Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
l
De krijgsbedrijven
Aan het Westelijk front is het in de afgeloopen
week aanzienlijk drukker geweest dan in de voor
afgaande weken het geval was. Gelijk bekend,
hebben de Franschen in de eerste weken van den
oorlog een strook Duitsch grondgebied tusschen
Rijn en Moezel bezet. Zij deden dat om den op
Polen uitgeoefenden druk te verminderen. Veel
heeft dat niet gebaat, en sindsdien heeft de Fransche
staat geen agressieve maatregelen genomen tenzij
tegen communisten en pacifisten in het binnenland
(een ondemocratisch optreden waartegenover geen
maatregelen ter beteugeling van het
extremismevan-rechts stonden).
Generaal Gamelin, de opperbevelhebber, heeft
dezer dagen in een interview nogmaals de be
ginselen der Fransche strategie uiteengezet. Voor
een frontaanval op den Westwall voelde hij niets;
deze aanval zou ontelbare dooden kosten en zelfs
in de gunstigste omstandigheden slechts een
twijfelachtig resultaat opleveren. Het Fransche
leger kon dus in feite niets doen dan den vijand
afwachten, wiens aanval te gelegener tijd wel zou
komen. En kwam hij niet, dan zou Duitschland
op den duur toch de moeilijkheden van de blokkade
ondervinden.
Hierbij dient te worden opgemerkt, dat Duitsch
land, wanneer de oorlog niet over een breeder
front wordt gevoerd dan thans het geval is, schier
onbeperkt den strijd zal kunnen voortzetten. Deze
weinig intensieve oorlog verslindt naar verhouding
slechts weinig materiaal. Uithongering van Duitsch
land is bij den graad van autarkie, die het land op het
gebied van voedingsmiddelen heeft bereikt, vrijwel
onmogelijk, mede doordat het met verschillende
staten nog vrij kan handel drijven. Duitschland
kan slechts verslagen worden door een tekort aan
industrieele grondstoffen, maar of dat tekort zich
voordoet, hangt uitsluitend af van de intensiteit
van den oorlog.
Het Fransche plan is, Duitschland er toe te
verlokken, zélf den oorlog te intensifieeren.
Gamelin hoopt op den aanval op de Maginot-linie.
Is of wordt die thans ingezet? De Duitschers
hebben door felle aanvallen het verloren gebied
?weer herwonnen. Of zij echter verder zullen op
rukken, dient men af te wachten.
Ter zee heeft de Engelsche vloot in de afge
loopen dagen zware verliezen te lijden gehad.
Wederom is een enorm Engelsen zeekasteel naar
den bodem van de zee gezonken, waarbij acht
honderd personen het leven lieten, terwijl ver
schillende andere oorlogsbodems zwaar beschadigd
zijn. Het is moeilijk, uit de elkaar tegensprekende
berichten op te maken, hoeveel het er zijn. Zooveel
staat echter wel vast, dat de Repulse" buiten ge
vecht is gesteld, terwijl nog twee kruisers bescha
digd zijn. Verontrustend voor de Engelschen was
het, dat de aanval op de Royal Oak" en de
Repulse" geschied is door een duikboot die in de
baai van Scapa Flow heeft kunnen doordringen
na eerst ter plaatse twee dagen de situatie te hebben
opgenomen. Deze duikboot is ook ontsnapt. Geen
wonder dat in het Lagerhuis twijfel werd geuit
aan de degelijkheid van het Engelsche bescherming
stelsel.
Aan den anderen kant heeft ook de Engelsche
marine successen te boeken gehad, met name in
den strijd tegen de duikbooten. Volgens
mededeeling van Churchill is reeds naar lage schatting
een derde a een vierde van de 60 duikbooten,
waarover Duitschland beschikte, verloren gegaan.
Dit resultaat is niet onbelangrijk. Echter is het
mogelijk dat Churchill in zijn schatting van het
aantal Duitsche duikbooten aan den lagen kant
is geweest.
Oorlog of vrede?
Wanneer men gehoopt heeft dat de oorlog,
eenmaal uitgebroken, toch binnen korten tijd
bezworen zou worden, dan is deze hoop
voorloopig niet in vervulling gegaan. De oorlog breidt
zich eerder uit. Hitler heeft zich bereid verklaard,
over vrede te onderhandelen. Daladier en Cham
berlain hebben dat aanbod afgeslagen. Op het
eerste gezicht lijkt het dus alsof de laatsten
verUW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegevens.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stamboomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier,
Zeer billijk. Oranje Nassaulaan 87, Overveen.
antwoordelijk zijn voor den verderen duur van
den oorlog.
