K A NT T E E K E IV IIV G E i: tt* 8* f. i t Hitler's vredes-aanbod.... Vorige week Vrijdag is dan eindelijk de lang verbeide Rijksdag-zitting gehouden waarin de Fiihrer" zijn denkbeelden over den vrede uiteen zette. Deze denkbeelden droegen een nogal vaag karakter. Concrete voorstellen werden niet vermeld. Intusschen kon men aan den ontwikkelden gedachte gang wel eenig houvast hebben. Hitlerzei ongeveer dit: Mijne heeren in Frankrijk en Engeland, het Polen waarvoor gij ten strijde zijt getrokken, bestaat niet meer. Dat is dus een reden om den oorlog niet voort te zetten. Wilt gij den oorlog maken tot een vernietigingsoorlog, gericht tegen ons régime, dan waarschuw ik U voor de gevolgen van deze lichtzinnigheid. Het zou trouwens jaren duren eer gij dat doel had bereikt, en ge zoudt tevens Uw eigen macht te gronde richten. Beter is het dus, vrede te sluiten. Laat deze vrede in Europa dan ook duurzaam zijn; laat ons de verschillende minderheden die de oorzaak zijn van telkens nieuwe spanningen, uitwisselen; laat,ons voorts het herstel der internationale handelsbetrekkingen onder oogen zien. Dan is, wat Europa betreft, het Verdrag van Versailles vervallen. De eenige eisch die Duitschland dan nog stelt, is: teruggave van het koloniaal gebied dat het in 1919 heeft moeten afstaan." De Führer" zeide tenslotte dat Duitschland en de Sowjet-Unie tezamen Oost-Europa en den Balkan zouden be redderen. (Een mededeeling die in Italiëmet weinig vreugde is ontvangen). Men ziet: een statige reeks denkbeelden. De Rijkskanselier stelde zich voor, dat ze op de een-ofandere vredesconferentie besproken zouden worden. ... .en de reacties Intusschen vielen de reacties in de pers niet mee. 'De Engelsche en Fransche bladen achtten de rede voering geheel onvoldoende. Ook in de neutrale landen gingen slechts weinig stemmen op ter onder steuning van het Vredes-offensief. Men besefte algemeen dat het niet tot een werkelijken vrede zou leiden, maar slechts tot een wapenstilstand die elk oogenblik beëindigd zou kunnen worden. In gelijken geest uitte zich de Fransche minister president Daladier in de overigens van alle con structieve denkbeelden verstoken redevoering die hij Dinsdag j.l. hield. Welke garanties geeft Hitler ons", zeide hij, dat de vrede werkelijk gehandhaafd zal blijven ? Hij zegt dat hij geen territoriale eischen meer heeft in Europa. Hetzelfde heeft hij gezegd na de annexatie van Oostenrijk, na de inlijving van het Sudeten-gebied en na den opmarsch in Tsjechië. Wij weten dat hij zijn woord niet houdt. Wij weten dat hij, zoo er nu vrede komt, maatregelen zal treffen om weer andere landen, ook Frankrijk, onverhoeds te overvallen. Daarom zullen wij dezen strijd tot het einde toe voortzetten". Van dezelfde strekking was het commentaar dat Chamberlain op de voorstellen van Hitler gaf, hoewel hij nog wel een achterdeurtje open liet. Men krijgt weieens den indruk dat als Duitschland nu maar garanties gaf die althans den schijn van werkelijke garanties hebben, de Engelsche regeering niet ongeneigd zal zijn om de zaak nog eens te over wegen. In Frankrijk is de stemming iets agressiever. De Franschman voelt zich rechtstreeks bedreigd door zijn erfvijand. Hij wil er een eind aan maken. Il faut en finir." Wachten wij af, hoe zich het vredes-offensief verder ontwikkelt. Het komt misschien wel spoedig tot staan. Zeer tot ongenoegen van de Duitsche bevolking. Haar angst voor den oorlog schijnt zoo groot te zijn dat geruchten over een Engelsche paleis-revolutie, waardoor een vredelievende re geering de macht in handen had gekregen, Dinsdag grif geloofd werden. Vrouwen barstten in tranen uit, toen zij dit nieuws vernamen. Helaas deze vrede zal hun nog niet geschonken worden. De Führer" verkondigde trouwens dienzelfden dag dat ellende een eeuwig en onoplosbaar verschijnsel is. Opwekkende geschiedsphilosophie ! De oorlogsbedrijven Afgezien nog van het geringe enthousiasme waar mee Hitler's voorstellen in officieele kringen ont vangen werden, deed zich ook de moeilijkheid ge voelen wie zich als tusschenpersoon wilde belasten met de bemiddeling. Een volledig beeld van de onderhandelingen en intrigues die zich rond dit punt ontwikkeld hebben, is hier nauwelijks te geven. Dat kan pas geschieden wanneer alle archieven open gaan. Het schijnt dat Hitler (wellicht ook Mussolini via den Italiaanschen koning) een beroep heeft gedaan op Roosevelt om het verzoek te doen, een wapen stilstand te sluiten. Roosevelt (die midden in den strijd om de wijziging van de Neutraliteits-wet zit) was echter Oostindisch-doof, zeide althans dat hij niets ontvangen had". Wederom werd de naam van den Belgischen koning (ook geparenteerd aan het Italiaansche vorstenhuis) genoemd voor het over brengen Van de voorstellen, terwijl de aandacht mede viel op den koning van Zweden, die er wel eenig belang bij heeft dat de strijd een einde neemt. Zweden is een land dat bij de intensifieering der vijandelijkheden zeker met groote moeilijkheden te kampen zal krijgen. Van deze vijandelijkheden valt over de afgeloopen week weinig te berichten. Ter zee is eenige strijd geweest tusschen Engelsche vlooteenheden en Duitsche vliegtuigen. De berichten over de resultaten zijn, gelijk gebruikelijk is, lijnrecht met elkaar in tegenspraak. Tusschen Maginotlinie en Westwall was het naar verhouding kalm. De activiteit neemt er echter toe. Men weet dat Duitschland groote hoeveelheden troepen naar het Westen zendt. De Fransche legerleiding schijnt voorloopig niet van zins te zijn, een offensief te ondernemen. Eerder wil zij de Duitschers tot het ondernemen van zulk een waagstuk uitlokken. Het is merkwaardig dat op het oogenblik in Fransche en Engelsche bladen reeds geschreven wordt, dat het uitblijven van het Duitsche offensief een groot strategisch succes voor de Geallieerden is. Hieruit zou blijken hoe bang Duitschland is ! Dat deze redeneering ook met ver wisselde rollen verkondigd kan worden, schijnen deze Fransche en Engelsche bladen niet te beseffen. Waar zich het eventueele Duitsche offensief zal ontwikkelen, is onbekend. Men vermoedt: tusschen Moezel en Rijn. Daar vinden groote troepen-con centraties plaats. De toekomst zal ons leeren of Duitschland den grooten aanval in dezen herfst zal wagen, of hem eventueel tot de volgende lente zal uitstellen. De Sowjet-Unie en de Oostzee-staten Tot dusver is er geen mogendheid die zoozeer van den oorlog heeft geprofiteerd, als de SowjetUnie die er zich slechts zijdelings in heeft gemengd. Nadat eerst half-Polen veroverd en grondig gebolsjewiseerd was, heeft zich de actie van Moskou geRestaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN A LA CARTE De apostelen der Weerloosheid, Zij zijn 't die ons den oorlog brengen, In dezen onheilzwang'ren tijd, Een zee van tranen ons doen plengen .... Wie weerbaar is, is Vredeman, Zijn volk een Vriend, den Broeders Broeder. Op moord, op zelfmoord sturen aan Zij, die ontwapening begeeren, Geloovend in hun blinden waan, Door weerloosheid het Beest te weren .... Wij vragen: moet men, wie om strijd De harde werk'lijkheid verbloemen De predikers der weerloosheid, Niet aartsmilitaristen noemen? Wel ja, waarom niet? Ter verantwoording worde vermeld, dat boven staand gedicht ontvloeid is aan geest en pen van dr. J. W. Wicherink. Het werd het eerst gepu bliceerd in het onafhankelijk algemeen politiek en economisch maandblad Het Nederlandscht Volk". De heer P. C. Labrijn, redacteur van Allen Weerbaar", nam het over in Ons Leger" aangezien het de opvattingen van de Vereeniging Volksweerbaarheid" pakkend op maat en rijm vertolkt". MEN ontmoet dezer dagen geregeld menschen met een zeldzaam fijn-ontwikkeld gevoel voor historische causaliteit. Zoo kwam iemand dien ik goed ken, een notabel man ten plattelande richt op de kleine Oostzee-staten. ToenJEstland een verdrag