belangrijke factor de weers gesteldheid zijn: blijven de ingevallen herfstregens voortduren, dan wordt het Poolsche land met zijn onverharde wegen onbegaanbaar voor de gemoto riseerde Duitsche troepen en nemen de kansen ten voordeele van de beproefde Poolsche troepen te voet en te paard toe. Het Westfront De belangrijkste beslissingen zullen echter sinds de Russische onthouding in het Westen moeten vallen. Indien althans geen nieuwe fronten in het Zuiden ontstaan. Worden de Fransche ver kenningsbezettingen in het Saargebied tot een ernstige aanval op de Siegfriedlinie, dan zal zeker een deel van de Duitsche troeper.micht van het Oosten naar het Westen overgebracht moeten worden. Of zal deze aanval onverwachts op een zwakker punt in of bij de Siegfriedlinie plaats vinden? Wanneer de Franschen en Engelschen (de eerste Engelsche troepen zijn nl. ook in Frankrijk aangekomen) er in zouden slagen het Saargebied te bezetten, zou dat, behalve een militair ook een economisch succes beteekenen, aangezien de kolen van dit gebied de natuurlijke aanvulling vormen op het Lotharingsche ijzergebied en deze samen uiterst belangrijk zijn voor de militaire productie. Daarbij voegt zich dan nog het succes in de zenuwen oorlog, aangezien de Duitschers het allerminst gewend zijn, dat een oorlog op hun gebied wordt gestreden. Reeds thans hebben de evacuaties in het Rijngebied op de burgerbevolking aldaar en in het binnenland, waarheen men haar heeft over gebracht, een slechten indruk gemaakt. En het feit, dat de oorlog thans werkelijk ook aan het West front is begonnen, zit de Duitsche regeering blijk baar zoo dwars, dat de voor het leger in Polen be stemde editie van de Völkische Beobachter" in het begin van deze week dit nog niet had mede gedeeld. Het zenuwenfront Het uitbreken van de vijandelijkheden heeft geenszins de zenuwenoorlog in kracht of omvang gematigd. Integendeel, wie thans de aether afzoekt met zijn radiotoestel, kan de wederzijdsche propa ganda van bijna alle zenders hooren. De B.B.C. zendt thans in acht talen, deels voor de vijanden deels voor de officiëele en onofficiëele bondgenooten l Zoo sprak Masaryk's zoon de Tsjechen in hun eigen taal toe, zoowel degenen die thans zuchten onder het Duitsche protectoraat" als de emigranten en deserteurs die zich thans tot Tsjecho-Slowaaksche legioenen samenvoegen en de volksgenooten in Amerika die persoonlijk of door financiëele offers deze nieuwe strijd voor een eigen vrijen staat steunen Zoo kon men ook over P.T.T. Lyon een voortreffe lijke Duitsche uitzending deels met Oostenrijksch accent hooren. De Duitschers zenden in het Engelsch, Fransch en Poolsch en zoo kan men voortgaan. Tot de zenuwenoorlog behooren ook de groote redevoeringen der Europeesche staatslieden, die gelijkelijk op het defensief" voor de eigen bevol king en bondgenooten en voor het offensief" tegen de vijandelijke mogendheden zijn berekend. Goering heeft in een zeer lange en zeer popu laire" rede voor de arbeiders der Poolsche wapenindustrie de volgende positie ingenomen: de oorlog met de Polen is alleen ontstaan, doordat de Engelschen hen hebben opgehitst; nu moeten zij het zelf bezuren, dat zij in vier weken vernietigd zullen worden; mocht de oorlog dan toch langer duren, dan is dat de schuld van de Engelschen. De Franschen werden in deze rede zorgvuldig gespaard, zooals zij in de geheele Duitsche propa ganda nog steeds gespaard worden. Hoopt men werkelijk nog dat zij te vinden zouden zijn voor een vrede, die Polen verminkt, of is het alleen maar om er met deze valsche hoop bij de Duitsche publieke opinie de moed in te houden? Wanneer Goering dat laatste bedoeld heeft met zijn rede, dan heeft hij toch met verschillende erkenningen teleur stelling moeten wekken, die de censuur tot nu toe niet geopenbaard had. Bij de tegenpartij heeft Reynaud getuigd van de financiëele en economische kracht van Frankrijk en heeft Eden de oorlogsdoeleinden van Engeland geschilderd; de laatste rede sprak ook weer sterk van den oorlog tegen het Hitlerisme" en niet tegen Duitschland. Het zal wel van de hulp,die van Duitsche oppositioneele zijde komt, afhangen, of inderdaad aan Eden's oproep gehoor gegeven zal worden om geen tweede Versailles" na te streven; en in ieder geval reikt ons optimisme niet zoo ver, dat wij zouden gelooven, dat de ideaal-wereldorde, die hij na een Engelsche overwinning in het uit zicht stelde, zoo van zelf tot stand zou komen. De verwildering en ontwrichting, die de oorlog te weeg brengt, zullen ook nu een vrede" waar schijnlijker maken, die zich nog vele jaren door de grootste moeilijkheden zal kenmerken; zelfs al zou hij niet tot een volledige Untergang des Abendlandes" leiden. Een oorlog van drie jaar zooals door de Britsche regeering in antwoord op de Duitsche propaganda voor een korte oorlog" EEN BEZOEK AAN DE JAARBEURS TE UTRECHT GEOPEND ZONDAG 17 BRENGT ALTIJD PROFIJT TOT EN MET 21 SEPTEMBER SEPTEMBER IS DE BEURS GESLOTEN UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken nu over meer dan een half millioen gegevens. Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen, stamr boomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier, Zeer billijk. Oranje Nassaulaan 87, Overveen. is aangekondigd zal minstens even ernstige gevolgen hebben als die van 1914?iyi8. Dat de Franschen zich ook op een langdurige oorlog voorbereiden blijkt uit het verplaatsen van Bonnet van het ministerie van Buitenlandsche zaken, naar een post waar het defaitisme" minder kwaad kan, duidelijker dat uit eenigerlei verklaring. Het is in het negatieve, wat het opnemen van Churchill en Eden in Engeland in het positieve was. De gelijkgezindheid der West-Europeesche bond genooten blijkt ook nog weer eens uit het bezoek van Chamberlain en uit het gecombineerde opper bevel onder Gamelin. De neutralen Dat een moderne oorlog ook de onzijdigen niet ongemoeid laat, is in de eerste oorlogsdagen reeds dadelijk overduidelijk bewezen. Ondertusschen heeft de oorlog ook reeds Nederlandsche slachtoffers geëichst: De mijnenveger Willemvan Ewijck" is een slachtoffer van haar taak ge worden en 29 jonge Nederlanders hebben bij deze ontploffing den dood gevonden. Eere zij de nage dachtenis van deze slachtoffers van hun plicht! Ook op de open zee hebben de Nederlanders hun deel aan de rampen van de zee-oorlog. Na 36 uur roeien hebben de opvarenden van het s.s. Mark" weliswaar het vege lijf kunnen redden, maar het schip is met al hun hebben en houden in het Skagerak gezonken. Ernstiger is het dreigement dat in de Deutsche Diplomatische Korrespondenz" is geuit. Dit artikel beteekent niet minder dan dat men in Berlijn aan de neutraliteit der Oslo-staten verbonden acht: voortzetting van normalen goederenruil en goederendoorvoer. Engeland daarentegen heeft een groot aantal goederen tot oorlogscontrabande ver klaard. Hieruit volgt dus dat er een verschil is tus schen de Engelsche en Duitsche opvatting van neu traliteit, die de neutralen in een onmogelijke dwangpositie kan brengen. De neutralen" Veel minder zeker is, dat Amerika, Italiëen Rus land gedurende de geheele oorlog neutraal zullen willen blijven. In de U.S.A. steekt een storm op tegen de neutraliteitswetgeving, nu aan de praktijk gedemonstreerd wordt welk een nadeel zij voor Engeland en Frankrijk beteekent. Roosevelt zal wel moeilijk een bittere glimlach kunnen onder drukken, wanneer hij zich herinnert, hoezeer hij gewaarschuwd heeft dat het handhaven van deze wet in de voorzomer, de oorlogsbelustheid van de agressieve staten zou kunnen bevorderen. De woordenrijke Mussolini zwijgt! Dat is de beste houding voor een veelomworven schoone. Dat is ook de voordeeligste houding voor Italië. Maar het is wel zeker dat de diplomatieke actie om de keuze van Italiëal is het maar in de vorm van een sympathiseerende neutraliteit zeer fel is achter de schermen. Het andere raadsel is de Sowjet-Unie. Waarvoor dient het nieuw opgeroepen half millioen man schappen ? In Nederland In Nederland werken de regeeringsorganen op hoogspanning om zoo snel mogelijk voorzieningen te treffen voor de buitengewone omstandigheden". Tal van economische maatregelen worden doorge voerd; de meeste zijn lang te voren beraamd. Al leen de veevoervoorziening schijnt vergeten. Daarnaast heeft de regeering zeer vlot een verloven regeling voor de gemobiliseerden ingevoerd: een welkome pleister op de wonden der uiteengerukte gezinnen. Ook de kostwinnersvergoeding ging nog weer eens op de helling. Vervolgens moet het werk worden ondernomen van de coördinatie der vele zich aanbiedende vrijwillige burgerorganisaties. Dat is werk dat mits goed opgezet veel na tionale kracht kan bevorderen. PAG. 6 DE GROENE No. 3250

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl