and tot eenheid groeide anachronisme. Wat politiek nog ge scheiden was, groeide economisch tot eenheid. Het is de historische ver dienste van de Bourgondiërs en met name van KarelV.dat zij den Nederlandschen eenheidsstaat geschapen hebben, als realiteit: met de hem passende organen. De in 1568 begonnen Opstand draagt dan ook (het is Fruin geweest, die dit reeds drie kwart eeuw geleden opmerkte) een reactionair karakter, voor zoover hij de met zooveel moeite veroverde staatkundige eenheid der Zeventien Nederlanden weer in brok ken uiteensloeg. De Zeven die na tien jaren opstand nog over waren, werden souvereine gewesten. De Nederlanden werden geen bondsstaat, maar een statenbond met losse banden, die een centrale autoriteit (waarvoor aanvan kelijk de Raad van State had gediend) miste. Holland's overwicht wist in den beginne de bezwaren die deze verdeeldheid aankleefden, te over winnen, maar naarmate de koopmans stand physiek en psychisch ging ver vetten en de greep van Amsterdam op het land verslapte, traden deze be zwaren duidelijker aan het licht, zoodat Simon van Slingelandt, de schrandere secretaris van den Raad van State, later (plm. 1730) raad pensionaris van Holland, die als geen tweede op de defecten" in Holland: staatsbestel heeft gewezen, kon schrij ven: Die maar oogen in het hooft heeft, kan niet nalaaten het aan te merken als een wonderwerk van de Goddelijke Voorsienigheit, dat een Republicq, welke geen vaster fondamenten heeft als die van deese Vereenighde Nederlanden, nog bestaat. Maar het was voor God, nog voor den Werelt, te verantwoorden, soo men het altyd liet aankomen op miraculen, sonder de middelen te gebruiken, welke de reden, en de ondervinding van alle tyden, aan de hand geeven." Hij heeft de middelen genoemd, maar er werd niet naar hem geluisterd. De Prinsen van Oranje waren te zwak, om de privileges der regenten aan te tasten. Het Nederlandsch getimmerte werd van jaar tot BIJ DE AFBEELDINGEN Boven : Een tafereel uit de inneming van Brugge in 1382. Zoo bestreden Nederlanders elkaar in de Middel eeuwen ! Rechts: Gijsben Karel van Hogendorp, die na de Fransche overheersching Nederland's eenheid werkelijkheid maakte. Onder: Titelpagina van het opstel waarin Raadpensionaris Simon van Slingelandt Nederland's verdeeldheid geeselde. jaar wrakker. Het moest in den strijd der opkomende groote naties (Frankrijk Engeland, Pruisen) wel bezwijken. WAT de Nederlanders niet op eigen kracht tot stand konden brengen, werd met vreemde hulp ge wrocht. In 1795 kwamen de hongerige Fransche legers. De schielijke vlucht van den Oranje-prins bezegelde het lot der regenten. De Nederlandsche een heid werd een feit. Met oneindige O V E R 'D B DEFECTEH J1EOENWOORDI0E ?ME OVER CE MIDDELEN V A» REDRES. Opgeftelt ra Januarius 1716, uhgefondert de Yoocreedën, en eeaij vcegfels, m gen,en byDiscours ielff. moeite werden de organen geschapen die de eenheidsstaat vereischte. De kundigsten uit die dagen gaven er hun beste krachten aan. Het Fransche bewind ontaardde echter in een despotisme dat voor het specifiek Nederlandsche geen ruimte overliet. Hooge belastingen en andere knevelarijen wekten onte vredenheid bij het volk. Deze onte vredenheid was de basis waarop de energieke Van Hogendorp met een handvol anderen na den Slag bij Leipzig het groote waagstuk volbracht: Nederland's souvereiniteit onder Oranje te proclameeren. Een groot deel van de burgerij, van de fatsoenlijke lieden" die de rust van het Fransche bewind waardeerden, stelden eigen veiligheid boven een zelfstandig nationaal be staan: zij gaven Van Hogendorp geen steun. Zooveel'te meer enthousiasmewekte'zij n poging bij het lagere volk. Maar had hij, nu dat lagere volk zich nog slechts zoo weinig had ontwikkeld dat het voor belooning genoegen nam met een vroolijke dag op gemeene kosten" had Van Hogendorp zich op een andere groep kunnen ori nteeren dan op de oude regenten? Hij zegt het zelf: ,,Na de vele Staatsver wisselingen, sedert den inval der Franschen voorgevallen, zag ik nergens een vast punt om eene Regeering op te vestigen, dan de oude erfelijke Re genten." Gelukkig nam hij het federalisme der regenten-regeering niet over. Dat was te veel uit den tijd. Nederland (vijftien jaar lang met Belgi vereenigd) groeit tot een hechte econo mische en politieke eenheid. Stemmen tot scheiding der gewesten zijn niet meer opgegaan. Wij beseffen dat politieke onafhankelijkheid van bij voorbeeld de provincie Utrecht, een anachronisme zou zijn. Den Middel eeuwer echter ware het opgaan van het Sticht in een grooter geheel een hersenschim voorgekomen. Laat ons zijn historische fout vermijden ! Terug blikkend op het verleden, doen wij er goed aan ons voor de toekomst te oriënteeren op een tijd waarin het onafhankelijk Nederland op zijn beurt deel is geworden van een grooter geheel. Slechts een verkeerd begrepen natio nalisme kan dezen eisch des tij ds misverstaan*.. . Aan onze abonné's wordt beleefd verzocht adres veranderingen duidelijk op te geven, met ver melding of deze blijvend of tijdelijk zijn. NA DES WOENSDAGS 12 UUR VOORMIDDAG kunnen geen verande ringen meer worden aan genomen. DE ADMINISTRATIE. PAG. II DE GROENE No. 3263