Zoo eenvoudig is het echter niet. Wanneer
Hitler beweert (hetgeen de Duitsche pers ijverig
herhaalt), dat Engeland voor den geheelen oorlog
de schuld draagt, omdat het niet bereid was op
Mussolini's voorstel tot een conferentie in te gaan,
dan is deze bewering onvolledig. Engeland was
bereid te confereeren mits Duitschland zijn troepen
uit Polen terugtrok. Een redelijke voorwaarde, die
Hitler echter afgeslagen heeft.
En eenzelfde eenzijdige voorstelling van zaken
is het, te beweren dat thans de Engelsche regeering
de schuld draagt voor het voortzetten van den oorlog.
Men mag aannemen dat deze regeering in haar hart
vrede wenscht (er zijn maar weinig regeeringen,
die dat niet doen, die dus den oorlog verheerlijken).
Juist daarom moet zij den oorlog voortzetten.
Immers, werd thans vrede gesloten, dan zou de
bewapeningswedloop in versneld tempo voort
gezet worden, en de vrede zou in werkelijkheid
slechts een wapenstilstand zijn. Bovendien zou hij
het internationale gezag van Engeland en Frank
rijk volslagen vernietigen.
Vandaar dat Engeland en Frankrijk den strijd
met alle krachten waarover zij beschikken, zullen
voortzetten, al was het slechts ter handhaving van
hun machtspositie. Zij dienen alle hulpbronnen
waarover zij beschikken te inobiliseeren. Zij dienen
hun geheele Rijk op den oorlog te oriënteeren. Het
spreekt echter vanzelf dat dat niet zonder conces
sies zal kunnen gaan. De koloniale volkeren zullen
Londen en Parijs slechts willen bijstaan, wanneer
Londen en Parijs van hun kant tot politieke en
economische concessies bereid zijn. Voorloopig is
die bereidheid echter niet groot. Vorige week is het
in dit blad reeds uiteengezet naar aanleiding van de
verhouding Engeland-Britsch Indië. De Indische
nationalisten hadden een democratische hervor
ming geëischt. De Engelsche regeering stuurde hen
echter met een kluitje in het riet. Zij verklaart na
den oorlog bereid te zijn, staatkundige wijzigingen
te ontwerpen in gemeenschappelijke beraadsla
gingen, waarbij de inlandsche vorsten, steunpilaren
van het Britsche gezag en doodsvijanden der natio
nalistische beweging, een voorname stem in het
kapittel zullen hebben.
Of in deze omstandigheden Engeland van
BritschIndiëhet maximum aan hulp zal verkrijgen, is
uiterst twijfelachtig. Het is echter geen wonder
dat de conservatieve Britsche regeering voor de
eenig-mogelijke oplossing terugschrikt: het Empire
te verdedigen door het Empire te ontbinden.
De positie van de Sowjet-Unie
Hoewel de relaties tusschen de Sowjet-Unie en
Duitschland op het oogenblik het intieme karakter
Hoever wij in de collectieve onverantwoorde
lijkheid weggezakt zijn, blijkt wel uit het vol
gende. Op de schoolbanken zaten wij ver
stomd en ontsteld, wanneer in de geschiedenis
les verteld werd, dat onder Napoleon de staats
schuld getiërceerd werd. Men kon als jongen zijn
verontwaardiging over zulk een schanddaad
haast niet bedwingen.
Kantekleer" hoopt dat de lezers een niet al
te ongunstig beeld zullen ontvangen wanneer hij
bekent dat hij, ondanks groote liefde voor d e ge
schiedenis, op de schoolbanken" eigenlijk nooit
begrepen heeft wat tiërceering van de staatsschuld"
beteekende, laat staan dat die schanddaad" hem
er toe bracht dat hij zijn verontwaardiging haast
niet" kon bedwingen. Maar misschien heeft de
schrijver de bovenstaande passage rhetorisch be
doeld, om de tegenstelling tusschen zijn prille
onverdorvenheid en de huidige collectieve onver
antwoordelijkheid" scherper te doen uitkomen.
Hij vervolgt althans:
Met een schaamteloosheid zonder weerga
wordt een staatsfailliet aangeprezen om dan
deze op te vangen door waardevermindering
van de munt. Deze collectieve onverantwoorde
lijkheid wordt niet eens meer als een diefstal, als
schanddaad beseft. Ja ze wordt als probaat
middel aangeraden.
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA CARTE
dragen dat veelal de betrekkingen tusschen samen
zweerders kenmerkt (hun beider nationale belangen
loopen immers op het oogenblik parallel), wil dit
niet zeggen dat het contact tusschen Moskou en
het Westen volkomen is afgesloten. Via Turkije
dat ook met Londen en Parijs voortdurend voeling
houdt, loopt een belangrijke verbindingsweg.
Saradjogloe, de Turksche minister van buitenlandsche
zaken, is na een langdurig verblijf te Moskou, naar
Ankara teruggekeerd met bepaalde Sowjet-Russische
voorstellen.
Eén verbindingsmogelijkheid tusschen West en
Oost loopt dus via Ankara, een andere ligt in de
handelsbetrekkingen, met name de
EngelschRussische. De Sowjet-Unie gaat weer hout leveren
aan Engeland. In het Lagerhuis is er op aange
drongen dat de regeering deze commercieele betrek
kingen zoo spoedig mogelijk zou uitbreiden. Veel
haast zet Chamberlain c.s. er echter niet achter.
Breidt zich dus in het Zuiden de invloed van de
Sowjet-Unie uit, ook in het Noorden is er dagelijks
uitbreiding te verwachten. De onderhandelingen
met Finland zijn nog niet afgeloopen. Betreffende
de Russische eischen doen slechts geruchten de ronde.
Men mag echter veilig aannemen dat (zoo er geen
oorlog komt) Finland een aanzienlijke mate van
Russische zeggingschap zal moeten accepteeren.
Ook deden geruchten over verderstrekkende
Sowjet-plannen de ronde. Het heette dat de Unie,
na met Finland tot een accoord te zijn gekomen,
pogen zou, invloed te verwerven in het
NoordZweedsche ijzerertsgebied en op de Noorsche
ertsuitvoer-haven Narvik. Indien dit bericht op waar
heid berust en de Russen in hun voornemen zouden
slagen, zou dat beteekenen dat Duitschland geheel
op Rusland was aangewezen. Immers, zonder de
Laplandsche ijzerertsen kan Duitschland geen jaar
oorlog voeren.
In elk geval liggen in deze en dergelijke toekomst
mogelijkheden groote gevaren voor de Scandinavi
sche staten verborgen. Geen wonder dat hun
regeeringshoofden het goedgevonden hebben, zich te
verstaan inzake de actueele problemen. Geen
wonder ook dat zij hopen dat de oorlog spoedig ge
staakt zal worden. Veel goeds hebben zij er niet van
te verwachten. Of zij van een vrede" op den duur
meer goeds te verwachten hebben, is een andere
vraag.
t&eite
Aanpakken, heeren Keynes, Limperg, Goudriaan,
Steenberghe etc. etc. ! De Rijkseenheid" zal U
de les lezen.
Vermelden wij nog dat dit blad onder redactie staat
van mr. A. J.A.A. Baron van Heemstrajhr. mr. B. C.
de Jonge (oud-G.G.) en luit-gen, b. d. ihr. W. Roëll
(gewezen commandant yan het veldleger) Dr. W.
Emmens is eind-redacteur. Onder de
vier-entwintig vaste medewerkers" bevinden zich acht
hoogleeraren, n luitenant-generaal, n dominé,
twee personen met den doktorstitel, drie meesters
in de rechten en n ingenieur.
D
E Nobelprijs voor den vrede zal dit jaar niet
worden toegekend. Zelfs niet aan Hitler.
VELEN hebben zich wellicht reeds afgevraagd
welke gevolgen de
Jodenvervolging-in-woorden-beeld zal hebben voor de jeugd die bij onze Ooster
buren opgroeit. Hoe zullen hun oordeel en fantasie
bepaald worden door hetgeen zij bij toeval lezen in
bladen van het genre-Der Stürmer, om maar te
zwijgen van hetgeen zij in sommige van hun
eigen schoolboekjes kunnen aantreffen?
Eenig antwoord op deze vraag geeft het volgende
gedichtje van onzen goeden Van Alphen, dat een
PAG. 6 DE GROENE No. 3255