van wederzijdschen bijstand had onderteekend, was Letland aan de beurt. Ook dit land moest havens ter beschikking stellen aan de SowjetRussische vloot, en een feitelijk protectoraat van de Sowjet-Unie accepteeren. Immers, in verschillende steden zullen Russische garnizoenen worden gelgd. Na Estland en Letland volgde Litauen, dat vol gens het gebruikelijke recept werd behandeld: de minister van buitenlandsche zaken werd naar Moskou uitgenoodigd", en dan heeft de rest niet veel meer om het lijf. Het slot vormt een telegram van dank aan Stalin en Molotow. In deze drie kleine staten heeft Duitschland allen invloed verloren, zoozeer zelfs dat de Duitsche regeering er toe over is gegaan, alle Duitschers uit dit gebied (waarin sommige Duitsche families sinds eeuwen woonden) terug te roepen naar het Rijk. Daarmee wordt een tweeledig doel bereikt: in de eerste plaats verhindert de Duitsche regeering dat haar onderdanen, die meest tot den gezeten burgerstand behooren, van de bolsjewiseering te lijden krijgen; in de tweede plaats heeft zij na de ontruiming de beschikking over betrouwbare kolonisten voor het veroverde deel van Polen (waarvan nog steeds niet vast staat, welken status het krijgt.) De Sowjet-Unie was echter nog niet aan het einde van haar program gekomen. Na den Estlandschen, Letlandschen en Litauschen minister van buiten landsche zaken werd den Finschen verzocht naar Moskou te komen. Gevolg: enorme opwinding in Finland. De minister ging niet! In zijn plaats ging een Finsch gezant, die echter van te voren verklaarde, geen dictaat" te zullen aanvaarden. Wat de Sow jet-Unie concreet eischte, was niet precies bekend. De eischen strekten zich, naar het scheen, vooral uit naar enkele kleine eilandjes in den Finschen Golf, die voor Finland van geen belang, voor de Sowjet-Unie (ter dekking van Leningrad en Kroonstad) van groot strategisch gewicht waren. In ruil wilde Moskou eenige districten met Finsche bevol king afstaan. Of deze onderhandelingen tot een breuk, ja tot oorlog zullen leiden, is onbekend. De Finnen toonen zich echter zeer strijdlustig. De grens is versterkt, troepen worden opgeroepen, de stedelijke bevol king wordt geëvacueerd. Een oorlog van Finland zou voor de Scandinavische staten van bijzonder groot belang zijn: Finland behoort immers tot Scandinavië. Echter ook voor Duitschland zou het een hard gelag zijn: Duitschland voelt zich immers zeer verbonden aan het Finsche volk. Met Duitsche hulp heeft Finland zijn onafhankelijk heid veroverd. Misschien echter weten de Russen hun onmiddel lijke doeleinden zonder oorlog te bereiken. LA.it Ji tegen. Er ontwikkelde zich een gesprek over de politiek, waarbij met name het voor en tegen van Engeland's staatkunde werd bediscussieerd. En ik zou maar oppassen", beweerde de notabele. Ik vertrouw die Engelschen voor geen haar. Denk maar aai de Acte van Navigatie en de Acte van Seclusie !" IN het nummer van 2 September j.l. kondigde de Londensche Economist aan dat bij het volgend nummer een supplement gevoegd zou worden over de Duitsch-Russische handelsresul taten. De redactie wilde onderzoeken, hoe ver deze relaties maximaal ontwikkeld konden worden, een punt dat voor het verloop van den oorlog wel van zeer bijzonder belang is. Het nummer van 9 September verscheen (3 September was de oorlog uitgebroken) geen supplement. 16 September geen supplement. 23 September geen supplement. 30 September geen supplement, maar wel een laconieke mededeeling: dat het in het huidige tijds gewricht helaas onmogelijk is, het supplement inzake de mogelijke uitbreiding der Russische export naar Duitschland, te publiceeren." let wel: te publiceeren. Het was blijkbaar al samengesteld. Indien men uit dit bericht mag afleiden dat de uitbreiding der Russische export mogelijk is in een mate die het Engelsche publiek ernstige zorgen kan geven over het succes der blokkade, blijkt PAG. 6 DE GROENE No. 3254