Wetenschap BLOED IN BLIK ~~ de waarde der bloedtransfusie BLOED heeft iets geheimzinnigs. Op school hebben wij geleerd dat het bestaat uit verschillende bestanddeelen als serum, roode en witte bloedlichaampjes, dut het kan stollen en hoe dit geschiedt, dat het de taak heeft een menigte stoffen te transpor teeren, en nog veel meer maar het eenige wat daarvan op latere jaren is blijven hangen, is het feit, dat het stroomt, dat het rood ziet en dat men bij het zien van een bloedplas behoort flauw te vallen, hetgeen velen dan ook prompt plegen te doen. Ook zonder begrippen als vriend schap desbloeds", bloedverwantschap" en Blut-und-Boden" zijn wij er van overtuigd, aat uit vloeibare weefsel van ons lichaam een der belangrijkste is, en, ingeschakeld tusschen de keten der organen, het bestaan van milliarden lichaamscellen mogelijk maakt. Deze cellen leven namelijk bij de gratie van de zuurstof, het gas dat voor de ener gie-leverende vetbrandingsprocessen noodig is. En niet alleen ae functie, ook het léven-zelf van de cel is daarvan afhankelijk: enkele minuten zuurstofgebrek zijn voldoende, om sommige hersencellen zoodanig te beschadigen, dat onherstelbare gebreken optreden, terwijl hetzelfde experiment, iets lan ger voortgezet, onherroepelijk den dood tengevolge heeft. Den anderen functies van het bloed doen wij dus geen afbreuk door te constateeren, dat het zuurstoftransport het sterkst het belang er van doet uitkomen. EEN van de zegeningen van de mo derne beschaving is de waterlei ding. Indien er echter te weinig druk op staat, hebben wij mooi draaien aan de kraan: er komt toch slechts een miezerig straaltje uit, terwijl wij op de bovenverdieping drooggelegd" zijn. E venzoo is het met de bloedsomloop. Het hart verricht dagelijks een ar beid van ettelijke duizenden kilogram meters, om den bloeddruk in het vaatstelsel op een zoodanig peil te houden, dat de stroomsnelheid aangepast is aan de behoeften der organen. Gaat nu door een groote bloeding veel bloed verloren, dan daalt deze druk en gaat het bloed ondanks de in zulke ge vallen optredende versnelde hartswerking zoo langzaam stroomen dat de voeding der organen, en ook van het hart zelf, ernstig wordt belemmerd. Dit euvel doet zich het sterkst gelden in de hersenen, onze bovenverdieping" vandaar de bewusteloosheid tengevolge van zuurstofgebrek. Intuïtief hadden de geneesheeren dan ook begrepen, aat in dergelijke omstandigheden de beste medicijn bloed zelf is, en in de zeventiende eeuw zijn talrijke gevallen van transfusie met bloed van lammeren of schapen trouwens ook andere dieren be schreven. De gebrekkige techniek, de volslagen onkunde op het gsbied van aseptiek en het optreden van onver klaarbare, hefiige reacties hebben echter bij menigen patiënt een aller minst gewenscht resultaat teweegge bracht, en zoo is deze geneeswijze in onbruik geraakt, in Parijs zelfs door de rechtbank officieel verboden. De Engelsche geneesheer Blundell heeft veel gedaan om de betere transfusie van mensch op mensch ingang te doen vinden, en talrijk zijn de geschriften, die zoo omstreeks 1830 het pro en contra op hartstochtelijke wijze beschrijven, en hier en daar ook nu nog juiste argumenten ver melden. Zoo vinden wij in een ver handeling van zekeren Poot, een be antwoording van een in 1833 uitge schreven prijsvraag: Alleen zij men indachtig om, voor de bloedovergieting, bij voorkeur het bloed van gezonde lieden te nemen, en daartoe niet te gebruiken dat van kwaadsappigen of die aan huiduitslag lijden, alzoo de proeven op dieren bewijzen, dat langs dezen weg de smetstof kan worden overgebragt." Dat deze gevaren niet denkbeeldig zijn, bewijzen de in de vroegere litteratuur beschreven gevallen van 1940 PER KALENDER IEDER jaar moeten de dagen weer geteld worden, daarom verschijnen er ieder jaar de met elkaar in fraaiheid wedijverende typografische wandversieringen. Hun aantal is grooter dan het aantal dagen dat een jaar heeft, en ook deze Decembermaand is aan een kalenderoverstrooming onderhevig, niettegenstaande er papierschaarschte dreigt. Ze zijn er weer, de vaasjes met roosjes die een maand lang aan de wand hangen te geuren, de allerliefste poesjes die van i tot en met 31 Maart met een kluwen spelen, de zich in het hollandsche water weerspiegelende hollandsche molens bij hollandsche zons ondergang, het guitige jongenssnuitje dat op 3 September al begint te vervelen en op 10 September onuitstaanbaar is, de gestyleerde paardebloemen en goudvisschen die zich kronkelen om de tot volkomen onleesbaarheid ge styleerde datumcijfers. .. . Maar er zijn ook goede kalenders. De kalender van de Nederlandsche Spoorwegen is een toonbeeld van hoe het moet zijn: duidelijk, smaakvol en eenvoudig. De twaalf bladen zijn knap pe fotomontages van Frans Dupont die de reislust en een heimwee naar verre landen aanwakkeren. Werkspoor gaf een kalender met gekleurde platen uit het bedrijfsleven, een kalender waar energie uit straalt. Dat is doelmatig. De Vereeniging van Directeuren van Electriciteitsbedrijven heeft een kalender met mooie reproducties naar schilderijen van A. Mauve uitgegeven. De A.V.R.O.-kalender is, evenals de vorige jaren, eigenlijk niet compleet; er hooren twaalf gouden lijsten bij. infectieziekten als malaria om van ergere maar te zwijgen , allen het gevolg van een beter bedoelde bloed transfusie. WIJ hebben hierboven de bloeds omloop vergeleken met de waferleiding ae conclusie ligt voor de hand, dat indien door een groote bloeding veel bloed verloren is gegaan, en zoodoende ae circulatie is gestoord, het voldoende is, het tekort aan vloei stof aan te vullen. Eenige tientallen jaren geleden, toen vele onopgeloste problemen, verbonden aan de trgnsfusie Vin bloed, deze methoüe nog gevaarlijk maakten, spoot men der halve een steriele zoutoplossing in de bloedbaan, van dezelfde concentratie als de zouten in het bloed. Het is de groote verdienste van de Engelsche geleeraen Bayliss en Starling, de fout van deze handelwijze in het licht gesteld te hebben: doordat aan de zoutoplossing eiwitten, die het water a.h.w. vasthouden, ontbreken, verdwijnt het ingespoten vocht zoo spoedig naar de weefsels, dat het effect vrijwel nihil is. Op hun voetspoor voegden de Engelschen tijdens ae Wereldoorlog zooveel Arabische gom aan de steriele zout oplossing toe, dat de collo d-osmotische druk, de wateraantrekkende kracht, gelijk was aan die van het bloed. De therapeutische resultaten werden dan ook veel beter. Van de gomoplossing" na?r bloed" il n'y a qu'un pas", en nad?t men door toedoen van Landsteiner en an deren de beteekenis der bloedgroepen was gaan inzien, stond aan deze schrede niets in den weg. Wat zijn bloedgroepen? Wanneer men een mensch b.v. schapenbloed inspuit, klonteren de roode bloedlichaampjes van het scha penbloed samen, en vallen vervolgens uiteen. Dit proces, een gevolg van de werking van bepaalde stoffen in het menschelijk bloedplasma, gaat gepaard 'met heftige ziekteverschijnselen, en kan tot den dood leiden. Het blijkt nu, dat de eene mensch bloed van andere menschen soms wel soms even slecht als dat van dieren verdraagt: hij behoort dan met de eersten tot een gelijke bloedgroep, en om onaangename reacties te vermijden, is het dus het beste, om aan iemand die tot b.v. bloedgroep A behoort, in geval Hoe bloedtransfusie geschiedt van nood alleen bloed te geven van een donor", die tot dezelfde bloedgroep behoort. Het is hier niet de plaats, dieper op deze feiten in te gaan voldoende zij te vermelden, dat men vier hoofd bloedgroepen onderscheidt: O, A, B en AB, en dat dit onderscheid de bloedtransfusie tot een nog altijd serieus op te vatten, maar niettemin ongevaar lijke methode heeft teruggebracht. De Amerikanen, die ons een phase voor plegen te zijn, bezitten de laatste jaren zelfs bloodbanks", aan zieken huizen verbonden koelruimten, waar men honderden liters bloed, keurig gerangschikt volgens de bloedgroep, en steriel bewaard, heeft opgeslagen. In voorkomende gevallen even een telefoontje naar de bank en het kostbare materiaal, van de passende bloedgroep natuurlijk, wordt oogenblikkelijk afgeleverd ! HET zou ongetwijfeld ideaal zijn, als ons land, en zeker in deze tijd, over soortgelijke inrichtingen zou beschikken. Het is echter fcl een stap in de goede richting, als van honderd duizenden bekend is, tot welke bloed groep zij behooren: komt dan de nood aan den man,en is de bloedgroep bekend, dan vervalt veel, toch altijd nog tijdroovend werk, om deze op het critieke oogenblik te bepalen en er zijn in de naaste omgeving talrijke personen met gelijke bekende bloedgroep, die als donor kunnen fungeeren. Het initiatief om bij de Weermacht van elkeen de Bloedgroep te bepalen, valt dus slechts toe te juichen al hopen we, dat het verspilde energie is ! De Hollander heeft het ook als burger, in dezen tijd niet gemakke lijk Rageeringsmaatregelen, distributie, staat van oorlog of van beleg, zij a'le.i stellen paal en perk aan het individueele handelen en vermeeraeren de ongemakken des levens. Toch zou ik U de raad willen geven er nog n ongemak" bij te nemen: meldt U aan bij de plaatselijke bloedtransfusiedienst of afdeeling van het Roode Kruis, laat Uw bloedgroep bepalen, en stelt als dit noodig is, een klein deel van Uw bloed, dat U zeer goed kunt missen, ter beschikking van de autoriteiten". Eens kan een burger, een Onbekende Soldaat, U er dankbaar voor zijn! Dr. J. OUDENBOSCH PAG. 19 DE GROENE No. 3244