De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 4 november pagina 6

4 november 1939 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEEKENINGEN Het standpunt van de Sowjet-Unie Wij in West-Europa zitten met onze neus wel licht te dicht op de gebeurtenissen. Dat is niet be vorderlijk voor een juist perspectief. Men kan de zaken beter wat uit de verte zien. Menigeen heeft zich misschien dan ook reeds de vraag gesteld, hoe men eigenlijk in de Vereenigde Staten over dezen oorlog oordeelt waarop men immers een verderverwijderden en daardoor misschien zuiverder kijk heeft. Het is ondoenlijk, hier in details de meening van de Vereenigde Staten weer te geven. Volstaan wij in dit verband met de mededeeling dat men daar beseft, sterker wellicht nog dan in West-Europa, dat de Sówjet-Unie op de wip zit". In Moskou wordt beslist over den afloop van dezen oorlog. Het spreekt dan ook vanzelf dat de wereld met meer dan normale belangstelling gewacht heeft op de redevoering die Molotow, voorzitter van den Raad van Volkscommissarissen en volkscommissa ris van buitenlandsche zaken, Dinsdag zou houden in de zitting van den Oppersten Raad, waarin voor het eerst afgevaardigden uit de op Polen veroverde gebieden aanwezig waren. Vriendelijk voor de Fransche en Engelsche regeering was deze rede voering niet. Molotow beweerde dat zij beiden, nu Duitschland het staken van den strijd wenschte, verantwoordelijk waren voor het voortzetten van den oorlog waarvan de arbeidersklasse aldus Molotow het eerste slachtoffer zou zijn. De vraag of staking van den strijd geen puur uitstel zou beteekénen dat toch weer binnen afzienbaren tijd op oorlog zou uitloopen, werd door Molotow niet be handeld. Deze spreker oefende verder critiek uit op den ideologischen" oorlog dien Frankrijk en Engeland voerden. Vernietiging van het Hitlerdom", zeide hij, is slechts de phrase die dezen oor log tot bescherming van de imperiale belangen van Frankrijk en Engeland moet dekken". Dat alles stond in deze redevoering. Belangrijker echter dan wat er wel in stond, was wat er niet in stond. De passages n.l. die Molotow aan Duitschland wijdde, waren uitermate voorzichtig. Hij erkende dat de in Augustus gesloten overeenkomst rijke vruchten had afgeworpen, maar repte niet van economischen, noch van militairen steun op groote schaal, dien de Sowjet-Unie het oorlogvoerende Duitschland zou bieden. Hierbij dient te worden op gemerkt dat de Sowjet-Unie reeds steun heeft ge boden: Duitschland heeft goud en graan ontvangen. Ook deden berichten de ronde dat de Sowjet-Unie Duitschland militairen steun zou bieden. Op Parijs en Londen schijnen deze berichten weinig indruk te hebben gemaakt. Men wil den oorlog onder alle omstandigheden voortzetten. Verondersteld dus dat Stalin inderdaad zijn vliegtuigen en tanks naar het Westen zou zenden, dan zou dat waarschijnlijk nog niet het einde van den oorlog beteekenen. Intusschen heeft de Sowjet-Unie tot dusverre slechts haar eigen belang gediend, en Duitschland slechts zooveel ge holpen als ter bereiking van haar eigen doeleinden strikt noodzakelijk was. Een van die doeleinden dat op het oogenblik dat wij dit schrijven, nog niet bereikt is, is: een Rus sische oorlogshaven aan de mond van de Finsche Golf. Dit schijnt aan te duiden dat de Sowjet-Unie met Finland een soortgelijk verdrag wenschte als reeds met de kleine Oostzeestaten gesloten is. Of Finland dit feitelijk protectoraat want dat is het zal aanvaarden, is zér onzeker. Het geeft de mogelijkheid tot een gewapend conflict, maar zeker niet meer dan dat. 