Vrouwen en Vrouwenleven p' Perspectieven van de Internationale Vrouwenbeweging Rosa Manus r Vice-pesidenfe van den Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht en gelijk'Staatsburgerschap DE wereldcatastrophe die zoo lang boven Europa heeft gehangen, is weer uitgebroken. Voor de tweede keer in ons leven staan velen van ons voor de verschrikkingen en de schande van den oorlog, een schande, die voor ons vrouwen zwaar te dragen is. Ieder mensch moet tot zich zelf zeg gen: Wij hebben gefaald" en zelfs zij, die doorloopend voor den vrede hebben gewerkt moeten zich afvragen, of hun inzicht of hun ijver misschien onvoldoende zijn geweest. De internationale vrouwenbeweging is zich hier zeer zeker van bewust, maar zij versaagt niet en zij heeft zich reeds dadelijk aan haar eerste taak gezet: het bewaren van de vriendschappelijke internationale betrekkingen, hetzij als individuen, hetzij als vereenigingen. Mrs. Chapman Catt, de Amerikaansche pionierster, heeft destijds gezegd: Wij zijn overtuigd, dat het goede sterker is dan het kwade, dat recht vaardigheid sterker is dan haat en ver nieling, evenals het leven sterker is dan de dood.; Wij vrouwen, die samen gewerkt hebben voor een groote zaak, wij hebben gemeenschappelijke idealen en wij moeten aantoonen, dat dat, wat ons bindt, sterker is dan dat, wat ons verdeelt". Nu in 1939 kunnen wij de woorden van de presidente van den Internatio nalen Vrouwenraad, baronesse Boel aanhalen: Vertrouwen en niet angst moet ons motto zijn. Laat ons moedig het werk doen, dat in deze dagen van lijden op onzen weg komt. Laten wij onze verantwoordelijkheden zonder angst op ons nemen, maar laten wij nooit vergeten, dat wij niet alleen bur gers van n land, maar ook leden van het ne groote menschelijke gezin zijn". Niet alleen de Vrouwenraad, maar ook de andere internationale organisa ties, zooals de Wereldbond voor Vrou wenkiesrecht en Gelijk Staatsburger schap, de Y.W.C.A., de internationale boerinnenorganisatie en vele anderen blijven hun Internationale organen uit geven, waarin naast practischen raad, aanmoedigende en verzoenende woorden te vinden zijn. (Al deze tijdschriften zijn aanwezig op het Internationale Archief voor de Vrouwenbeweging", Keizersgracht 264 Amsterdam, dat alle werkdagen geopend is). VANZELF gaan thans onze ge dachten terug naar hetgeen vrou wen in den vorigen oorlog op internatio naal gebied tot stand hebben gebracht. Een bizondere plaats moet daarbij worden ingeruimd aan het Haagsche Vrouwen-vredescongres van 1915. Besloten was in 1915 het wereldcon gres voor vrouwenkiesrecht te Berlijn te houden; dat werd wegens den oorlog afgelast. Hierop stelde dr. Aletta Jacobs de Nederlandsche Presidente voor, het congres in een neutraal land te houden en er alleen de zaken van den Wereld bond voor Vrouwenkiesrecht te bespre ken. Er bij aansluitend zouden echter des avonds openbare vergaderingen worden georganiseerd, waar de vrou wen haar inzicht over den Europeeschen toestand zouden uiteenzetten. Velen vonden dit een onzinnig plan, maar desondanks kwamen er zoowel uit het binnen- als buitenland tal van adhaesie-betuigingen. De kiesrechtvereenigingen zelf wilden echter niet mee werken, waarom dr. Jacobs, dr. Mia Boissevain en ikzelf ons in een oproep tot de vrouwen in alle bereikbare lan den richtten. Twee maanden later, op 28 April 1915, kon het congres in den Dierentuin te 's-Gravenhage worden ge opend, onder voorzitterschap van de bekende Amerikaansche maatschappe lijke werkster, Jane Addams. Een der voorstellen van dit congres was dat eenige vrouwen, waaronder dr. Jacobs en Jane Addams een reso lutie aan zouden bieden aan de regee ringen van de verschillende landen. De eerste, die deze vrouwendeputatie ont