Historisch Archief 1877-1940
Handweefkunst
Koninklijke H. ano-Xapijtknooperij
KINHEIM"
UITSLUITEND
met de hand geknoopte
TAPIJTEN
naar keuze van kleur,
teekening en vorm
T o o n k a m e r en Werkplaats:
Beverwijk - Zeeweg 98-104
Telefoon K 510 3316
Edelmetaalbewerking
J. C. T^ienecke Vermeer laan 33 B Lithoven
Ontwerpt gedenkplaten, medailles en jtempeU
Ceramiek
LUIGI EN SOFIA DE LERMA-VAN DER DOES DE WILLEBOIS
KASTANJELAAN 4, GROENEKAN BI) UTRECHT
ITALIAANSCH-HOLLANDSCHE CERAMIEK. PERMANENTE EXPOSITIE
Binnenhuis-architectuur
Paul Bromberg - Botticellistraat 5 - Amsterdam
TEL. 24919 - BINNENHUIS-ARCHITECT
SIMON KRIEKS Showrooms voor Meubelkunst"
Gebouw Hirsch & C i e" Leidscheplein
AMSTERDAM Telefoon 48721
{J0K. Ui, kunt met
dvetteeten in ,,
Gemengd nieuws
Land in zicht
Byrd ontdekt nieuwe kuststrook aan
de Zuidpool", stond er in de krant. Hij
is er met twee leden van zijn expeditie
langs gevlogen en hij heeft de kust in
kaan gebracht en bovendien een groote
bergketen van eenige duizenden voet
hoog ontdekt. Dat is dus nieuw land.
Net zoo nieuw als de kleibodem van
de Zuiderzee. Het is een land, zoo groot
als Tsjecho-Slowakije, Polen en Fin
land samen. U zult mi] tegenwerpen,
dat het er te koud is. Maar dacht u
dan niet, dat het ook in 'Polen en
Finland voor menschen te koud is in
stuk geschoten huizen, zonder dekking,
menschen, die daar misschien per trein
heengevoerd zijn, met bij zich n deken
en wat mondvoorraad ?
Nee, die Zuidpool is nog zoo kwaad
niet. Er zijn geen overheerschers, geen
geheime polities, geen kampen en geen
bombardementen. Het is met recht een
levensruimte, al kunnen menschen er
dan moeilijk leven, wat trouwens met de
meeste levensruimtes het geval is.
Menschen sterven voor levensruimtes.
Tot nog toe lag die Zuidpool daar
koud en rustig. Maar wat gebeurt er,
als land ontdekt is? Dan gaan er
emigranten heen. Soms zijn het ver
overaars, die de inheemsche pinguïns
brandewijn verkoopen en tot het Chris
tendom bekeeren. Soms ook zijn het
bedelaars, die smeeken om een plaatsje
om het hoofd neer te leggen, al is alles
daar dan bevroren. Laten wij het niet
te dramatisch maken. Het is tenslotte
nog een van de weinige plaatsen ter
wereld, waar de mensch nog niet huist
en het niet verpest is.
En dus zullen daar wel menschen
heen trekken. Ze zullen kolonies stich
ten, probeeren, het karige leven te
rekken, trachten iets te verbouwen, iets
te delven. Ze zullen kinderen krijgen,
van elkaar houden of elkaar haten,
liederen zingen en gelukkig zijn of ook
bedroefd zijn, zooals dat in het leven is.
Totdat op een dag een vloot komt met
een leger en een overweldiger, die
eischen stelt en, uit angst, dat ze inge
willigd worden, de menschen verjaagt,
doodt of opsluit en hun goederen steelt.
En we zitten in den zooveelsten wereld
oorlog omdat een ander dat op den duur
toch niet goed vindt en zijn protesten
hemzelf ook zijn gaan vervelen.
Zegt u niet, dat het aan de Zuidpool
voor dit alles te koud is. Is het ooit
ergens te koud, te heet, te ver, te be
roerd of te mooi geweest, dan dat de
mensch er de boel niet kwam vergallen ?
En zelfs in den Hemel zal hij nog
kans zien, om anderen de zaligheid te
verderven.
FORTUNATUS.
Losse notities uit mijn
Amerikaansch dagboek
Mr. E. Elias
ZELFS zonder heimelijk
acrostichon dat Vestdijk moet plagen en
dat aanleiding wordt tot een hoogst
intelligent duel over Buningiaansche
uiensoep blijft Shakespeare de grootste
tooneelschrijver die de menschheid
ooit heeft gekend. Dit moge een ge
meenplaats zijn, doch na het zien en
hooren van Maurice Evans' Hamlet
(?in his entirety") dringt het hart er
toe dit te schrijven. Ruim vier uur heb
ik, gespannen en verrukt, deze schit
terende tooneelkunst gevolgd in een
stampvol San Franciscaansch
GearyTheatre. Een grootsche gebeurtenis,
een ongekende ontroering en een voor
recht, Amerika's grootste
Shakespearespeler te hebben mogen bewonderen.
Wanneer ooit iemand er aan heeft
getwijfeld dat Hamlet het meest
grootfche stulcis dat ooit is geschreven,
dan heeft Maurice Evans voor immer
deze kwestie ge,,settled". Ik weet nu
voor altijd en om nimmer te vergeten
dat geen tooneelstuk zooveel schoon
heid, passie en wijsheid bevat.
Evans maakt geen compromissen.
Noch met Shakespeare, noch met
zijn publiek. Hij geeft ons de volledige
Hamlet zooals het meer dan drie
eeuwen her is geschreven. Het is ver
bazingwekkend hoe snel de minuten
en de uren voorbijgaan. De volledige
Hamlet is wellicht de eenige Hamlet
die het zien en hooren waard is. Met
de conventioneele bekortingen is het
meer of minder een soloïstische pres
tatie, uitbeeldend een enkele, zij het
fascineerende, persoonlijkheid, doch
in de complete versie wordt het een
rijk drama van vele en velerlei levens.
Voor de eerste maal heb ik ervaren
dat Fortinbras' oorlog en Hamlets'
reis naar Engeland een integraal deel
van het verhaal vormen en dat
Ophelia, Koning Claudius, Laertes en
zelfs die twee sycophanten Rosencrantz
en Guildenstern, volledige dramatische
karakters zijn, welker verwaarloozing
een leegte laat. Door Evans werd mij
voor de eerste keer volmaakt duidelijk
Shakespeare's incorruptibele levens
visie, alle dingen omsluitende: van den
dood van een mensch tot den droom
der onsterfelijkheid. De onverkorte
Hamlet is een openbaring.
Als theatrale prestatie is het over
weldigend. Het lijkt een grootsch
stuk muziek. Evans' Hamlet een
uitzonderlijk fijnzinnige uitbeelding,
een verbazingwekkende prestatie van
memoreering en lichamelijke energie
spreekt het meest muzikale Engelsen
dat ooit in Elsinore gehoord is. Een
stem als een viool. En Hamlet is een
messcherp, intelligent,dynamisch, man
nelijk jongmensch. Er is sardonische
humor in zijn scherts met Rosencrantz
en Guildenstern en in zijn brutale
boert met den ouden Polonius (ge staat
verbaasd erover hoeveel comedie"
Hamlet bevat!) en de groote scènes
met Ophelia en de welhaast
ondragelijk-wondende tweespraak met zijn
moeder zijn van een adembenemende
intensiteit.
De rest van de troep staat op groote
hoogte. Mady Christians als Koningin
Gertrude komt den leider het dichtst
nabij. Deze vertooning behoort tot
mijn schoonste, onvergetelijke
Amerikaansche ervaringen.
SAN Francisco's Geary Street heeft
nóg een schouwburg: Carran
Iheatre". Onlangs heeft Reinhardt
met zijn Hollywoodsche School er voor
stellingen gegeven van Pirandello's
Zeven Schrijvers" en van de
BeatrijsLegende. De kritieken waren goed,
doch het publiek is niet gekomen.
Hetzelfde publiek dat zich, in het zelfde
theater, verdringt voor een prullig
zangspel (?with fifry gorgeous girls")
door een eersterangs troep gespeeld na
een daverend succes op New-York's
Broadway. Voor ons is het merk
waardige en aardige dat een
Nederlandsche er een van de hoofdrollen in
vervult: prima ballerina Karin van
Rijn.
De snelheid van haar carrière heeft
heel Amerika verbaasd. Het vorige
jaar kwam Karin van Rijn, die in het
ballet Jooss heeft gedanst, op eigen
gelegenheid en goed geluk naar
NewYork. Toen zij hoorde dat Zorina, de
danseres, naar Hollywood ging en er
naar een plaatsvervangster gezocht
werd, is zij naar den schouwburg ge
stapt en.... aangenomen. Nu is zij
de Angel" uit I married an angel",
een stukje dat het aanzien niet waard
is en dientengevolge een groot succes
heeft. Karin danst voortreffelijk. En
alle Amerikaansche kranten vertellen
de story" van haar uitzonderlijke
carrière. Een Nederlandsch meisje dat
een fabelachtige promotie heeft ge
maakt.
SAN Francisco bewondert andere
Nederlanders. Rembrandt, Hals,
van Goyen, Jeroen Bosch, de Bray,
de Hoogh, Vermeer op twee schitte
rende tentoonstellingen in twee musea.
Tienduizenden socialites huppelen langs
de sereene riviergezichten en
regentenstukken. En eenige tientallen kenners
en begrijpers staan ontroerd voor de
VanEyck's en de Memlincs enRubensen.
Het is bon ton, op cocktail-partiss
en debutante-luncheons te kirren van
genot over Rembrandt. En de vrouw
van den directeur van het Museum
heeft zich, zeer welwillend en zeer
glimlachend, doen fotografeeren vóór
het Melkmeisje van Vermeer. Die foto
heeft in de kranten gestaan. De Mu
seum-mevrouw was niet in badpak.
Alweer een Nederlander: Alfred de
Vries (ex-Bijenkorf), had groot succes
met de tentoonstelling van zijn prach
tige oude-landkaarten-verzameling.
Blaeu's Atlas was het pronkstuk;
velen zijn naar de Vries' wetenschap
pelijke voordrachten komen luisteren.
Van Rembrandt van Rhijn over de
Vries naar Karin van Rijn zoo deed
Nederland, op velerlei gebied, van zich
hooren aan Amerika's Westkust.
IK moge u aanraden de film The
Earl of Chicago" te gaan zien. Er is
hier weinig ophef van deze uitstekende,
bizarre rolprent gemaakt. Zij bleef
onopgemerkt in de rij der banaliteiten
die Hollywood aan den loopenden
celluloid-band aflevert. Na de bana
liteit in ,,levensware" kleur Gom with
the wind", de j
oost-mag-weten-hoeveelmillion-dollar-show, was de opmerke
lijke creatie van Robert Montgomery
als de graaf" een blijde verrassing.
DE dood van the lion of Idaho"
Senator Borah heeft Ameri
ka werkelijk ontroerd. Men wist dat
een uitzonderlijk man zijn geliefd
Amerika en zijn geliefde senaat voor
goed had verlaten. Men wist ook dat
Borah onkreukbaar en incorruptibel
was iets dat hier met emphase
wordt vermeld. Borah was groot in
ieder opzicht. Naast hem vallen de
sluwe burgerman Garner, de opwaarts
strugglende, altijd glimlachende, met
zijn eerlijkheid zaken-doende Thomas
Dewey, de streber Taft, de sluwaard
Vandenberg, als kleine looden pop
petjes om.
Een van het trio groote Amerikaan
sche politici is met William Borah
heengegaan. De beide overblijvenden:
Roosevelt en Cordell Huil. Maar dit
volk in zijn natuurlijke groeikracht
zorgt voor den aanvoer van nieuwe
mannen van formaat.
PAG 18 DE GROENE No 3274