't Zijn spannende dagen voor het Finsche volk! En pijnlijke dagen voor de Berlijnsche machthebbers die dit volk vertroeteld hebben. Krijgsbedrijven Eerlijk gezegd: uit de krant merkt men nauwelijks dat het oorlog is. Er is zelfs in sommige bladen weer ruimte voor de lieve woorden van den heer Buchman en voor Kamer-overzichten op pag. i en dat zegt wat.... Ook in de afgeloopen week deden zich geen opvallende gebeurtenissen op militair ge bied voor. De legers liggen aan weerszijden van de Fransch-Engelsche grens eikaars aanval af te wachten, maar schijnen geen van beiden vastbeslo ten te zijn, juist nu te beginnen. De Duitsche leger leiding heeft gelijk wanneer zij daaruit (en uit de Geallieerde commentaren) de conclusie trekt dat het initiatief aan haar wordt overgelaten. Bent U onrustig ? En niet meer beheerscht in Uw denken, handelen en spreken? Neem dan terstond Mijnhardt's Zenuwtabletten Deze werken zenuwstillend, zenuwsterkend. Buisje 75 cent. Bij Apothekers en Drogisten. Zulk een tijd van onzekerheid is een ideale voe dingsbodem voor geruchten. In de afgeloopen week werd bijv. herhaaldelijk bericht van Duitsche troe penconcentraties aan de Nederlandsche, Belgische en Zwitsersche grenzen. Zelfs in het officieele Fransche legerbericht werd het vermoeden geuit dat deze concentraties tot doel hadden, een inval in de genoemde landen mogelijk te maken. De Duitsche legerleiding noemde deze en dergelijke vermoedens bespottelijk" en beweerde dat de concentraties aan weerszijden van het eigenlijke front resultaat waren van het feit dat dat front te kort was om er alle divisies waarover Duitschland in het Westen be schikte, plaats te geven. Dit verweer is op zichzelf niet onwaarschijnlijk, dat moet erkend worden. Overigens wordt het met den dag moeilijker, uit de elkaar tegensprekende berichten der strijdende partijen wijs te worden. De Franschen beweren dat hun voorste linies intact zijn; de Duitschers stellen daartegenover dat Fransche troepen in paniek terug trekken. En zoo is er meer onzekerheid. Mussolini verwisselt van ministers Op gezette tijden heeft Mussolini, sinds hij aan het bewind is, zijn oude medewerkers door nieuwe vervangen. Deze week is dat wederom geschied. Een aantal Italiaansche ministers heeft ontslag en een profijtelijke betrekking gekregen; nieuwe mi nisters zijn opgetreden. Van belang is vooral het aftreden van Starace, den sterk pro-Duitschen secre taris-generaal der fascistische partij, die door een relatief onbekend fascist, Ettore Muti, is opgevolgd. Men weet niet of, noch welke politieke beteekenis men aan deze mutaties moet hechten. Het is een feit dat Mussolini enkele verwoede voorstanders van samenwerking met Duitschland uit zijn kabinet heeft verwijderd. Wij noemen Pariani, den chef van den generalen staf (door Graziani vervangen), Alfieri (Göbbels' collega) en den reeds genoemden Starace. Over de richting van de nieuw-benoemden is weinig bekend. De tegenstanders van een al te nauw samengaan met Berlijn zijn op hun post ge handhaafd. Het is dus mogelijk (en dat is ook de visie die men in officieele kringen in Londen en Parijs heeft) dat deze mutaties samenhangen met een streven, het as-verband ietwat losser te maken. In ieder geval wijzen de mutaties niet in de tegengestelde richting. Dat is een feit van belang, en in zekeren zin hoop gevend voor Londen en Parijs. Of zij op Mussolini tot het einde toe staat kunnen maken, is een andere zaak. Het staat wel vast dat zij druk onderhandelen om hem naar zich toe te halen. Of dat zal lukken kan niemand zeggen. Maar ieder weet dat Mussolini een prijs zal bedingen die wellicht nog hooger is dan de prijs die Berlijn heeft moeten betalen voor de welwillende neutraliteit van de Sowjet-Unie. Restaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN A LA CARTE L HET is reeds bijna twee jaar geleden dat minister De Wilde, zoo niet ten gevolge van, dan toch ten vervolge op een actie van de N.S.B., het besluit nam, allen zendtijd te ontnemen aan de Vrijdenkers Radio Omroepvereeniging, die jarenlang interes sante lezingen had uitgezonden helaas, lezingen die zich niet op positief-christelijk" standpunt stelden en deswege door een bekrompen regeering en dito parlement geacht werden een bederf te zijn voor de goede zeden. Deze droevige aanslag op de democratie in den aether verdiende een uitvoerige behandeling. Hij is nu geboekstaafd door J. H. Scheps in een flinke brochure Om het recht van den vrijen aether", verkrijgbaar bij de uitgeverij Op korte Golf" te Den Dolder voor het luttele bedrag van een kwartje. Het is van belang op te merk?n dat de heer Scheps als goed Christenhet met de leerstellingen van de Vrijdenkersbeweging in het geheel niet eens is. Hij is echter te verdraagzaam en