Historisch Archief 1877-1940
A 3\ T T E E K E IV I N G E N
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA C ARTE
D« ramp van de Simon Bolivar"
Een ontstellende tijding brachten de
Zondag|. ochtend-bladen: Zaterdagmiddag was een der
?fraaiste booten van de K.N.S.M. ter hoogte van
Jlarwich op een mijn geloopen en gezonken. Meer
dan 120 personen werden nog vermist.
Dit was, na de twee mijnenvegers wien het nood
lot bij hun moeilijke arbeid had getroffen, de eerste
gróbte ramp die Nederland in dezen oorlog trof.
Maandag en Dinsdag stonden de kranten vol yan
.gruwelijke verhalen: menschen die met gebroken
ledematen in haast kapseisende reddingbooten
} f neergelaten werden, menschen die urenlang in
'. zwarte stookolie hadden rondgedreven het was
? een booze droom. Nog steeds zijn meer dan tachtig
? personen vermist. Zij zijn waarschijnlijk allen het
'slachtoffer geworden van den oorlog ter zee.
'; Aan wien of wie de schuld?
, - De directie van de K.N.S.M. heeft bekend
ge-, &aakt dat zij reeds op r September de paravanes
heeft aangevraagd die volgens vele deskundigen
een goede bescherming geven tegen het mijnen
gevaar. Tot dusver had de directie de toestellen
echter niet ontvangen. Bepaald tijdig heeft zij de
i 'bestelling echter niet gedaan: de directies der
groot;,. ste scheepvaartmaatschappijen hebben voor een
f deel de bedoelde toestellen reeds vorig jaar besteld.
Hieraan kan men zien hoe dringend gewenscht het is dat
. t defensie van de burgerbevolking (in den ruimsten
v' -tin des woords) zoo weinig mogelijk aan het
parti' culier initiatief wordt overgelaten. Geschiedt dat wel,
. dan vallen er slachtoffers. Dat kan niet uitblijven.
'Acht de regeering in het onderhavige geval para
vanes gewenscht, welnu dan drage zij er zorg
'??voor dat zoo spoedig mogelijk alle belangrijke
schepen (liefst alle schepen natuurlijk) van deze
toestellen voorzien zijn.
Tot zoover de binnenlandsche zijde van het
vraagstuk.
De Neutralen in de knel
Wat de buitenlandsche kant betreft, die aan de
ramp van de Simon Bolivar" vastzit: daaruit blijkt
dat de positie der neutralen steeds beknelder wordt.
Welk land de mijnen heeft gelegd waarop in de af ge
loopen tien dagen niet slechts het Hollandsche pas
sagiersschip, maar nog tallooze andere booten van
? neutrale mogendheden bij de Engelsche kunst zijn
gestooten, staat niet met zekerheid vast. De waar
schijnlijkheid pleit er voor dat het Engeland's tegen
stander is die aldus poogt de communicatielijnen
van het eilandenrijk af te snijden. Ook een
indiscre? tie in de Duitsche pers wijst in die richting. De
Essener National Zeitung b:weerde nam:lijk dat
Duitschland Engeland wd mores zou leeren.
METZ
Amsterdam
CO
Den Haag
Het Engelsche antwoord op deze bedreiging is
niet uitgebleven: Chamberlain heeft Dinsdag in het
Lagerhuis aangekondigd, den Duitschen export,
ook via neutrale landen, binnenkort geheel onmo
gelijk te maken. Dat is een zware slag voor het
Nederlandsche transito-verkeer. Maar grooter wel
licht nog dan de economische dreiging zijn de poh'ti ske
gevaren die aan deze Engelsche maatregel vast
zitten. Steeds meer immers wordt aldus ons land
in den kring van den oorlog getrokken. Wellicht
zal de regeering protesteeren te Londen, maar
baten zal het wel niet. De mogendheden vliegen
elkaar naar de keel, en het kleine Holland is daarbij
van ondergeschikt belang.
Wij moeten maar afwachten. Meer is er niet van
te zeggen, helaas.
De eenige troost die wij hebben, is deze dat wij
niet de eenige zijn die bekneld raken. Want met
België, Zweden en Denemarken staat het niet veel
mooier. Schrale troost overigens. .. .
