DE GROENE AMSTERDAMMER OPGERICHT 1877 Redactie en Administratie : Keizersgracht 355, Amsterdam-C. Tel. 37964. Abonnement f. 10.?per jaar. Postrekening: 72880. Gem. Giro G 1000. Abonnementen kunnen met elk nummer Ingaan, doch alleen tegen het einde van een Jaargang, na opzegging vóór l December, worden beëindigd. 16 DEC. 1939 VEREENIGD EUROPA! *; f' V. HET is niet uit liefde voor den paradox, noch uit bittere ironie.dat het Kerstnummer van dit blad een nummer dat, gelijk bekend, reeds jaren lang gewijd wordt aan n bepaald onderwerp dit keer in het teeken staat van Vereenigd Europa". Een paradox kan het lijken: immers, wie op den uiterlijken schijn der dingen afgaat, zal Europa op weinig oogenblikken in zijn bewogen historie zoo verdeeld hebben geacht als thans, nu meer dan tien millioen tot de tanden gewapende soldaten op het punt staan, elkaar naar de keel te vliegen. En bittere ironie zal wellicht een enkeling het oordeelen, dat in die omstandigheden een periodiek opgedragen wordt aan een idee welke bitter vloekt met de huidige realiteit. Mag dat feit, het zij toegegeven, op het eerste gezicht zweemen naar het paradoxale en ironische, in wezen liggen de verhoudingen toch anders. In wezen is dit nummer geboren uit de diepe bekom mernis van allen die van hun hoop op een betere samenleving geen afstand willen neen, kunnen doen. Laat ons voor deze bekommernis geen groote woorden gebruiken. Wie nog met hart en oogen open leeft, zal haar kennen. Er wordt, zoo is de simpele werkelijkheid, in deze jaren (niet slechts in de vier maanden van oorlogsvoering die achter ons liggen) beslist over ons leven, over het leven van onze kinderen, over het leven van onze kleinkin deren. Dat inzicht legt ieder denkend mensch verplich tingen op: de verplichting te onderzoeken, in de eerste plaats, hoe de huidige rampen zijn ontstaan, in de tweede plaats, hoe zij voor de toekomst ver meden kunnen worden. Er zijn velen die bij het eerste blijven staan en wier historische zin ontaard is tot een behagelijk scepticisme volgens welke het b.v. een staat die bij een vorige vrede onrechtvaardig behandeld is, thans geoorloofd zou zijn, het onrecht te verwezenlijken. Wie deze luie geesteshouding te boven is gekomen, wie de werkelijkheid niet dadeloos en krachteloos wil aanvaarden, staat echter voor een moeilijk en bezwarend probleem: de idee te vinden waarop hij zijn werkzaamheid zal richten. Dit probleem is te klemmender, nu vrijwel alle groote idealen die Europa in de vorige eeuw als de stralende vaandels der overwinning voor zich uit heeft gedragen, tot diepe ontnuchtering hebben geleid. De hoop die een geheele generatie in de jaren na Versailles heeft gevoed, is tot wanhoop verkeerd. ZONDER te pretendeeren dat de verwezenlijking van Vereenigd Europa" aan alle rampen die ons bedreigen, een einde zal maken, mag wel erkend worden dat het scheppen van n geheel, waar thans zes-en-zwintig groote, middelgroote, kleine en minieme deelen aanwezig zijn, leiden zal tot de opheffing van vele onzer moeilijkheden. Het gaat er hier niet om, tot in details concreet aan te geven hoe deze gedachte verwezenlijkt kan worden. Dat is een punt van later zorg. Op dit moment is belangrijk: de voorbereiding der geesten. Daarbij hebben minister Kleffens heeft het kortelings nog met klem betoogd juist de neutrale landen een hooge, maar moeilijke taak te vervullen. In dat licht bezie men dit Kerstnummer. Laat ons daarbij op den voorgrond stellen dat het ons niet koud laat, naar de verwezenlijking van wdk Vereenigd Europa" gestreefd zal worden. Europa is reeds meer dan eens Vereenigd geweest: onder de Romeinen, onder Karel de Groote en onder Napo leon. De Europeesche eenheid onder dezen laatsten vorst waarvan ons tenslotte historisch het meeste bekend is heeft rijke vruchten afgeworpen op menig gebied. Leipzig, Waterloo, en wat er aan voorafging, hebben echter aangetoond dat een Stieten wagen onae. aandacht .BOEIEND. LEERZAAM. MET EEN F3.QO"^ SCHAT VAN FOTO'S EN TEEKENINCEN! ^T0"'0"0"^ Europeesche eenheid, die gedwongen is, niet be stendig kan zijn. Een eenheid die met de bajonetten is gegrondvest en op sociale en nationale onder drukking berust, valt ten langen leste in de oor spronkelijke deelen uiteen. Avonturiers van wereld formaat zullen er wellicht in slagen, korten tijd lang vele volkeren van Europa onder den duim te houden, aldus den schijn van een vereenigd Europa opwekkend tenslotte zal, dat is onze diepe over tuiging, slechts die Europeesche eenheid levensvat baar blijken welke gebaseerd is op de beginselen van democratische gelijkheid in socialen en nationalen zin. Vereenigd Europa" zal democratisch zijn, of het zal niet zijn. Het lijkt ons dienstig, daarbij op te merken dat die democratische beginselen niet uitgeput worden door interpellaties, voorloopige verslagen en memories van antwoord. De democratie poneert in wezen het recht van elk mensch op een menschwaardig bestaan. De democratische gemeenschap zal naar de verwezenlijking van dat recht, niet in formeelen, maar in materieelen zin dienen te streven. Het is langzamerhand echter een gemeenplaats geworden, te beweren dat voor deze verwezenlijking het handhaven der parlementaire democratie, hoe be langrijk ook, niet voldoende is. Wil men een bewijs? Dan zie men naar ons eigen land, waar nog honderd duizenden gezinnen door diepe zorg voor het dagelijksch brood gedrukt worden en in omstandigheden moeten leven die elk, die geen haarklover is, in stinctief menschonwaardig zal noemen. In socialen zin zou een Vereenigd Europa dat zich uitstrekt van de Noordkaap tot Morea en van den Weichsel tot den Oceaan, allerminst een eenheid zijn. Er liggen tusschen deze punten industrieele gebieden waar een overvloed aan luxe- en zelfs overbodige luxe-artikelen wordt geproduceerd; er liggen ook agrarische gebieden waar de mensch die op behoorlijke schoenen rondloopt, een even groote zeldzaamheid is als elders iemand die barrevoets gaat. De opheffing van deze sociale tegenstelling zal een schat aan vernuft en energie kosten niet meer vernuft en energie echter, dan de volkeren van Europa thans aanwenden tot eikaars ver nietiging. HET ligt ons verre, de moeilijkheden die, nog afgezien van de concrete verwezenlijking, de vereeniging van Europa reeds in beginsel met zich brengt, te onderschatten. Wie oog heeft voor de groote lijnen der historische ontwikkeling zal echter b-seffen dat deze vereeniging een eisch des tijds is geworden. Zoo min als het verdeelde Neder land honderdvijftig jaar geleden zich met succes kon handhaven is een Europa waarin zich de groote nationale staten hadden uitgekristalliseerd, zoomin zal een in zes-en-twintig staten verdeeld Europa zijn plaats kunnen behouden in een tijd waarin halve werelddeelen tot staten zijn geworden. Niet dat wij een vereeniging van Europa wenschen, uitsluitend opdat het zich met vereende krachten op een der andere wereldrijken stort! Dergelijke historische experimenten worden in den regel door de geschiedenis-zelf in kortgeding gevonnist. Napoleon heeft Europa willen vereenigen tegen Engeland. Zijn poging is verzand. Graaf Coudenhove-Kalergi wiens Pan-Europa"-beweging een tiental jaren geleden nogal de aandacht trok heeft, wanneer men scherp toeziet, Europa willen vereenigen tegen de Sowjet-Unie. Wie spreekt nu nog van zijn actie? Dergelijke negatieve doelstellingen vermogen geen blijvende bindingen te scheppen. Dat mag thans met nadruk geconsta teerd worden, nu menig fascistisch vogelaar met zoet gefluit belangstelling poogt te wekken voor een Europeesch front tegen de jongste Russische schending der democratie, een front waarin de wandaden van de Europeesche schenders dier democratie vergeven en vergeten zijn. Intusschen zijn wij niet zoo naief, te gelooven dat uitsluitend door een vereeniging der thans gescheiden Europeesche staten, de vrede op de geheele aarde gewaarborgd zal zijn. Het is in beginsel niet uitgesloten dat dit Vereenigd Europa" zijn democratische levensvormen tegen vreemde agressoren zal hebben te verdedigen. Maar beteekent dat niet dat gij, terwijl gij de voorwaarden voor den eenen vorm van oorlog opheft, tegelijk de voorwaarden voor een nieuwen vorm van oorlog schept?" zoo zal wellicht menigeen vragen. Het lijkt ons onjuist, moeilijkheden die wij ook zelf voelen, te verdoezelen; vandaar dat ons antwoord op deze klemmende vraag is: Inderdaad, dat is mogelijk." Het is mogelijk dat Vereenigd-Europa allén den oorlog niet zal uitbannen. Dan dienen wij Vereenigd Europa te beschouwen als het verdere stadium eener ontwikkeling die op den duur tot nog wijdere federatieve verbonden zal moeten leiden. Acht gij dit onwezenlijk idealisme? M;n mag aannemen, dat men diezelfde goedkoope dooddoener gebezigd heeft tegen hem die vijf generaties geleden voorspelde dat het graafschap Limburg-Speckfeld, het hertogdom Saksen-WeimarEisenach, het vorstendom Anhalt-Herbst, het landgraafschap Hessen-Homburg en het Bisdom Naumburg tezamen met nog ettelijke dozijnen dergelijke ,,Duodez"-staten binnen anderhalve eeuw tot een groote administratieve Duitsche eenheid vereenigd zouden zijn! VEREENIGD Europa" zal door menschen ge schapen moeten worden. Het dienen men schen te zijn met historisch perspectief, die den moed hebben tot grootsche, scheppende initiatieven. Of alle tegenwoordige regeerders van Europa dien moed bezitten, laten wij in het midden. Een deel heeft inmiddels uitgeblonken in den opbouw voor destructieve doeleinden een ander deel schippert zoo goed en zoo kwaad als het gaat tusschen de huidige moeilijkheden door, zonder den gang der historie zijn stempel op te drukken. Wellicht dat de volkeren van Europa een nog heviger loutering van leed behoeven, alvorens zij er toe komen, omstandigheden te scheppen waarin onderlinge strijd is uitgebannen. Wellicht dat hen eerst in de jaren die komen, de barre angst voor den totalen ondergang moet grijpen voordat zij de basis voor een betere samen leving vermogen te leggen. Wellicht dat de leugenachtigheid nog hooger opgedreven moet worden, alvorens de menschheid zich met een zucht van verlossing aan de simpele waarheid overgeeft. De simpele waarheid die zegt dat de verdeeld heid van Europa, op hoe eerbiedwaardige papieren zij zich ook beroepen mag, noch in politiek noch in economisch opzicht langer verantwoord is, en dat ook wat het cultureele aangaat, de volkeren nieuwen bloei hebben te verwachten van een democratische eenheid waarin het onderling wan trouwen ontzenuwd is. De groote problemen van dezen grooten tijd vereischen groote oplossingen. Dize te vinden, is de taak der huidige generaties. Zij mogen daarbij bedenken dat de b~scnouwJijke Muze der Geschie denis bij de verwaarloozing van h'storische noodzakelijkneden een razende furie gelijk wordt. Restaurant DIKKER & THIJS N.V. UITMUNTEND VERZORGD KERSTDINER a f 5.?per couvert Men wordt verzocht tijdig te reserveeren PAG. 3 DE GROENE No. 3263