een te goed democraat om aan een bepaalde richting in ons volk die zich op democratischen grondslag stelt, de meeningsuiting door middel van de radio te ontzeggen. De brochure is hier en daar en met name in de inleiding wat wijdloopig, maar als geheel stellig het aanschaffen en lezen waard. De conclusie van het betoog zij ten volle onderschreven: dat het de plicht van de huidige regeering is om het ondemocratische on recht van haar voorgangster goed te maken. Het ware gewenscht dat hiervoor van bepaalde zijde PAG. 6 DE GROENE No. 3257 De politiek der kleine mogendheden Enkele woorden over de kleine mogendheden. In Belgiërijzen groote moeilijkheden bij de hand having van de neutraliteit. De Walen zijn fel proFransch. Dat geeft aanleiding tot pers-commentaren die niet in overeenstemming zijn met de neutraliteit. De regeering heeft reeds gedreigd met censuur. Interessant waren de verkiezingen die deze week in Zwitserland zijn gehouden. Zwitserland maakt weieens den indruk, Nederland in politiek opzicht n phase vóór te zijn. In dit geval bedoelen wij hiermede dat de uitslag dier Zwitsersche verkiezin gen ons representatief lijkt voor de Hollandsche politieke verhoudingen. In Zwitserland hebben de midden-partijen gewonnen, en de socialisten ver loren. Een soortgelijke uitslag zou op het oogenblik in Nederland niet onmogelijk zijn. Nederland. In de Tweede Kamer zijn de algemeene be schouwingen weer begonnen. Men komt, ook na aandachtige lezing, in de verleiding, belangstellenden te verwijzen naar de algemeene beschouwingen van vorige jaren. Er wordt weinig nieuws gezegd. De tijden schijnen er niet naar te zijn. De partij-leiders hebben hun opinie nog eens weergegeven maar wij kenden ze al zoo lang. Rost van Tonningen (N.S.B.) heeft een paar onfatsoenlijke woorden ge zegd en De Geer heeft op handige wijze zijn formatie verdedigd. That's all, folks", is men geneigd zekeren Amerikaanschen filmheld na te zeggen. Het politieke leven in Nederland speelt zich toch eigenlijk steeds minder in de Kamer af, en steeds meer daarbuiten, met name op de departementen waar in feite de beslissingen genomen worden. Be slissingen overigens, waarachter het wel eens moei lijk valt, eenige lijn te ontdekken. Dat geldt met name voor de prijzenpolitiek der regeering. Het nieuwste is, dat de controle aan de bron zal plaats vinden, d.w.z. bij de grondstof. Hopen wij, dat dat helpt om de prijsopdrijving tegen te gaan. Intusschen zijn de prijzen voor landbouwproducten wederom verhoogd. Opmerkelijk is tenslotte dat oud-minister De Wilde dezer dagen te Utrecht gesproken heeft over Nederland's financiën. Hij zong het gebruikelijke lied van den rentenier. Perspectieven voor de toekomst zaten niet in zijn pessimistische beschouwingen, die geheel en al op de Negenmannen" geïnspireerd waren. De tegengestelde argumenten der Veertienmannen" werden, als gewoonlijk, nauwelijks vermeld. in het Kabinet met kracht werd geijverd. Terug gave van zendtijd aan de V.R.O. ware een klein, maar welsprekend bewijs dat het het KabinetDe Geer ernst is met de versterking der democra tische rechten. MEN kan er van verzekerd zijn dat bij den huidigen oorlog vooral op de geheime inlichtingenbureaux hard wordt gewerkt. De strijdende staten sturen legers van spionnen op elkaar af. Het schijnt daarbij dat (juist als in '14) onze Oosterburen een groote voorsprong hebben op hun tegenstanders. Een merkwaardige truc is door hen in Frankrijk toegepast. Zij hebben er kort voor de oorlog uitbrak tal van Ariërs met Joodsch uiterlijk (die zijn er!) heengezonden, netjes met een groote J in de pas. De Fransche regeering zag zich daarmee voor groote moeilijkheden geplaatst. Hoe uit te zoeken wie nu werkelijk van allen die met een J in de pas rond liepen, Jood en emigrant was? De eenvoudigste op lossing is uitgevoerd: alle personen met de J-pas zijn geïnterneerd. OVER de moeilijkheden waarop de Amerikaansche film-industrie de laatste jaren op de inter nationale markt stuit, heeft de producer" Walter Wanger in het jongste nummer van het Amerikaansche tijdschrift Foreign A/fair s een b'o'ekjc

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl