De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 23 december pagina 4

23 december 1939 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

fe .Geestelijk leven Moraliseerende en Geestelijke t-v K i f r' DE kleine forensenplaats Amstelveen heeft Amsterdam beschaamd. In beide gemeenten is een getuigenisavond voor Geestelijke en Moreele herbewapening" gehouden. Maar welk een verschil! In Amsterdam waren uitnoodigingen op geschept papier rondgezonden door een verzameling echt? paren met keurig-nette" namen, om te komen 1 naar een getuigenis-avond in de Apollohal, die zooals men weet plaats biedt aan ruim vijfduizend personen. Ingewijden wisten te verzekeren aan de pers, dat men de R.A.I. (10.000 zitplaatsen) ook nog achter de hand had, wanneer de toeloop te groot mocht "Worden. De avond leverde een bezoek op dat door welwillende verslaggevers op de helft van de zaal werd geschat Maar, een klein getal geloovigen is voor een geestelijke strooming nooit een bezwaar geweest. Erger was de eentonigheid van het gebodene. Zeker, de soort sprekers was gevarieerd genoeg: een bankier, een slagersvrouw, kinderen, een boerin en een arbeider enz., maar het stramien waarop zij borduurden, was bij allen het versimpelde geloofsschema Vroeger was ik zondig, ik beging deze of gene pekel- of grootere zonden, nu heb ik Den Weg gevonden en is alles goed: mijn huwelijk, mijn zaken, mijn relatie met deze of gene." Eigenlijk dus niets anders dan variaties op het oude mora listische thema: Wij goed doet, goed ontmoet". ? Men heeft er geen rekening mee gehouden dat het geestelijk leven in Nederland heel wat rijker en gevarieerder is dan dit Christendom van het allerallerbuitenste laagje; en ook niet, dat een dergelijke .exhibitie van zondigheden en zulke goedkoope resultaten" alle wat diepere gemoederen tegen de borst stuit. Vele critische geesten kwamen dan ook lichtelijk onpasselijk van dezen avond thuis, al hebben wellicht ook vele eenvoudige zielen het erg mooi" gevonden. IN het kleine Amstelveen was de avond niet in handen van j,Buchmannisten". Het comitévoor Geestelijke en Moreele Herbewapening staat daar * onder leiding van den burgemeester, die persoonlijk Als hoofdbestuurslid van Kerkopbouw" reeds zijn sporen op het terrein van vooruitstrevend kerkelijk organisatie-leven verdiend heeft. Men is daar niet begonnen met getuigen, ook niet met al te daverende schema's, maar met eenige eenvoudige maatregelen tegen een paar concretïnooden in de gemeente: hulp aan stille armen, voorlichting aan ongeschoolde en weinig vindingrijke huisvrouwen, kleine ver rassingen voor onvermogenden. Ondertusschen werkte een commissie, waarin geestelijken van verschillende richting zitting had den, aan de voorbereiding van een getuigenisavond, waar men zonder verdoezeling van.reëele verschillen toch een gemeenschappelijk geluid kon laten hooren. Het moeilijke punt van priesters-en-leeken heeft men opgelost door de eerste maal uitsluitend vrou wen als spreeksters uit te noodigen. Men vroeg er zes: een Gereformeerde, een orthodox-Protestante v?n wat lichter schakeering, een vrijzinnig-Pro testante, een religieus-socialistische, een Joodsche en een Roomsch-Katholieke vrouw. Men zond een eenvoudig biljetje rond en zette een aankondiging in het plaatselijk blaadje. Daarop stroomde de Hervormde kerk met een plaatsruimte voor een vijfhonderd personen ei-vol en het publiek vertoonde zoo mogelijk nog een wat grooter variatie dan de spreeksters: de voorgangers van de verschillende kerkgenootschappen waren aanwezig, maar ook bestuursleden van verschillende politieke organisaties, de r.k. burgemeester van Ouder-Amstel en verder personen uit allerlei levenskring van de gemeente Nieuwer-Amstel. En de inhoud van het gesprokene demonstreerde onpolemisch de godsdienstige verscheidenheid van het Nederlandsche volk op even treffende als leerzame wijze. DAAR sprak de presidente van een Christelijke vrouwen-organisatie over haar gereformeerde beginselen, strak, fantasieloos, maar onwrikbaar en onaantastbaar als de witgekalkte muren van de Calvinistische kerkgebouwen. Zeker, zij stelde de Christelijke blijheid tegenover de vreugdeloosheid van deze innerlijk leegen tijd; en niemand kon twijfelen aan haar oprechtheid; maar voor wie dit geloofsschema niet innerlijk beleeft, was dit woord een even gekunstelde constructie als de bouw van het gedichtje, dat zij in haar peroratie citeerde: God, die weegt ons allemaal Op zijn gouden liefdeschaal. Ieder mensch, die krijgt zijn deel. Niet te weinig, niet te veel. Herbewapening Uit bijna gelijken achtergrond, maar in geheel anderen vorm sprak een Gereformeerde-in-Hersteld verband: vrijwel geen theologische termen; wel de ietwat ouderwetsche regentenstijl, waarin de Christelijk-Historische voorman (of voor-vrouw) principieele vraagstukken met zijn volgelingen pleegt te behandelen: de sociale kwestie" stelde zij aan de orde; maar even reëel als de religieus-socialistische spreekster zag deze dat het een slepende sociale kwaal" dreigt te worden, wanneer er geen ingrij pende maatregelen worden genomen in ons bestel. Mogelijk was het vertrouwen in de deskundigen" wel wat. heel groot, maar het doel waarvoor zij sprak, was meerdere deskundigheid van de gewone juffrouw en de gewone mevrouw bij het volgen van de ingevingen van hun goede hart: sociaal werk in plaats van ongeorganiseerde liefdadigheid. Op godsdienstig gebied legde zij niets op: dit is het werk van God; maar zij zelf vond onmiskenbaar den achtergrond voor haar sociaal streven in haar trouw aan den Bijbel. Het warmste woord kwam van een huisvrouw, die in haar vacantie hoofdleidster in de kampen der Vrijzinnig-Christelijke Jeugd-Centrale is, en in wier woorden warm Evangelisch besef en critische redelijkheid hand in hand gingen. Haar geloof bracht met zich het besef, medeschuldig te zijn aan de ontreddering der moderne wereld, maar haar redelijk geloof laat zich niet in slaap sussen met goede voornemens om-wat-beter-zijn-best-tedoen, zij wil met een zeer bewust verantwoorde lijkheidsgevoel en niet in een Oxfordiaansche suggestie haar taak vervullen in haar gezin en daarbuiten, Uit eenzelfden achtergrond, maatschappelijk nog wat meer bewust en theologisch wat ongeschoolder af en toe kwam een weinig klare natuurmystieka-la-Rousseau om den hoek kijken kwam het woord van de religieus-socialiste voort. Zij baseerde zich op de broederschap aller menschen, welke door onbegrip en eigenbaat belemmerd wordt. Haar taak zag zij in den strijd daartegen en tegen de oorzaken, die deze menschelijke zwakheden zulk een groote rol doen spelen in het maatschappelijk leven, terwille van een wereld, waar met behoud van de geestelijke verscheidenheid die het leven waardevol maakt, de gescheiden broeders elkaar weer zullen vinden. Waardig en bescheiden als haar figuurtje was het woord van het kleine Joodsche mevrouwtje. En haar verantwoordelijkheidsbesef voor de opgroeiende jeugd kreeg te meer waarde door de wetenschap dat hier een moeder van zes kinderen bepleitte, de kinderen duidelijk te laten zien, dat de eeuw van luxe en techniek geleid heeft tot modern heidendom en menschenjacht (zeer sober aangeduid!), tot een nieuwen toren van Babel; maar dat een werkelijk waardevolle wereld van binnenuit wordt gebouwd op Godsvertrouwen en trouw aan de geboden. Het geheel werd afgesloten door een rede, rijk aan beelden als een Brabantsche-kapel-in-barokstijl, met een vurig missionair pleidooi voor de naastenliefde, de gemeenschap en een algemeene stijl, zooals die in