Hard tegen hard
Intusschen ziet men niet in, waarom er een acuut
gevaar voor ons land zou bestaan. Het weekend
bracht ons het bericht dat Spanje en Italiëte Berlijn
en Londen hadden doen weten dat zij op onschend
baarheid van Nederland en Belgiëhoogen prijs stel
den. Het bericht werd prompt gedementeerd. De
zooveelste canard" dus?
De situatie lijkt onveranderd. Aan het Westelijk
front gebeurt vrijwel niets. Duitschland heeft
bekend gemaakt, dat het Engeland geheel wil ver
nietigen. Engeland heeft nogmaals het omgekeerde
geproclameerd en daarbij blijft het tot dusver.
Het verdient slechts de aandacht dat Londen en
Parijs besloten hebben tot een vér-gaande econo
mische coördinatie. Deze betreft de gebieden van
luchtmacht, munitie, grondstoffen (speciaal petro
leum), voedselvoorziening, scheepvaart en blokkade.
De fouten uit den Wereldoorlog worden aldus
zooveel mogelijk vermeden.
De Duitsche handelsbesprekingen met de
SovjetUnie schijnen tot een einde te zijn gekomen. Of het
voor Berlijn een goed einde is, dient men af te
wachten. Concrete berichten ontbreken vooralsnog,
hetgeen te onaangenamer is omdat (gelijk herhaal
delijk in dit blad betoogd is) van de houding der
Sovj et-Unie het verder verloop van dezen oorlog
grootendeels afhangt.
Moeilijkheden in Duitschland
De Tsjechen gaan het den Duitschers lastig maken.
Op den Tsjechischen Onafhankelijkheidsdag is in
Praag door de Tsjechische patriotten gedemon
streerd. De Duitschers hebben dit patriottisme
P U ROL in huis!
Bij Brand- en Snijwonden, Pijnlijke Kloven,
Ruwe handen en Schrale huidi
wreed onderdrukt. Tientallen studenten zijn, naar
bericht werd, doodgeschoten. De Duitschers oefenen
een scherpen terreur uit. De andere landen in
Europa weten dus wat hun onder Duitsche
overheersching te wachten staat!
Of de Duitsche oppositie binnenkort reëel succes
zal hebben, is zeer de vraag. De Tsjechen beschikken
niet meer over wapenen. Hun bevrijding ligt pas
in een verder verschiet.
Voorts heeft Himmler Dinsdagavond j.l. mede
gedeeld dat degeen die den bom heeft geplaatst die
Hitler bijna het leven kostte, gevangen genomen is.
Het is een zekere George Eiser. Deze heeft, naar
hij zeide, gehandeld in opdracht van Otto Strasser,
de leider van het bekende Zwarte Front", met
geld van de Britsche Spionnage-Dienst. Wanneer
men het verhaal van Himmler leest, is het Eiser
wel heel gemakkelijk geweest om tot den B
rgerbraukeller" door te dringen l Zonder dat iemand
het merkte heeft hij in een pilaar een groot gat
gemaakt. Himmler had wel gelijk toen hij mede
deelde dat deze prestatie eenig is in de geschiedenis
der criminologie."
Het Verre Oosten
Japan is nog steeds hard bezig, zijn positie in
China te consolideeren. Dat is al moeilijk genoeg!
Vorige week is de laatste Chineesche uitvoerhaven,
Pakhoi, door de Japanners bezet. Verdere oorlogs
handelingen kwamen niet voor.
Intusschen is Wang-Tsjoeng-Wei, de overlooper
uit Tsjoengking, druk doende met de vorming van
een nieuwe regeering in Nanking,
marionnettenregeering wel te verstaan. Hij poogde zelfs contact
met Tsjang-kai-Tsjek te krijgen. Japan wil
Tsjangkai-Tsjek blijkbaar niet meer vernietigen. Of de
maarschalk op Wang's vredesvoorstellen zal ingaan,
is onzeker. Vrede komt ook hem goed gelegen ter
wille van de ontwikkeling van West-China. Ook
heeft hij enkele moeilijkheden met de communisten.
Immers, Tsjang-kai-Tsjek is geen communist.
Hij poogt slechts voortdurend het evenwicht te
bewaren tusschen den rechtervleugel (waartoe o.a.
Dr. Koeng behoort dien hij zoojuist als premier heeft
vervangen) en den communistischen, agressieven
linkervleugel van zijn partij. Echter, anti-communist
kan Tsjang moeilijk worden, want dan zou hij
Moskou's steun verliezen, die hem heel veel waard is.
Hoe ook, ook in het Verre Oosten zou op het
oogenblik een vrede slechts een wapenstilstand zijn.
BROCHES
r
UIT DE GROENE GRABBELTON
OP de schoolbanken is ons geleerd dat bij de
Oude Grieken de oorlogstoestand permanent
was. Er was-oor log, tenzij expresselijk het tegendeel
was bepaald. Het gevolg was dat iedere staat voort
durend beducht moest zijn op een aanval van een of
meer van zijn tegenstanders.
Verkeeren wij eigenlijk op het oogenblik niet in
eenzelfde periode, zij het ook met veel grooter ge
varen, omdat de oorlogsmiddelen zooveel grooter
zijn geworden? Zoo groot zelfs, en zoo machtig,
dat in feite de oorlog tusschen volwaardige tegenstan
ders een practische onmogelijkheid geworden is? Een
oorlog werkelijk te doen losbarsten die links en rechts
alles zal vernietigen, daarvóór houdt op het oogen
blik niet slechts Hitler en de zijnen, maar iedere
regeering halt. Het gevolg is dat men met oorlog
blijft dreigen. De oorlog is een onderdeel geworden
van de politiek, in plaats van de politiek een onder
deel van den oorlog, zooals vroeger in oorlogstijd
het geval was. Eerst de totale oorlog schijnt zich
totaal op te heffen en uit te schakelen.
Merkwaardige dialectiek!
Deze Verwirrung der Begriffe" is kort geleden
magistraal behandeld in de inaugurale oratie waar
mee prof. dr. H. Plessner zich het hoogleeraarschap
in de sociologie (te Groningen) volkomen waardig
heeft getoond. Wie eenige sociologische belang
stelling heeft, zal zijn werkje in verrukking lezen.
Het is als no. 2 van de Publicaties van het Socio
logische Instituut te Groningen onder den titel
De huidige verhouding tusschen oorlog en vrede door
Wolters uitgegeven voor den prijs van drie kwartjes.
PAG. « DE GROENE No. 3260
DEZER dagen viel ons het jaarverslag in handen
van een groote-stads-afdeeling van een onzer
belangrijkste politieke partijen. De afdeeling telt
omstreeks 1600 leden, en heeft, gelijk gebruikelijk
is, in het jaar 1938 vele vergaderingen belegd. Een
speciale herdenkingsavond waaraan het gezelschap
Albert de Booy en een fanfarecorps medewerkten,
werd bezocht door bijna 900 personen. Voorts
werden vijf ontwikkelingsavonden belegd, waarop
een zelfde aantal deskundigen, bekende en goede
sprekers, onderwerpen behandelden die actueel waren
en ieder partijlid, die ernst maakt met zijn begin
selen, dienden te interesseeren. Het gemiddeld
aantal bezoekers was: ruim 30. Tenslotte beklaagde
de afdeelingssecretaris zich er over dat sommige
partijgenooten er zelfs bezwaren tegen hadden, in
den verkiezingstijd een reclameplaat op te hangen
ter aanbeveling van den partij-candidaat.
Zulk een jaarverslag is geen uitzondering, niet
alleen in de partij waarom het hier ging, maar ook
in andere voorname politieke partijen. Zij bezetten
samen de honderdvijftig zetels van onze volksver
tegenwoordiging, maar de vraag is gerechtvaar
digd: over hoeveel werkelijke kracht beschikken zij
nog? Ieder die het democratische partijen-stelsel
van belang acht, zal dit een bange vraag noemen.
Zij wordt dan ook te weinig gesteld.
KRUC BRUT
LE CHAMPAGNE PARFAIT