Historisch Archief 1877-1940
L
,u
>.~
ft'
r
Dit wil een reportage zijn
Van honderd jaren onzen trein,
Tot leering van uw en uw kroost
(Tekst van Fortuin, plaat j es van Boost.}
Neem dan, zoo gij van buiten kwam,
Den ijzeren weg naar Amsterdam
Tenzij door dezen zwaren tijd
De trein naar Amsterdam niet rijdt.
Dan weet gij 't komt dus goed van pas
Hoe 't hier voor honderd jaren was.
Waar eens 't Paleis van Volksvlijt stond
Daar rijdt nu d'eerste spoortrein rond.
't Is alles vroolijk, leuk en licht.
Architect Stam heeft 't ingericht.
U koopt een kaartje aan 't loket
Voor veertig centen hebt u het,
Met korting van 50 %
Als u militair of werkloos bent.
Nu stijgt u op langs houten treden
En daarna gaat u naar beneden.
En als u dat dan is gelukt
Bent u heelhuids over 't viaduct.
Dan ziet u, hoe, voor honderd jaren,
Wij nog veel primitiever waren.
Geen telefoon of telegraaf _
En daardoor toen erg veel gedraaf;
Geen vliegtuigen en flikkerlichten
En radio met nieuwsberichten.
Modellen en gekleurde borden
Doen zien hoe 't langzaam is geworden
Zoo ziet men de techniek aan 't groeien
En thans, na honderd jaren, bloeien.
Mij kon die wetenschap niets schelen
Ik ben gewoon gaan treintje spelen
Met lichtjes en met echte schellen
Aan demonstratie-spel-modellen,
Met wissels, bruggen en met seinen
Electrische en Dieseltreinen.
Aan gindsche handles kun je leeren
Hoe ze een goederentrein rangeeren.
Een jonge man schreeuwt in je ooren
Hoe ze dat doen met al die sporen.
Mij lijkt het erg gecompliceerd
Als ik 't moest doen ging 't vast verkeerd!
a
wa
t
t
Je ziet, hoe door 't systeem van blokken,
Geen trein op d'anderen kan sjokken.
En als je dat goed kan begrijpen
Hoef je j'op reis nooit meer te knijpen.
Een jongeman zegt welbespraakt
Hoe men voor veiligheid steeds waakt.
Geen waardigheid kan ons verhinderen
Hier kind te worden met de kinderen.
Mij schijnt dan ook de mooiste baan
Treintje te spelen als Goudr'aan;
Hij stuurt heel Nederland op reis
En dat doet hij spelenderwijs.
Bij alle hulde nog de mijne:
Bravo, Gij Conducteur der Treinen !
Hier is nu alles, wat gij ziet,
Door jonge werkloozen geschied.
De beste werkloosheidbestrijding:
Opbouwend werk met goede leiding.
Zij staan er bij te expliceeren
Den heelen dag, wel duizend keeren.
Er is een machtige maquette
Zoo echt als wat, daarbij een nette,
Die voorstelt het station van Zwolle
Waar treinen uit en binnen rollen.
Alles als echt, precies op tijd
Geregeld door electriciteit.
Met seinen, wissels en zoo voort
Daar keek'k een uur lang, op mijn woord.
Er spelen luide jazzmuzieken
we
keJten
u
Wi)
En verder zijn er statistieken
Met poppen, die je kunt onthouden,
En documenten, nieuwe en oude.
Dit alles was nog overdekt
Waarna men dan naar buiten trekt.
Daar staan, weerszij langs een perron,
Twee treinen, spiegelend in de zon,
Een Pullman met een Wagon Lits
Nee maar, wat schitterend zijn die !
En wacht je er een heelen tijd
Dan merk je, dat de boel niet rijdt.
Het zou ook wel een wonder zijn:
Thans rijdt geen internationale trein!
Er staat een locomotief te puffen
Maar dat is ook maar om te bluffen,
De wielen draaien rond als wat
Maar ze hebben op de rails geen vat!
Zoo schuifelt men langs al die weelde
Waarin de rijkdom zich verveelde,
Maar waar de dagjesmensch geniet
Als hij den restauratiewagen ziet.
Er is een overweg met boomen
Waarlangs de brave burgers stroomen
Een tractor rijdt er heen en weer;
Dan gaan de boomen op en neer.
Maar 't mooist van alles vond ik daar
De spoortrein van voor honderd jaar.
De Diesel, die ge nu nog narent,
Die heette vroeger dan de Arend".
'n Rookend ding, met stoom en vuur
Die reed naar Haarlem in een uur
Nu rijdt hij om 't Volksvlijtterrein
Twee maal in 't rond met groot en klein.
Met veel gehos en veel geschreeuw,
Rijdt men daar rond, als voor een eeuw
Terwijl men thans per vliegtuig zweeft....
Had 'k maar voor honderd jaar geleefd.
Het was, juist honderd jaar geleden,
Nog lang niet zoo volmaakt als heden
^r^
\«
Men zat zelfs open in den regen
Met onbewaakte overwegen.
En zelfs, al zat men droog als gort,
Was er nog geen spoorwegtekort.
Met kwam met rekenen net krek uit
Door strijd tegen den wilden trekschuit.
De chef de gare droeg snor en baard
Doch was reeds vriendelijk van aard.
Toen reed men door de wei langs koeien,
Nu staat de jeugd bij 't hek te stoeien.
In honderd jaar kan veel gebeuren
Dat kan men hier dus goed bespeuren.
Men ziet aan de geschiedenis
Hoezeer de trein verbeterd is.
Maar minder mooi als men dat naging
Ging 't in dien tijd met de beschaving. .
Voor honderd jaar was het hier vrede
Maar dat is honderd jaar geleden.
Hoe zal in honderd jaren zijn
Met de beschaving en den trein?
Voor beide onze beste wenschen:
Voor onzen spoorweg en de menschen!
PAG. 7 DE GROENE No. 3250