Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
Politiek dooiweer
Het is Toor een weekblad dat nu eenmaal nimmer
a la minute kan werken, altijd risquant om te
schrijven dat het dooit. Wanneer deze regelen ge
lezen worden, mocht het weer eens vriezen ! Laat
ons het er toch eens op wagen: het dooit. De grim
mige Noorder- en Oostenwinden zijn geluwd, de
sneeuw is gesmolten, het ijs verdwijnt, de putten
kunnen het water nauwelijks verwerken.
De lente is in aantocht ondanks alles.
Vroeger bood dit feit overzichtschrijvers de ge
legenheid, poëtische aders in hun door langdurige
bemoeienissen met de politiek ietwat verhard en
wormstekig geworden hart aan te boren. Zij ver
meiden zich" in liefelijkheden", als daar waren: het
zoele lentewindje, de lachende aarde, de lieve
bloesempjes. Menigeen pinkte een traan weg bij het
eerste crocusje dat het stoute kopje" boven de
zwarte aarde hief. Men speurde naar verliefde
vogeltjes. De boomen botten uit. Het was lente. Het
was feest.
En nu?
Hoevelen zijn er niet die met angst en beven het
komend voorjaar tegemoet zien ? Overal onzekerheid.
Laat ons aannemen dat ons vaderland buiten den
oorlog blijft. Zou het niet al rampzalig genoeg zijn
wanneer de oorlog in al zijn moorddadigheid op
andere volkeren neerdaalde?
Neen het is geen tijd voor lente-liefelijkheden.
Van het groeien van de levenskrachten in de natuur
kan men thans nauwelijks iets anders verwachten
dan het toenemen van de krachten des doods in de
menschelijke samenleving. Zoo iets met elkaar
strijdig is, dan toch wel de begrippen oorlog" en
lente".
Of vergissen wij ons? Dezer dagen werd althans
bericht dat het opperbevel van de Duitsche
weermacht, in Brabant honderdduizend struikrozen had
besteld voor den Westwall". 't Is maar te hopen
dat de vijand zich niet aan de doornen zal prikken.
't Gaat langzamerhand lijken op een idylle....
Retournons a nos moutons, i.c. de realiteit.
Of, en zoo ja, wanneer ons groote offensieven te
wachten staan, weet niemand der gewone sterve
lingen. In Frankrijk deden geruchten de ronde dat
de Geallieerden op 15 Februari gaan pogen, den
Westwall" te forceeren. Aan Duitsche zijde be
waart men een stilzwijgen dat evengoed onschuldig
als onheilspellend kan zijn.
Op het oogenblik is in elk geval van een acti
veering van den oorlog nog niet veel te bespeuren.
Slechts in de lucht wordt iets meer strijd geleverd.
De Duitsche pers beweerde dat de Opperste
Oorlogsraad der Geallieerden die deze week te Parijs bijeen
kwam, besloten had een groot luchtoffensief te
beginnen (hetgeen inmiddels mislukt zou zijn), als
mede den oorlog naar Noord en Zuid uit te breiden,
t.w. naar Finland en den Balkan.
De oorlog in Finland
Gelijk gezegd: de Duitsche pers beweerde dat de
Geallieerden den oorlog in Noord-Europa wilden
uitbreiden; zij zouden er desnoods de Scandinavische
staten in willen betrekken.
Eén ding is een feit: Finland heeft den laatsten
tijd steun van Londen en Parijs ontvangen. Deze
was ook wél noodig. Aan den anderen kant werd
bericht dat de Sowjet-Unie hulp ontving van
Duitschland. De Sowjet-Russische luchtmacht heeft
in den eersten tijd van den oorlog een poover figuur
geslagen. De successen" zijn thans grooter, d.w.z.
het bombardeeren is effectiever geworden. Het is
logisch dat men dan denkt: wat zit er achter?
zijn thans soms Duitsche vliegeniers in Russischen
dienst getreden?" Men heeft voor deze veronder
stelling echter nog geen dwingende bewijzen.
Het schijnt voorts dat de Finnen deze week weer
een belangrijk succes hebben behaald. Ten Noorden
van het Ladoga-meer werd weer een Russische
divisie omsingeld en vernietigd. De Finnen hadden
hun gebruikelijke tactiek toegepast: snelle pa
trouilles verbreken de communicatielijnen van den
vijand; de koude en de honger demoraliseeren den
troep, die dan met betrekkelijk geringe krachten tot
overgave wordt gedwongen.
Of de nederlaag van de Russen zoo groot was als
sommige persbureaux beweerden, staat echter niet
vast. Havas en Reuter vermeldden reeds de totale
vernietiging der Russische divisie, toen het Finsche
persbureau nog maar berichtte dat zij omsingeld
was, waarbij nog de kans bestond, dat zij zich voor
een klein of groot deel bij andere Russische divisies,
die verder in het Noorden opereerden, kon aan
sluiten. Men moet in het algemeen voorzichtig zijn
met de berichtgeving over den strijd in Finland. De
wensch is er vaak de vader van de gedachte ! Dat
het den Russen veel minder goed gaat dan zij ver
wacht hadden, is intusschen een feit.
De Balkan-conferentie
Een tweede gebied waarheen, naar Duitsche op
vatting, de Geallieerden den strijd wilden ver
plaatsen, was de Balkan. Het snoode plan der
Geallieerden was, de Balkanstaten die zich tot den
Balkanbond aaneengesloten hadden, op te hitsen
tot den strijd. Deze Balkanbond is in het afgeloopen
weekend bijeengeweest.
Gelijk bekend is hij indertijd opgericht als
vereeniging der Balkan-,,haves" tegen de
Balkanhave nots". Turkije, Roemenië, Griekenland en
Zuid-Slaviëhadden zich verbonden om gemeen
schappelijk front te maken tegen eventueele eischen
van Bulgarije en Hongarije (dat deelen van Roe
meniëen Zuid-Slaviëopeischte). De Bond was min
of meer een onderdeel van het Fransche politieke
stelsel in Oost-Europa.
Vraagt men zich nu af, of op de genoemde confe
rentie belangrijke besluiten zijn genomen, dan
moet daarop ontkennend worden geantwoord. Men
heeft in feite alles bij het oude gelaten. Noch
Bulgarije, noch Hongarije kregen concessies. De
regeeringen der overige Balkanstaten waarvan
vooral het met Frankrijk en Engeland verbonden
Turkije een krachtige positie inneemt rekenen er
op dat bij de have-nots" Hongarije en Bulgarije
het inzicht zal baanbreken dat ook zij bij een oorlog
tenslotte meer te verliezen dan te winnen hebben.
De verhoudingen op den Balkan zijn daardoor
iets meer gestabiliseerd. Italiësteunt de have-nots",
maar wil per slot ook geen onderlingen oorlog waar
van de Sowjet-Unie zou profiteeren, de
SowjetUnie haalt de banden met Bulgarije wat aan,
Duitschland koopt den Balkan leeg en stopt hem
vol met kapitaalsgoederen en afgedankt
wapentuigen de Geallieerden denken ook over meer eco
nomische steun aan verschillende Balkanstaten.
Het wachtwoord is dus voorloopig: afwachten.
Empire-zorgen
Het Britsche Empire heeft zich in September j.l.
met meer energie en minder tegenstribbelen achter
het moederland geschaard dan velen (waaronder
schrijver dezes) verwacht hadden. Desondanks zijn
toen enkele moeilijkheden acuut geworden die zich
jarenlang onder de oppervlakte hadden ontwikkeld.
In Zuid-Afrika heeft zich van meet af aan een
sterke strooming tegen den oorlog ontwikkeld.
De Engelschen en Engelsch-gezinden hebben echter
het pleit gewonnen. Sindsdien hebben zich de
AntiEngelschgezinden vereenigd: dr. Malan en generaal
Hertzog hebben n partij gevormd. Het spreekt
NABEHANDELING
ARM- EN BEENBREUKEN
ORTHOPEDARIUM
ROKIN 101
AMSTERDAM
TELEF. 42802
vanzelf dat in deze partij de agressiefste richting,
zijnde die van dr. Malan, den doorslag zal geven.
Deze richting is nationaal-socialistisch georiën
teerd en legt vaak getuigenis af van een mentaliteit
die in een land met zoo groote minderheden als
Zuid-Afrika wel verklaarbaar, maar daarom nog
niet te verontschuldigen is. De partij
MalanHertzog wil Zuid-Afrika tot een vrije republiek
maken. Over historisch perspectief schijnt zij niet
te beschikken. Op het oogenblik is zij geen acuut
gevaar voor de regeering. Dat kan echter veranderen.
In Britsch-Indiëis de situatie weinig veranderd.
De Congres-partij eischt verdergaande democrati
seering van het honderden-millioenen rijk. De
Engelsche regeering wil zich niet binden. Herhaalde
conferenties tusschen den Onderkoning en Gandhi
hebben geen oplossing gebracht. Op onnavolgbare
wijze speelt Engeland hier zijn politiek spel van
divid; et impera". De tegenstelling tusschen
Mohammedanen en Hindoes wordt niet uit den weg
geruimd, maar geconserveerd. Engeland is van
teederen zorg voor de eersten vervuld. Ook naar
de vorsten gaat het bezorgde hart van Albion uit.
Aldus worden alle partijen tegen elkaar uitge
speeld. Het is een oude, beproefde techniek. Maar
in het Indische volk is wel iets veranderd sedert de
dagen van de Compagnie !
Japan bindt in
Wekenlang heeft de Japansche regeering op den
grooten trom geslagen wegens het feit dat de
Engelschen een aantal Duitschers van een Japansch
stoomschip, de Asama Marot hadden gehaald. Het
leek wel of het een casus belli zou worden. De berg
heeft thans een muis gebaard: de Engelschen
stellen een deel van de Duitschers weer in vrijheid,
maar Japan zal voortaan voorzichtiger zijn met
het vervoer van Engelsche tegenstanders.
Men ziet: Engeland geeft eenigszins toe. Maar
ook Japan! In geen jaren is dat gebeurd. De nasleep
van het op zichzelf onbelangrijke incident symboli
seert wel de zwakke positie waarin Japan zich op
het oogenblik bevindt. Het kan de zaken niet op de
spits drijven, noch met Engeland noch met Amerika.
Daarbij komt dat zoowel Londen als Washington
zich weer iets actiever voor China gaan interes
seeren. Washington heeft verklaard dat het gebelgd
is wegens het herhaaldelijk bombardeeren van den
spoorweg die het Nieuwe China met
Fransch-IndoChina verbindt. Daarbij spelen handelsbelangen een
rol: Tsjang-kai Tsjek ontvangt veel materiaal uit
de V.S. Het protest is echter ook van politieke
beteekenis. En Japan heeft veel van zijn zekerheid
verloren....
UIT DE GROENE GRABBELTON
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA CARTE
DIT is uit een maandblad van een verzekerings
maatschappij geplukt:
De philatelie is de beste leerares in aardrijkskunde
welke zich laat denken. Alleen de verzamelaar van
postzegels weet onmiddellijk te zeggen, waar het
eiland Roead ligt, hoe de hoofdstad van Liberia ge
noemd is, waar Ingermanland ligt en Oost-lioemelië,
de Alaloeieten of Laboean.
Gelukkige menschen zijn die postzegelver
zamelaars toch!
DE bekende Amerikaansche journalist Walter
Duranty heeft dezer dagen het geheim van
den Russischen aanval op Finland ontsluierd.
Deze aanval is volgens zegslieden wier betrouw
baarheid, naar Duranty mededeelt, boven allen
twijfel verheven is, in werkelijkheid door Duitsch
land geïnstigeerd. Duitschland wilde namelijk
geen oorlog voeren tegen de Geallieerden. Het had
gehoopt dat deze de deeling van Polen wel zouden
slikken. De oorlog is toch uitgebroken. Sindsdien
had Duitschland nog slechts n doel: vrede. Via
de neutralen kon in die richting geen pressie op
Londen en Parijs uitgeoefend worden. Een Russi
sche aanval op Finland zou Berlijn echter de
gelegenheid geven, het Westen te wijzen op het
gemeenschappelijke gevaar: de Sowjet-Unie. Van
daar dat de agressiviteit der Sowjet-Unie tegen
Finland voortdurend door Berlijn werd aange
wakkerd, met het bekende resultaat. Het is een
fantastisch verhaal", verontschuldigt Duranty zich,
maar deze geheele oorlog is nu eenmaal fantas
tisch."
Tot zoover de Amerikaan.
Of zijn verhaal authentiek is, kan niet gecontro
leerd worden. Hat heeft eenige innerlijke waar
schijnlijkheid. Dat kan er echter even goed op
wijzen dat het op betrouwbare inlichtingen berust,
als dat het in elkaar is gezet door een journalist
die over een stel goede hersens en een behoorlijk
combinatievermogen beschikt.
Maar interessant is het.
Vol ontzag lazen wij dezer dagen:
In de verbondsleiding is opgenomen de Heer !?". D.
Tollenaar. Hij is belast met de leiding van de departe
menten organisatie en inwendige orde, die hij van mij
overneemt.
Ik heb de leiding van het departement propaganda
overgenomen van den Heer Van Duyl, die de leiding
van het departement opleiding behoudt.
Den Heer l'". D. Tollenaar is op zijn verzoek eervol
ontslag verleend als gewestleider voor /nid-llolland.
PAG. 6 DE GROENE No.3i7l