Historisch Archief 1877-1940
A N TTEEKENINGEN
£ In memoriam
'f\ Prof. Brugmans
""?<?,
'? In prof. Brugmans die Woensdag j.l. op
^'én^en-zeventig-jarigen. leeftijd te Amsterdam
f". Is overleden, verliest de Nederlandsche
histori,r sche wetenschap een harer vruchtbaarste be
oefenaren, de stad Amsterdam een harer
_,[trmm>ste vereerders. Wat prof. Brugmans voor
f, ££,Amsterda,m is geweest, laat zich niet onder
brengen. Hij behoorde tot deze stad
'"_ als wellicht geen ander. '?
<* ** Oe Groene" herdenkt den man die vijftien
lang, tot 1930, als redacteur zijn
lezensbeschouwingen in haar blad
tipubliceerde. Zijn artikelen getuigden van den
r\ 71 ruimen geest en in den waren zin des woords
^liberale opvattingen die de basis-zijn geweest
M/boüf gijn levensvorm. Hij was een groot
patriIftft. Iets van de zeventiende eeuw waarheen
vaak zijn belangstelling uitging, leefde in
Amsterdam is armer, onvollediger, nu
f ~is "heengegaan. ?...?_.-. l
Hij ruste, na zijn werkzaam leven, in vrede.
rDe situatie
, Verzachtende omstandigheden zijn voor den aan
val op Finland niet te vinden. Deze aanval is uiting
van een onverholen machtsstreven. Zou Engeland
dus Finland moeten bijspringen? Eigenlijk wel.
? Maar wie aldus redeneert, maakt de zuivere moraal
tot basis van zijn politiek in plaats van het
opportunisme. In der Beschrankung zeigt sich der Meister."
, Dat meesterschap schijnt de Britsche politiek wel
toevertrouwd te zijn: zij beperkt zich inderdaad,
en wel tot den grootsten vijand van het moment:
. Duitschland. Duitschland n Rusland kunnen door
de geallieerden niet binnen afzienbaren tijd ver
slagen worden. Duitschland allén wel. Hoe bitter
bet daarom ook voor menigen Engelschman met
zijn sterk, hoewel ietwat formeel gevoel voor
moraal zal zijn: de geallieerden zouden politieken
zelfmoord plegen wanneer zij op het oogenblik de
openlijke vijandschap van de Sowjet-Unie provo
ceerden. Wie de zaak anders ziet, deugt niet. .. .
voor de politiek.
Intusschen regent het veroordeelingen van het
'Russische optreden. Menige pot verwijt dezen ketel
dat hij zwart ziet. Finland heeft een beroep gedaan
op den Volkenbond. Diens instanties zullen dezer
? dagen bijeenkomen te Genève.
Wat dan?
De Volkenbond bijeen
Zoo zullen dus de vertegenwoordigers der mogend
heden zich weer verzamelen aan het meer van
'Genève. Practisch zin heeft deze bijeenkomst slechts
Voorzoover zij de aandacht vestigt op den Bond
zelf, deze onvolmaakte concretiseering van een
onontbeerlijke idee. Tot bepaalde maatregelen
tegen den aanvallenden staat, i.c. de Sowjet-Unie
zal men zeker niet besluiten. De geallieerden moeten
zich beperken tot een moreel protest. Dat is alles.
Niettemin is het van belang dat er te Genève
eens iets gebeurd. Immers, men zal een oplossing
voor de moeilijkheden, waaraan ons werelddeel
in het bijzonder sinds den wereldoorlog lijdt, toch
moeten zoeken in de richting van een volkeren
bond (hetgeen iets anders is dan De Volkenbond!) De
Staten moeten een deel van hun souvereine rechten
afstaan aan een centrale instantie; in een federalis
me los of vast, ligt onze toekomst.
Het zou van belang zijn dat deze gedachte in de
neutrale staten wat meer belangstelling kreeg. De
Groene hoopt met zijn volgend nummer, het Kerst
nummer, dat dit jaar aan het onderwerp Vereenigd
Europa gewijd zal zijn, een klein steentje bij te
dragen voor dat goede doel.
Schatten van Schoonheid
, sluimeren in Uw huid. Gelaatsmassage met
De oorlog in Finland
Neen: hard schieten de Russen niet op in Fin
land. De Finnen houden onder leiding van een
nieuwe, uitgebreide regeering, moedig stand. In het
begin van de week wisten zij in Noord-Lapland
zelfs enkele plaatsen die verloren waren gegaan, te
heroveren. De groote strijd speelt zich echter af
in het Zuiden, op en bij de Karelische Landengte.
Daar pogen de Russen door te breken. Tegelijk
pogen zij door een omtrekkende beweging rond het
Ladoga-meer de Finsche verdediging in den
rug aan te vallen. In dat laatste gebied zijn de
wegen echter zeer slecht. De Finnen schijnen zelfs,
goede skiloopers als zij zijn, enkele voordeelen te
nebben bereikt: vrij groote af deelingen van het
Roode Leger werden er omsingeld.
Op de Karelische Landengte zélf zijn de Russen
nog niet door de Finsche linie heengebroken. Het
slechte weer, met name de barre kou, bemoeilijkt
de operaties in hooge mate. Verdedigen is in die
omstandigheden gemakkelijker dan aanvallen.
Ter zee hebben de Russen eenige - voordeelen
behaald; d. w. z. zij konden enkele Finsche steden
vrijelijk bombardeeren. Ongehavend is hun vloot
echter niet meer. Bovendien heeft zij niet kunnen
verhinderen dat de Finnen de belangrijke
Aalandseilanden versterkt hebben. De groote kracht van
de Russen ligt in de duikbooten, en die kan men
niet gebruiken voor rechtstreeksche aanvallen.
Het Russische luchtwapen leed zeer zware ver
liezen. Intusschen heeft de bedreiging met
bomaanvallen vrijwel de geheele Finsche bevolking
doen vluchten. Helsingfors is een verlaten stad.
Men vraagt zich af wat dat in het hartje van den
winter moet worden. Het economische leven is
natuurlijk totaal ontwricht. Dat doet het er voor
de Finnen somber uitzien. Zij vechten een
wanhopigen strijd tegen hun sterken nabuur, dien zij
op den duur moeten verliezen, ook als zij dezen
winter standhouden hetgeen nog lang niet zeker
is. De Russen hebben verklaard dat zij de door
hen gevormde regeering-Kuusinen in Helsingfors
zullen brengen. De Finnen weten dus waar zij aan
toe zijn.
Het verdient vermelding, dat volgens Molotow de
Russen zich niet in oorlog bevinden met de Finnen.
Sprekender staaltje van huichelachtigheid laat zich
nauwelijks denken.
Bedreigd Scandinavi
Finland ziet naar hulp uit. Maar waar die te
krijgen? De Volkenbond kan niets doen. De
Vereenigde Staten, waar de Finnen bijzonder populair
zijn, hebben een groot crediet ter beschikking
gesteld: Het zal echter lang niet eenvoudig zijn om
oorlogsmateriaal naar Finland te verschepen. Het
eenige land dat belangrijke hulp kan bieden, is
Zweden.
Zweden aarzelt. Openlijke hulp aan Finland zou
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA CARTE
kunnen beteekenen dat de Sowj et-Unie de trans
sporten verhindert, en te gelegener tijd het Roode
Leger rlaar de ertsgebieden in Noord-Zweden zendt.
De regeering poogt dan ook de spontane sympathie
beweging onder de bevolking voor Finland
eenigermate te dempen. Veel succes heeft dit niet. Het
heette voorts, dat de sociaal-democratische minister
van buitenlandsche zaken, Sandler, af zou treden.
Hij was een werktuig van Genève", beweerde
Duitschland.
't Ziet er moeilijk uit voor de Zweden. Van het
Westen zijn zij vrijwel afgesloten. Zij hebben ei
genlijk slechts de keus, de vazal van Rusland of
die van Duitschland te worden. Na Zweden: Noor
wegen; Denemarken moet thans reeds in alle be
langrijke vraagstukken dansen naar het pijpen van
Berlijn.
Voorloopig zijn het in dezen oorlog de kleine staten
die het gelag der grooten betalen.
Spionnage in Nederland
Einde vorige week verspreidde zich het bericht
dat twee vooraanstaande Haagsche ambtenaren,
resp. werkzaam aan het Departement van Sociale
en dat van Economische Zaken gearresteerd waren,
verdacht van spionnage. Het bericht bleek waarheid
te bevatten. De bedoelde personen hebben berichten
doorgegeven aan onzen Oostelijken buurstaat. Of
zij deze spionnage in opdracht of op eigen initiatief
bedreven hebben, staat niet vast.
Deze belangrijke zaak verdient een enkele
kantteekening.
Om te beginnen heeft de regeering weer vrijwel
alle publiciteit geschuwd. Dat komt ons hoogst
ongelukkig voor. Laat men het Nederlandsche volk
toch zeggen waar het aan toe is, en welke ver
raders het in zijn midden heeft! Struisvogel-politiek
heeft nog nooit iemand gebaat. In dit geval was
het eenig gevolg dat weer een reeks overdreven
geruchten de ronde ging doen.
Tweede punt. Men wist van een van beide ver
dachten dat hij een vurig aanhanger was van het
nationaal-socialisme. Waarom, in hemelsnaam, is
deze man jarenlang gehandhaafd op zijn post.
Is hij de eenige pofentieele spion op onze
regeeringsbureaux? Wij hopen het, maar men kan er niets
van zeggen. Wordt het niet tijd dat de regeering eens
de handen uit de mouw steekt en tot een wellicht
noodzakelijke zuivering over gaat? Laat men toch
niet schuwen, het mes erin te zetten, als het noodig
is. Voorkomen is beter dan genezen.
UIT DE GROENE GRABBELTON
DE wonderen zijn de wereld nog niet uit. Volk
en Vaderland van de vorige week bevatte
een gedicht waarin de Tsjechische studenten die
door de Duitsche politie doodgeschoten zijn, ver
heerlijkt worden. Hun einde werd een voorbeeld"
genoemd, voor ieder volk dat tot protectoraat
veroordeeld is":
't Studentenlied doortrilt de lucht
voor volksche vrijheid, en hun dooden
zijn dezer vrijheid jongste boden.
Straalt eens hun daad door alle landen:
een gaver wereld is ophanden!
Mét of zonder Volk en Vaderland?
?
LUIDENS een mededeeling in de Manchester
Guardian (wiens objectiviteit tot dusverre
niet door den oorlog is aangetast), is kort geleden
een oorlogsmonument te Hamburg gewijzigd op
last van de Nazi-autoriteiten. Het stelde namelijk
een huilende moeder voor met een kind op den
armen. Tranen waren een Duitsche vrouw on
waardig. .. .
Er werd niet gemeld of zij vervangen zijn door
kuiltjes in de wangen van het lachen.
?
PROF. Goudriaan heeft al hél veel veranderd
bij de Spoorwegen. Daarvoor niets dan lof.
Hij kan óók niet alles tegelijk doen. Maar laat hij
PAG. 6 DE GROENE No. 3262
eens zijn aandacht uitstrekken naar'het N.S. Maand
blad, dat de reizigers in hun coupé's aantreffen. Dat
is wel bar slecht.
Het November-nummer bij voorbeeld opende
met een verhaal Een les voor handelsreizigers",
waarin deze (zonder veel humor) als min of meer
bona-fide oplichters werden voorgesteld. Daarop
volgde een vertelling Hoe wij vergeten", dat begon
met een anecdote van den Heer Snuffel in
Sanskriet en andere bejaarde talen"; de rest was
navenant.
Wér een verhaal: Een beste dokter", waarvan
de climax was dat een laxeermiddel op een open
wond werd gesmeerd. Volgen nog vier slechte
moppen" uit buitenlandsche bladen, en we
zijn er doorheen.
Gelukkig maar.
WAT een alleraardigste gedachte van den uitge
ver Boucher om de Kleine Gedigten voor
kinderen" van onzen Hieronymus van Alphen
nauwkeurig" te herdrukken naar de eerste uitgave
van 1778 l Alle oude bekenden vinden wij terug:
Coosjen", die zijn moeder een roosjen" aanbiedt,
de dankbare kleine hond", Cornelis", die een
glas gebroken" had, Saartje, onze oude goede
baker", Flipje" die van zijn tol onderwijs ontving,
Jantje"-van-de-pruimen, en zoo vele anderen.