vingen waren de Nederlandsche mi nister-president Cort van der Linden en de minister van buitenlandsche zaken Jhr. Loudon, die beide hun sym pathie voor dit plan betuigden. Daarna maakte de deputatie haar merkwaar dige en avontuurlijke reis die door dr. Jacobs in haar Herinneringen" boeiend beschreven is. Dit congres, dat het eenige Inter nationale congres gedurende den oor log is geweest en waarvan veel goeds en veel kwaads is gezegd, gaf Jane Ad dams door deze reis de gelegenheid zich terdege van de Europeesche toe standen op de hoogte te stellen, zoodat zij later met veel kennis van zaken haar oproep tot de Amerikaansche vrouwen kon richten en den president van Amerika, Woodrow Wilson, met wien zij persoonlijk bevriend was, doel treffend kon inlichten. Bekend is, dat meer dan de helft der befaamde veer tien punten van Wilson van Jane Addams stammen. Behalve dit merkwaardige congres hebben de vrouwen in den vorigen oorlog individueel veel gedaan om haar persoonlijke vriendschapsbetrekkingen aan te houden en om leed te verzach ten zoowel voor vriend als voor vijand. Wij denken daarbij o.a. aan de Engelsche mrs. St. Clair Stobbart, die met haar hospitaal-eenheden de Servische terugtocht meemaakte, aan de Ameri kaansche chirurge mrs. Slaughter Mor ton, die eveneens op den Balkan vele sanitaire organisaties op touw zette en naderhand de opvoeding van een zestigtal Servische jongelieden ter hand nam, teneinde het land aan een ver lichte elite te helpen, die het uit den chaos van den naoorlog zou kunnen helpen. De boeken, die over deze (,, Miracles and Adventures", ,,A woman surgeon") en andere vrouwen zijn verschenen, zijn nu buitengewoon boeiende en belangwekkende lectuur. Al dit vrouwenwerk stelde op groo tere of kleinere schaal tegenover den waanzin van den oorlog de realiteit van de liefde en van de broerderschap der menschen. Het kon daardoor de paden scheppen, waarlangs na 1918 de moeizame samenwerking haar weg kon aanvangen. De deelname aan niet de belang stelling voor de vredesonderhande lingen te Parijs is gering geweest. In de reusachtige belangen-stroomen, die zich daar manifesteerden, was voor hetgeen de vrouwen te zeggen hadden geen tijd. Wilson, die man van belofte, was vrijwel ontoegankelijk gemaakt. Eenmaal werd op het eind van het con gres een delegatie der Int. Vrouwen raad en van den Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht ontvangen, met het verzoek zoo kort mogelijk te willen zijn. De onbevredigdheid der vrouwen kon zich slechts uiten op vrouwenDE hoed van het seizoen J N ieder seizoen wordt n hoed DE hoed. Natuurlijk ?*? zou de Fransche modiste niet zijn wat zij is, als ze niet een groot aantal modellen op haar programma, en dus evenveel snaren op haar boog had; maar om de n of andere reden, meestal samenhangend met de algemeene richtlijnen der mode, geniet altijd een of ander model een duidelijke voorkeur. Waarom het dit jaar de torero-hoed moest wezen, kan even moeilijk verklaard worden als waarom het vroeger de matelot, en later de complete bloementuin, en nog later de sportieve vilthoed was; maar het feit blijft, en houdt mogelijk verband met de silhouet, die een tikje meer omvang heeft gekregen dan in de afgelopen jaren ooit het geval was, en waarboven een stijlvol, sierlijk hoofdje het beste effect maakt. Een ander voordeel van den torero-hoed is het volgende: wie een hoed kiest, lette er steeds op dat het model den ovalen gelaatsvorm accentueert, of, indien deze vorm niet van nature aanwezig is, ze althans suggereert.Daar om is een werkelijk flatteuze hoed altijd ergens breeder dan het breedste deel van het gezicht. De torero-hoed geeft deze lijn, zonder daarbij een al te grooten omvang te hebben. Lezeres, onthoud deze raad: en waardeer het dat U hem krijgt, want het gaat hier om een dier schoonheidsgeheimen die de ware vrouw voor zichzelf houdt, uit vrees dat haar vriendin met de eer zal gaan strijken! vergaderingen, waar toen reeds de groote teleurstelling over het vredes verdrag van Versailles werd uitge sproken. Als ik in mijn herinneringen terugga en ook als men de vrouwentijdschrif ten van dien tijd herleest, dan beseft men dat er op dat oogenblik naast teleurstelling veel grond was voor goede verwachtingen. Allereerst was het vrouwenkiesrecht in vele landen in voorbereiding; in de twintiger jaren zou het in nieuwe landen zijn beslag krijgen, waaronder Nederland. Dan was er de Volkenbond met zijn rechtstreeks of zijdelings eraan verbonden humani taire en opvoedkundige instituten, ver der al het werk, dat gedaan moest worden om de verscheurdheid en de verwarring van den oorlog langzaam te herstellen. De arbeid van de Deensche Karin Jeppe in Armenië, is daar een van de lichtendste voorbeelden ge weest. Ook de officieele betrekkingen in de vrouwenbeweging zelf moesten her steld worden, hetgeen dank zij de particuliere vriendschappen betrekke lijk snel kon worden bewerkstelligd. Onvergetelijk was tijdens het Congres van den Wereldbond die na den oorlog in 1920 weer voor het eerst in Genève bijeenkwam, het weerzien van de vrouwen uit de verschillende landen die met elkaar in oorlog waren geweest. ALS men zich op grond van dit ver leden afvraagt, wat de perspec tieven van de internationale vrouwen beweging nu zijn, dan schijnt wel vast te staan, dat de vrouwen daarbij het zelfde werk op groote schaal weder zullen verrichten. Niet alleen dat zij nu reeds een veel grooter aandeel in het openbare leven hebben dan in 1914, maar men zal meer en meer gaan beseffen, dat het inzicht van de vrouw onmisbaar is bij het tot stand brengen van bevredigende menschelijke betrek kingen. Het is zeer begrijpelijk, dat de vrouwen, voor zoover zij zich reeds nu hebben kunnen beraden, zich vooral bezig houden met het voorbereiden van den vrede, een der moeilijkste aspecten van de huidige verwikkelingen. Ook het voorkomen van een algemeene demoralisatie van de jongeren, een gevaar dat ook op sexueel gebied groote afmetingen aan zou kunnen nemen o.a. door de aanwezigheid van de vrouwe lijke legercorpsen is een punt, dat onmiddellijk de aandacht der vrouwen in eenige landen heeft opgeëischt. Terwijl in andere landen zooals b.v. in Amsterdam (en andere steden) , een Korps van Vrouwelijke Vrijwilligers zich doeltreffend voorbereidt om in tijden van nood bij de Nederlandsche vrouw het bewustzijn van haar plich ten tegenover de gemeenschap te ver sterken; en op verzoek van het wettig gezag steun te verleenen bij de bescher ming van persoenen en zaken in tijden van oorlog en bij nationale rampen en in het algemeen die diensten te ver richten, waarvoor de Overheid een be roep doet op de burgerij. Het spreekt vanzelf, dat nu na vier maanden oorlog, nog geen grootsche plannen gemaakt zijn, doch het feit dat reeds nu ondanks alle reismoeilijkheden dezer dagen te Genève een Be stuursvergadering werd uitgeschreven van het Comitéder Internationale Vrouwen Organisaties om plannen te beramen, bewijst dat de activiteit der vrouwen niet lamgeslagen is. Wij vrouwen zijn er van overtuigd, dat het nog steeds noodzakelijk is de publieke opinie te beïnvloeden teneinde den Volkenbond te versterken en dat bij de besprekingen over de vredes onderhandelingen ook zaakkundige vrouwen uitgenoodigd moeten worden. Het is daarom een vitaal belang dat wij nu reeds in die richting gaan den ken, opdat een nieuw systeem zal kunnen worden opgebouwd gegrond vest op hechtere fundamenten dan vroeger. PAG. 18 DE GROENE No. 3263