de oud-Christelijke gemeente geleefd werd en in de Middeleeuwen geheerscht heeft, maar, die na de driewerf vervloekte Renaissance verbrokkelde in individualisme, dat oorzaak is van oorlog en crisis-door-overvloed. De nieuwe gemeenschap, die overal opbloeit in velerlei kringen en werelddeelen, zal zich baseeren op het brengen van offers en naastenliefde. Al waren verschillende aanwezigen wat sceptisch tegenover een nieuwe gemeenschap, die de Renaissance verwerpt, de oproep om aan nieuwe wereldorde te bouwen nu de nood zich op het ergste openbaart, werd verstaan en maakte indruk. DIT beeld van verdieping van eigen beginselen, was in al zijn verscheidenen met al zijn tegen stelling toch oneindig waardevoller dan de goed koope moraliseerende eenheid der Amsterdamsche herbewapenaars. Wie overbrugging van geestelijke tegenstellingen wil, moet niet bouwen op het drijfzand van sfeer en sugestie, maar moet zich allereerst verzekeren dat de brugge-hoofden aan weerszijden van de kloven, stevig gefundeerd zijn. Daarom hulde aan het kleine Amstelveen, dat dit beginsel zooveel beter begreep dan het groote Amsterdam. MR. W. VERKADE Hoe werkt Iets over de organisatie van het denkende centrum der w eer macht Van onzen militairen medewerker IN het Westen van Europa staan, sedert het einde van den Duitschen Veldtocht in Polen, de millioenenlegers van de beide groote tegenstanders achter hunne eigen krachtige verdedigingsstelsels tegenover elkaar, en terwijl de oorlog ter zee meer in het bijzonder tusschen Duitschland en Engeland zij het ook op zeer eigenaardige wijze met groote felheid wordt gevoerd, valt er op het operatietooneel te land nog steeds zeer weinig activiteit te constateeren. De millioenenlegers bestaan uit een samenstel van georganiseerde groote en kleine eenheden, waarvan de divisiën van allerlei soort de belang rijkste groote eenheden zijn. Een divisie vormt een afgerond geheel, waarmede krachtige actie kan worden gevoerd en dat zoodanig is georganiseerd, dat het zelfstandig kan optreden. Het feit, dat de moderne legers van de groote rijken en zelfs die van de kleine staten uit zeer groote troepenmassa's bestaan heeft er noodwendig toe geleid, dat de divi siën in grooter eenheden werden gegroepeerd en daardoor kwam men tot de organisatie van leger korpsen, die elk uit twee of meer divisiën bestaan. Deze legerkorpsen zijn de grootste gevechts organisaties, welke onder directe leiding te velde worden gebruikt. Is het aantal beschikbare troepen zóó groot, dat men vele legerkorpsen kan uitbren gen, dan komt men uit een oogpunt van overzich telijkheid en uit het belang ,van de bevelvpering er toe, om bepaalde groepen van legerkorpsen te doen behooren tot een leger", hetwelk dan meestal een bepaald rayon voor de uitvoering van zij n taak aangewezen krijgt. Voor het tactisch gebruik van de troepen is echter het legerkorps de grootste zelfstandig georganiseerde eenheid en de leiding van zulk een organisatie in den oorlog brengt moeilijkheden mede, die slechts door zér ter zake kundige en voor hun taak speciaal opgeleide leiders kunnen worden opgelost. Elke groote eenheid, als een divisie en a plus forte ratson" een legerkorps, is een versch i.ckelijk onhandelbaar en log lichaam, dat moeilijk in be weging en eenmaal in actie, nog veel moeilijker tot staan of in eene gewijzigde richting kan worden gebracht. De zware taak, om met de groote eenheid zoo vlot mogelijk te manoeuvreeren, rust op de blijft óók onder de thans heerschendeomstandigheden haar prima kwaliteiten en mode len handhaven. - Haar bekende Wollen Blouses, Slipovers, Trainingpakken Sport k leeding, enz. blijven zooals zij waren. Vastgestelde verkoopsprijzen PAG.£4;DE;GROENE No. 3264

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl