De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 21 oktober pagina 6

21 oktober 1939 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEEKENINGEN l De krijgsbedrijven Aan het Westelijk front is het in de afgeloopen week aanzienlijk drukker geweest dan in de voor afgaande weken het geval was. Gelijk bekend, hebben de Franschen in de eerste weken van den oorlog een strook Duitsch grondgebied tusschen Rijn en Moezel bezet. Zij deden dat om den op Polen uitgeoefenden druk te verminderen. Veel heeft dat niet gebaat, en sindsdien heeft de Fransche staat geen agressieve maatregelen genomen tenzij tegen communisten en pacifisten in het binnenland (een ondemocratisch optreden waartegenover geen maatregelen ter beteugeling van het extremismevan-rechts stonden). Generaal Gamelin, de opperbevelhebber, heeft dezer dagen in een interview nogmaals de be ginselen der Fransche strategie uiteengezet. Voor een frontaanval op den Westwall voelde hij niets; deze aanval zou ontelbare dooden kosten en zelfs in de gunstigste omstandigheden slechts een twijfelachtig resultaat opleveren. Het Fransche leger kon dus in feite niets doen dan den vijand afwachten, wiens aanval te gelegener tijd wel zou komen. En kwam hij niet, dan zou Duitschland op den duur toch de moeilijkheden van de blokkade ondervinden. Hierbij dient te worden opgemerkt, dat Duitsch land, wanneer de oorlog niet over een breeder front wordt gevoerd dan thans het geval is, schier onbeperkt den strijd zal kunnen voortzetten. Deze weinig intensieve oorlog verslindt naar verhouding slechts weinig materiaal. Uithongering van Duitsch land is bij den graad van autarkie, die het land op het gebied van voedingsmiddelen heeft bereikt, vrijwel onmogelijk, mede doordat het met verschillende staten nog vrij kan handel drijven. Duitschland kan slechts verslagen worden door een tekort aan industrieele grondstoffen, maar of dat tekort zich voordoet, hangt uitsluitend af van de intensiteit van den oorlog. Het Fransche plan is, Duitschland er toe te verlokken, zélf den oorlog te intensifieeren. Gamelin hoopt op den aanval op de Maginot-linie. Is of wordt die thans ingezet? De Duitschers hebben door felle aanvallen het verloren gebied ?weer herwonnen. Of zij echter verder zullen op rukken, dient men af te wachten. Ter zee heeft de Engelsche vloot in de afge loopen dagen zware verliezen te lijden gehad. Wederom is een enorm Engelsen zeekasteel naar den bodem van de zee gezonken, waarbij acht honderd personen het leven lieten, terwijl ver schillende andere oorlogsbodems zwaar beschadigd zijn. Het is moeilijk, uit de elkaar tegensprekende berichten op te maken, hoeveel het er zijn. Zooveel staat echter wel vast, dat de Repulse" buiten ge vecht is gesteld, terwijl nog twee kruisers bescha digd zijn. Verontrustend voor de Engelschen was het, dat de aanval op de Royal Oak" en de Repulse" geschied is door een duikboot die in de baai van Scapa Flow heeft kunnen doordringen na eerst ter plaatse twee dagen de situatie te hebben opgenomen. Deze duikboot is ook ontsnapt. Geen wonder dat in het Lagerhuis twijfel werd geuit aan de degelijkheid van het Engelsche bescherming stelsel. Aan den anderen kant heeft ook de Engelsche marine successen te boeken gehad, met name in den strijd tegen de duikbooten. Volgens mededeeling van Churchill is reeds naar lage schatting een derde a een vierde van de 60 duikbooten, waarover Duitschland beschikte, verloren gegaan. Dit resultaat is niet onbelangrijk. Echter is het mogelijk dat Churchill in zijn schatting van het aantal Duitsche duikbooten aan den lagen kant is geweest. Oorlog of vrede? Wanneer men gehoopt heeft dat de oorlog, eenmaal uitgebroken, toch binnen korten tijd bezworen zou worden, dan is deze hoop voorloopig niet in vervulling gegaan. De oorlog breidt zich eerder uit. Hitler heeft zich bereid verklaard, over vrede te onderhandelen. Daladier en Cham berlain hebben dat aanbod afgeslagen. Op het eerste gezicht lijkt het dus alsof de laatsten verUW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken nu over meer dan een half millioen gegevens. Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen, stamboomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier, Zeer billijk. Oranje Nassaulaan 87, Overveen. antwoordelijk zijn voor den verderen duur van den oorlog. Zoo eenvoudig is het echter niet. Wanneer Hitler beweert (hetgeen de Duitsche pers ijverig herhaalt), dat Engeland voor den geheelen oorlog de schuld draagt, omdat het niet bereid was op Mussolini's voorstel tot een conferentie in te gaan, dan is deze bewering onvolledig. Engeland was bereid te confereeren mits Duitschland zijn troepen uit Polen terugtrok. Een redelijke voorwaarde, die Hitler echter afgeslagen heeft. En eenzelfde eenzijdige voorstelling van zaken is het, te beweren dat thans de Engelsche regeering de schuld draagt voor het voortzetten van den oorlog. Men mag aannemen dat deze regeering in haar hart vrede wenscht (er zijn maar weinig regeeringen, die dat niet doen, die dus den oorlog verheerlijken). Juist daarom moet zij den oorlog voortzetten. Immers, werd thans vrede gesloten, dan zou de bewapeningswedloop in versneld tempo voort gezet worden, en de vrede zou in werkelijkheid slechts een wapenstilstand zijn. Bovendien zou hij het internationale gezag van Engeland en Frank rijk volslagen vernietigen. Vandaar dat Engeland en Frankrijk den strijd met alle krachten waarover zij beschikken, zullen voortzetten, al was het slechts ter handhaving van hun machtspositie. Zij dienen alle hulpbronnen waarover zij beschikken te inobiliseeren. Zij dienen hun geheele Rijk op den oorlog te oriënteeren. Het spreekt echter vanzelf dat dat niet zonder conces sies zal kunnen gaan. De koloniale volkeren zullen Londen en Parijs slechts willen bijstaan, wanneer Londen en Parijs van hun kant tot politieke en economische concessies bereid zijn. Voorloopig is die bereidheid echter niet groot. Vorige week is het in dit blad reeds uiteengezet naar aanleiding van de verhouding Engeland-Britsch Indië. De Indische nationalisten hadden een democratische hervor ming geëischt. De Engelsche regeering stuurde hen echter met een kluitje in het riet. Zij verklaart na den oorlog bereid te zijn, staatkundige wijzigingen te ontwerpen in gemeenschappelijke beraadsla gingen, waarbij de inlandsche vorsten, steunpilaren van het Britsche gezag en doodsvijanden der natio nalistische beweging, een voorname stem in het kapittel zullen hebben. Of in deze omstandigheden Engeland van BritschIndiëhet maximum aan hulp zal verkrijgen, is uiterst twijfelachtig. Het is echter geen wonder dat de conservatieve Britsche regeering voor de eenig-mogelijke oplossing terugschrikt: het Empire te verdedigen door het Empire te ontbinden. De positie van de Sowjet-Unie Hoewel de relaties tusschen de Sowjet-Unie en Duitschland op het oogenblik het intieme karakter Hoever wij in de collectieve onverantwoorde lijkheid weggezakt zijn, blijkt wel uit het vol gende. Op de schoolbanken zaten wij ver stomd en ontsteld, wanneer in de geschiedenis les verteld werd, dat onder Napoleon de staats schuld getiërceerd werd. Men kon als jongen zijn verontwaardiging over zulk een schanddaad haast niet bedwingen. Kantekleer" hoopt dat de lezers een niet al te ongunstig beeld zullen ontvangen wanneer hij bekent dat hij, ondanks groote liefde voor d e ge schiedenis, op de schoolbanken" eigenlijk nooit begrepen heeft wat tiërceering van de staatsschuld" beteekende, laat staan dat die schanddaad" hem er toe bracht dat hij zijn verontwaardiging haast niet" kon bedwingen. Maar misschien heeft de schrijver de bovenstaande passage rhetorisch be doeld, om de tegenstelling tusschen zijn prille onverdorvenheid en de huidige collectieve onver antwoordelijkheid" scherper te doen uitkomen. Hij vervolgt althans: Met een schaamteloosheid zonder weerga wordt een staatsfailliet aangeprezen om dan deze op te vangen door waardevermindering van de munt. Deze collectieve onverantwoorde lijkheid wordt niet eens meer als een diefstal, als schanddaad beseft. Ja ze wordt als probaat middel aangeraden. Restaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN A LA CARTE dragen dat veelal de betrekkingen tusschen samen zweerders kenmerkt (hun beider nationale belangen loopen immers op het oogenblik parallel), wil dit niet zeggen dat het contact tusschen Moskou en het Westen volkomen is afgesloten. Via Turkije dat ook met Londen en Parijs voortdurend voeling houdt, loopt een belangrijke verbindingsweg. Saradjogloe, de Turksche minister van buitenlandsche zaken, is na een langdurig verblijf te Moskou, naar Ankara teruggekeerd met bepaalde Sowjet-Russische voorstellen. Eén verbindingsmogelijkheid tusschen West en Oost loopt dus via Ankara, een andere ligt in de handelsbetrekkingen, met name de EngelschRussische. De Sowjet-Unie gaat weer hout leveren aan Engeland. In het Lagerhuis is er op aange drongen dat de regeering deze commercieele betrek kingen zoo spoedig mogelijk zou uitbreiden. Veel haast zet Chamberlain c.s. er echter niet achter. Breidt zich dus in het Zuiden de invloed van de Sowjet-Unie uit, ook in het Noorden is er dagelijks uitbreiding te verwachten. De onderhandelingen met Finland zijn nog niet afgeloopen. Betreffende de Russische eischen doen slechts geruchten de ronde. Men mag echter veilig aannemen dat (zoo er geen oorlog komt) Finland een aanzienlijke mate van Russische zeggingschap zal moeten accepteeren. Ook deden geruchten over verderstrekkende Sowjet-plannen de ronde. Het heette dat de Unie, na met Finland tot een accoord te zijn gekomen, pogen zou, invloed te verwerven in het NoordZweedsche ijzerertsgebied en op de Noorsche ertsuitvoer-haven Narvik. Indien dit bericht op waar heid berust en de Russen in hun voornemen zouden slagen, zou dat beteekenen dat Duitschland geheel op Rusland was aangewezen. Immers, zonder de Laplandsche ijzerertsen kan Duitschland geen jaar oorlog voeren. In elk geval liggen in deze en dergelijke toekomst mogelijkheden groote gevaren voor de Scandinavi sche staten verborgen. Geen wonder dat hun regeeringshoofden het goedgevonden hebben, zich te verstaan inzake de actueele problemen. Geen wonder ook dat zij hopen dat de oorlog spoedig ge staakt zal worden. Veel goeds hebben zij er niet van te verwachten. Of zij van een vrede" op den duur meer goeds te verwachten hebben, is een andere vraag. t&eite Aanpakken, heeren Keynes, Limperg, Goudriaan, Steenberghe etc. etc. ! De Rijkseenheid" zal U de les lezen. Vermelden wij nog dat dit blad onder redactie staat van mr. A. J.A.A. Baron van Heemstrajhr. mr. B. C. de Jonge (oud-G.G.) en luit-gen, b. d. ihr. W. Roëll (gewezen commandant yan het veldleger) Dr. W. Emmens is eind-redacteur. Onder de vier-entwintig vaste medewerkers" bevinden zich acht hoogleeraren, n luitenant-generaal, n dominé, twee personen met den doktorstitel, drie meesters in de rechten en n ingenieur. D E Nobelprijs voor den vrede zal dit jaar niet worden toegekend. Zelfs niet aan Hitler. VELEN hebben zich wellicht reeds afgevraagd welke gevolgen de Jodenvervolging-in-woorden-beeld zal hebben voor de jeugd die bij onze Ooster buren opgroeit. Hoe zullen hun oordeel en fantasie bepaald worden door hetgeen zij bij toeval lezen in bladen van het genre-Der Stürmer, om maar te zwijgen van hetgeen zij in sommige van hun eigen schoolboekjes kunnen aantreffen? Eenig antwoord op deze vraag geeft het volgende gedichtje van onzen goeden Van Alphen, dat een PAG. 6 DE GROENE No. 3255

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl