De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 25 november pagina 4

25 november 1939 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

aarom is Thyssen gevlucht*? strijd van de zware industrie van het Derde Rijk de historie van een der machtigste industrie-baronnen Thijssen, de laatste representant van het "wereldbekende Rijnlandsch-Westfaalsche ini dustrie-geslacht Thyssen, eens de almachtige heer"itótêr in de grootste Duitsche trust Vereinigte Stahl1 fmfce'% na 1933 bij Hitlers genade Generalrat der deutschen Wirtschaft" en staatsraad, is met achter' lating van zijn geheele vermogen naar het buitenland gevlucht. In Ascona, het liefelijke toe vlucht s* oord van vele rijke Duitsche emigranten aan den Zwitserschen oever van het Lago Maggiore is hij de " buurman geworden van den voormaligen sociaal. iemocartischen Pruisischen ministerpresident Otto en den schrijver van lm Westen nichts t", Erich Maria Remarque. Wij leven in een «onderlinge wereld.... Thyssens vlucht uit Duitschland heeft overal ver bazing gewekt. Want het is een bekend feit, dat hij Oa de ineenstorting van de nationaal-socialistische bWeging in Beieren de eerste was, die contact met itier zocht en vond. In een in 1930 te Düsseldorf ge voerd proces,moest de als getuige opgeroepen Freiherr Löwenstein, syndicus in de groote, door Thyssen von beheerschte Bergbauliche Verein", toegeven, dat .de nationaal-socialistische partij i pfennig per ge? dolven ton steenkool kreeg. In hetzelfde jaar was Thyssen lid geworden van de N.S.D.A.P. Twee jaar later, in 1932, toen de nationaal-socialistische partij tóch opnieuw in een hevige crisis bevond, was Thyssen weer de eenige Rijnlandsche grootindustrieel « die zich aan de zijde van Hitler schaarde. Dagenlang was de nationaal-socialistische partijleider te gast Op het slot Landsberg in het Roerdal. Hij bewoonde daar'de vertrekken, die eens voor keizer Wilhelm bestemd waren geweest, als deze bij den ouden Thyssen" op bezoek kwam. En hij baadde . in de gouden badkuip, die de oude Thyssen" voor den keizer had laten maken, om zijn concurrent Krupp in Villa Hügel" op de Margarethen-Höhe" ~ bij Essen te ergeren. Gedurende die dagen bewerkte Fritz Thyssen de in de Lade", (een soort loge van de Rijnlandsche industriebaronnen) georganiseerde tegenstanders van Hitler. Van slot Landsberg uit reed Hitler toen per auto naar Düsseldorf, om in de Industrieclub zijn beroemd geworden rede te houden, waarmee hij de Rijnlandsch-Westfaalsche industrie, de heer Krupp von Bohlen und Hallbach inbegrepen, voor zich wist te winnen. Thyssen had de zaak goed " voorbereid I Het was een winterdag met sneeuw. Voor het Düsseldorfsche Parkhotel" had Severings politie de grootste moeite duizenden demonstreerende arbeiders op een afstand te houden. Door de achter deur, waar anders alleen maar leveranciers zich Vervoegden, betrad Hitler de Industrieclub. De , gordijntjes van de auto's waren neergelaten en de zware toegangspoort werd onmiddellijk weer ge sloten. Terwijl Hitler binnen sprak, waren de zware rolluiken van het hotel neergelaten, en voerde bui ten de politie de eene charge na de andere uit tegen de demonstranten. De auto, waar Hitler en Thyssen in zaten, verdween in de duistere nacht, zooals hij gekomen was. Een jaar later was Hitler rijkskanselier. ALS men niets anders ziet dan deze dramatische episode, dan kan men de vlucht van Thyssen nauwelijks begrijpen. Begrijpelijker wordt Thyssens vlucht als men een blik werpt achter de coulissen van den geweldigen strijd om de macht tusschen de Rijnlandsch-West faalsche grootindustriëelen. Deze strijd om de macht is niet bepaald altijd met faire middelen ge streden. Men beweerde bijvoorbeeld van den ouden Thyssen", dat hij gedurende de wilhelminische Aera" de kunst verstaan zou hebben Karl Liebknecht de beruchte Kornwalzer brieven" in handen te spelen, op grond waarvan de sociaal-democrati sche afgevaardigde in 1923 in den Rijksdag zijn groote aanklacht tegen Krupp heeft uitgesproken. Hoe dat ook geweest mag zijn, de strijd om de macht met de tegenstanders van het huis Thyssen was in 1930, toen Fritz Thyssen van de Duitschnationale Partij overging tot de N.S.D.A.P., met een nederlaag van den jongen Thyssen" geëindigd. Al dadelijk bij de eerste crisis immers, waar Duitsch land in 1929 mee te kampen kreeg, waren de Ver einigte Stahlwerke" in een latent faillissement ge raakt. Zij hadden een schuldenlast van 700 millioen mark. Toen Fritz Thyssen in 1926 zijn groote slag had geslagen.waarmee hij zich wilde opwerken tot heerscher van de grootste trust van de wereld, van de Vereinigte Stahlwerke", hadden velen aan een mogelijk succes gedacht. Op het laatste oogenblik echter had zijn oude tegenstander, Krupp von Boh len und Hallbach, zijn toestemming ingetrokken. Onverzoenlijk bleven ook de I.G. Farben. Wel had Thyssen met 26% van het aandeelenkapitaal van de Vereinigte Stahlwerke" de leiding van de nieuwe trust. Bovendien was hij commissaris in 30 groote ondernemingen, commissaris van de UFA, lid van den Zentralausschusz" van de Rijksbank, bestuurs lid van het Rijnlandsch-Westfaalsche Kolensyndicaat, enz. De weg naar de positie van industrie koning scheen voor hem open te liggen. Maar reeds in 1930 bezat Thyssen maar 6 procent van de aandeelen der Vereinigte Stahlwerke" meer. Zijn ondernemingen stonden er zoo slecht voor, De politie houdt demonstranten op een afstand terwijl Hitler met de staalbaronnen confereert. (Deze foto mocht in Duitschland niet gepubliceerd worden) dat hem geen andere uitweg bleef, dan zich onder staatscontrole te laten plaatsen of zich uit te leveren aan de groote bankmaatschappij, als er tenminste geen wonder gebeurde. Een nieuwe man, Friedrich Flick, had den jongen Thyssen" van zijn plaats gedrongen, een buitenstaander", die enkele jaren tevoren nog een kleine fabrikant in Westfalen was geweest. Nu bouwde deze Friedrich Flick op een berg tusschen slot Landsberg en Villa Hügel" op de Margarethen-Höhe dicht bij Kettwig aan den Roer een reusachtig nieuw slot. Via de bij het toenmalige Stinnes-concern aangesloten Oostenrijksche Alpin-Montan" was hij in de Vereinigte Stahlwerke" beland. IN 1932, toen Hitler op slot Landsberg te gast was, brak er in Duitschland plotseling een reusachtig schandaal los. Het bleek, dat de regeering Brüning de meeste aandeelen van het groote Gelsenkirchensche mijnconcern Gelsenberg" van den heer Flick had gekocht voor een fantastische, millioenen te hooge prijs. De nationaal-socialistische kranten richtten de hevigste verwijten tegen Brüning en Flick, omdat deze het Rijk zouden hebben benadeeld. Maar toen verklaarden Brüning en Flick, dat er een Fransch aanbod was geweest, waardoor het grootste Duitsche kolenconcern in vreemde handen zou zijn geraakt. Toen Parijs dementeerde, verklaarde Flick, dat de bemiddelaar voor het Fransche geld niemand anders was geweest dan Fritz Thyssen. Angst voor dezen buitenstaander" Flick heeft de Rijnlandsche grootindustrie aan de zijde van Fritz Thyssen en achter Hitler gedreven. Een van de eerste proclamaties van den nationaal-socialistischen Generalrat der Wirtschaft" Thyssen richtte zich dan ook tegen de herleving van het buiten staanderswezen". (?Neubalebung des Auszenseiterwesens".). De heer Flick heeft zijn reusachtig slot bij Kettwig dan ook nooit kunnen betrekken. Maar kolossaal groeide weldra naast de RijnlandschWestfaalsche trusts de groote staatstrust Hermann Göringwerke". Kort na de oprichting daarvan vluchtte Thyssen de eerste keer naar het buitenland. Het waren zijn oude tegenstanders: de heer Krupp von Bohlen en de heeren van de I. G. Farben, die hem terug lieten komen. Want zij dachten, dat zij hem eventueel zouden kunnen gebruiken. DE laatste weken nu, is er tusschen de Rijnland sche grootindustriëelen en de nationaal-socialis tische partij vooral wegens het financieren van den oorlog een zekere spanning ontstaan. Men vreest bolsjewistische experimenten". Bovendien maken twee kranten: de Kölnische Zeitung" als spreek buis van de Lade" en de Frankfurter Zeitung", waarvan de meeste aandeelen kort voor het fascisme aan de macht kwam, in handen van de I. G. Farben waren, zich in hun handelsrubrieken tot woord voerders van de particuliere industrie. Inmiddels liggen de stukken over de oude affaires", ook over de oude affaire", waarin Fritz Thyssen einde 1921 op grond van beschuldigingen van de kant der communisten en linksche socialis ten gearresteerd werd, omdat hij geprobeerd zou hebben het bezette gebied aan Rijn en Roer aan Frankrijk te verraden, in de dossiers van den politiegeneraal Himmler. Inmiddels kunnen de industrie baronnen hun vroegere algemeene directeuren van de groote concerns en de vroegere syndici van de werkgevers-organisaties, die nu gedeeltelijk in het Rijksarbeidsministerie zitting hebben, niet meer a tout prix vertrouwen. Sinds er in Duitschland, ge propageerd door de nationaal-socialistische regee ring, boeken verschijnen, die de titel dragen Von Rurik bis Stalin" Wesen undWerden Russlands" of Die Sowjetunion" Tatsachen ber die U.d.S.S.R.", is het niet uitgesloten, dat politiegeneraal Himmler op een goeden dag de dossiers opent en een of meer processen tegen frondeerende indus triebaronnen begint. In de strijd om de ziel van den Duitschen arbeider" kunnen dergelijke proces sen zeer krachtige wapenen zijn. Vreesde Fritz Thyssen, dat hij het eerste slacht offer zou kunnen worden ? Er wordt bericht, dat hij naar Berlijn was ontboden, maar dat hij de vlucht naar het liefelijke, idyllische Ascona heeft verkoren boven de reis naar het met allerlei spanningen gela den Berlijn. Men kan hem geen ongelijk geven. UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge schilderd in maat ncar keus f 13.50. Beschikken nu over meer dan een half millioen gegeven*. Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen, stam' boomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier, Zeer billijk. Oranje Nanaulaan 87, Overveen. PAG. 4 DE GROENE No. 3260

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl