De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1940 13 april pagina 5

13 april 1940 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Block", een firma die raffinaderijen en transport middelen bezit. Nog eenige andere kleinere petroleum firma's zijn door Duitschland opgekocht. Maar Duitschland heeft nog verdere plannen. De produc tie immers van de bestaande maatschappijen loopt gestadig terug. Volgens deskundigen zijn de thans geëxploiteerde velden binnen tien jaren uitgeput. Er zijn echter nieuwe velden met een reserve van ruim een kwart milliard ton. Daarvoor wil Duitsch land de installaties leveren. Dat is intusschen toekomstmuziek. Het baart Duitschland reeds moeilijkheden genoeg om de quanta die het per verdrag van de Roemeensche regeering kan ontvangen, te transporteeren. Er zijn op de Donau tankschepen genoeg, maar daarvan is slechts een derde in Duitsche, een zesde in Roe meensche handen. De spoorwegverbinding schiet tekort; zij loopt over Russisch gebied en de Russen bespoedigen de transporten niet. Volgens afspraak hadden tot i Maart j.l. 13.000 goederenwagons uit Roemeniënaar Duitschland verzonden moeten zijn, in werkelijkheid zijn slechts 300 gearriveerd. De acute moeilijkheden zijn dus zeer groot, maar de Duitschers werken met man en macht aan de ver betering der verbindingen. De resultaten zullen nog zeker geruimen tijd op zich laten wachten. Ten slotte verdient het de aandacht dat Duitsch land steeds meer den Roemeenschen landbouw binnendringt. Vijf maatschappijen zijn gesticht om de Roemeensche landbouwoverschotten aan te koopen. Speciale Duitsche maatschappijen verstrekken zaad aan de boeren. Duitsche kolonisatie-methoden en de tegen actie Veronderstelt dat zij de algemeene maatschappe lijke ontwikkeling dienden, dan zouden de maat regelen waarmee de Duitschers den Balkan inpal men, tenminste in de toekomst voordeel kunnen afweipen. In werkelijkheid echter is de Duitsche expansie allerminst gericht op de ontwikkeling van den achterlijken Zuid-Oost-hoek van Europa. De Balkan heef t een nijpende plattelands-overbevolking. Slechts door industrialisatie kan dit dringende probleem opgelost worden. Maar de industrialisatie van den Balkan wordt door Duitschland niet be vorderd, maar tegengewerkt. Duitschland is bang voor concurrentie voor zijn eigen industrie. Treffend komt dit tot uitdrukking in Hongarije. Aan den eenen kant ageert Duitschland onder de kleine boeren en het landbouwproletariaat om poli tieke onrust te scheppen. Aan den anderen kant werkt het via de regeering de verdeeling van het grootgrondbezit tegen omdat van kleine boerderijen een geringere opbrengst verwacht zou worden van de producten waaraan Duitschland behoefte heeft. Ook de antisemitische maatregelen waartoe Hon garije met duidelijke Duitsche instemming is over gegaan, dragen een reactionair karakter. Van de 3000 Hongaarsche fabrieken was de helft, waar onder alle groote, in Joodsche handen. Zij zijn ge sloten .... ten voordeele van de Duitsche industrie. Het doel dat Duitschland op den Balkan nastreeft, is klaarblijkelijk het koloniseeren van dit rijke ge bied. De Balkanstaten mogen produceeren wat Duitschland wil, waaraan Duitschland behoefte heeft. De Lebensraum" is een Lebensraum" .... slechts voor den Duitscher. En détegenkrachten? Er is de Russische factor. Er is de Italiaansche factor. Er zijn persoonlijke factoren zooals de antiDuitsche gezindheid van den Hongaarschen regent, admiraal Horthy. Er is tenslotte de actie die de Geallieerden op touw zetten. Economisch heeft zij op zich zelf zeker goede kansen. Dat wordt echter uitsluitend bepaald door de energie waarmee Lon den en Parijs met steun van Turkije deze actie willen voeren. De Balkanvolkeren willen gaarne losser ko men te staan van de Duitsche economie. Maar hun moet een alternatief gegeven worden: nieuwe markten. De Grieksche dictator Metaxas zeide twee jaar geleden tot den Engelschen gezant: Ik vraag geen garantie. Ik vraag maar n ding: laat Engeland een-twintigste van de tabak die hij noodig heeft, in Griekenland koopen." Metaxas heeft zijn garantie tóch gekregen, in April 1939, en volgens sommigen is Londen tot dezen stap overgegaan, zelfs zonder de Grieksche regeering er in te kennen. Maar de Grieksche tabak is nog steeds in onvoldoende hoe veelheden door Londen gekocht. Durf, doorzettings vermogen en tempo zijn dringend noodig om te ver hinderen dat de Balkan een Duitsche provincie wordt, tot scha en schande van de volkeren die er wonen. JDe Duitsche invasie Van onzen militairen medewerker. IN de aflevering van dit blad van 2 Maart 1940 werd dezerzijds een beschouwing gewijd aan de quaestie van een militair verbond tusschen Nederland en België, en daarin werd herinnerd aan de opeenvolgende gebeur tenissen in Europa, welke telkenmale de vraag deden rijzen: Wie volgt?" De beurt was in dien tijd aan Finland en de positie van Zweden en Noorwegen bleek ook ernstig bedreigd. Desniettegenstaande meenden deze landen hunne zelfstandigheidspolitiek te moeten handhaven, doch in het artikel werd de opmerking gemaakt, dat de tijd zal moeten leeren of deze neutrale houding en de zelfstandigheidspolitiek verstandig zijn ! De tijd en de feiten hebben ten deze reeds opheldering gebracht en op de telkens opdoemende vraagt: Wie volgt" luidt het antwoord thans: Denemarken en Noor wegen. De zelfstandigheidspolitiek en het betrachten van eene strikte neutraliteit heeft dezen landen geen voordeel gebracht en hebben hen er niet voor kunnen behoeden, om door Duitschland eenvoudig onder den voet te worden geloopen, zoodra dit rijk zulks in zijn belang noodig achtte. Het volgen van de zelfstandigheidspolitiek en het aannemen van een onzijdige houding hebben aan de Scandinavische landen geen voordeel gebracht en Zweden, dat thans nog wel buiten het geding blijft, verkeert niettemin, tengevolge van de door Duitschland gevoerde actie, in een zeer netelige positie, waarbij de zelfstandigheid" slechts een zeer bescheiden rol speelt. Dit alles is hoogst bedenkelijk en uitermate veront rustend voor de z.g. kleine natiën, maar in het geval van de thans zoo ernstig getroffen Noordelijke landen doet zich nog eene omstandigheid voor, welke van groot belang is en voor de anderen eene ernstige waar schuwing bevat. Indien men er op staat, om tot eiken prijs buiten het geding te blijven, dan moet men ook alles in het werk stellen, om de verkozen neutraliteit onder alle omstandigheden niet alleen te betrachten maar ook ,zooveel in het vermogen ligt, te handhaven. Dit moet geschieden naar alle zijden, want begaat men ten deze ook maar de geringste nalatigheid, dan wordt men onvermijdelijk de speelbal" van de groote elkaar bestrijdende mogendheden. DE voornaamste eisch, waaraan de kleine neutrale staat zeer zeker moet voldoen, schrijft voor, dat hij voor de verdediging van zijn souvereine rechten alle krachten, waarover hij maar eenigszins kan be schikken, bijeen vergaart dat hij dus alles in het werk stelt, om de landsverdediging zoo krachtig mogelijk te organiseeren. Wie dit veronachtzaamt, wordt in tijden als die, welke de wereld thans beleeft, onherroepelijk het slachtoffer van zijne nalatigheid. Het onheil, dat de Scandinavische landen thans heeft getroffen, moet in eerste instantie geweten worden aan het onloochenbare feit, dat de regeeringen van die rijken, na het beëindigen van den laatsten oorlog, de landsverdediging ernstig hebben verwaarloosd. Daar voor zijn natuurlijk tal van verontschuldigingen aan te brengen en verwijten zijn niet van pas, maar onvoor zichtig was het zeker en de houding getuigde van een weinig vooruitzienden blik. Het gevolg is geweest, dat Denemarken klakkeloos onder den voet kon worden geloopen en dat de regeering van dit land geen andere keuze had, dan zich lijdelijk aan den willekeur van een schender van zijn gebied bloot te stellen of zooals het in casu werd geformu leerd de bescherming van den machtigen buurman te aanvaarden." Voor Duitschland lag hierin een geweldig voordeel. Indien de troepen van de Duitschers ongehinderd over het geheele gebied van Denemarken kunnen beschikken dan wordt voor hen de bezetting van Noorsch territoir vergemakkelijkt. De transporten langs de Deensche wateren konden ongehinderd geschieden, daar de afsluiting van deze binnenzeeën aan den Westelijken kant, waar de Britsche vloot dreigt, gemakkelijk en afdoende is. Even ongehinderd als de Britten over het Kanaal hunne verbindingen onderhouden met Frank rijk, meende Duitschland, via het weerlooze en werkelooze Denemarken langs Kattegat en Skagerak het Noorsche gebied te kunnen bereiken. Zoo gemakkelijk is het echter niet gegaan. Nu wij dit schrijven, schijnt de Engelsche vloot tusschenbeide te zijn gekomen. De afloop staat nog niet vast. De Noren hebben zich al evenmin als de Denen in de jaren na den oorlog van 1914?1918, veel aan de landsverdediging gelegen laten liggen. Tot het bieden van een eenigszins doeltreffenden weerstand tegen de uitstekend georganiseerde Duitsche landingstroepen zijn de Noorsche strijdkrachten, tenzij hulp komt opdagen, niet in staat. De landsverdediging is daar hopeloos verwaarloosd en van eene actie, die ook maar eenigszins zou kunnen worden vergeleken met hetgeen door de Finnen tegen den Russischen aanvaller werd gepresteerd, kan in Noorwegen geen sprake zijn. Nog maals: tenzij hulp komt opdagen. De ongunstige militaire toestand heeft den Noren reeds lang vóór het uitbreken van de tegenwoordige crisis, parten gespeeld, omdat hij medebracht, dat Noorwegen wel eene neutrale en zelfstandige positie kon willen aannemen, maar tot de handhaving daarvan ten eenenmale onmachtig was. De geallieerden van Westelijk Europa hebben zulks begrepen en zich genoodzaakt gezien, om in het souvereine gebied der Noren het heft, de verdediging van Britsch-Fransche belangen, in handen te nemen. Indien men niet over eenigszins afdoende macht beschikt, dan helpen protesten in zulk een geval bitter weinig en wordt de deur geopend voor allerlei actie van de zijde der oorlog voerenden. Men is dan tot speelbal" geworden en de Duitschers hebben zich van hun kant niet onbetuigd gelaten. Toen zij hun kans zagen, om naar het scheen zonder veel risico, het Scandinavisch gebied te bezetten, hebben zij die gelegenheid aangegrepen en met gebruik van de leuze, dat zij als beschermers optreden, hebben zij zich in het gebied van koning Haakon gevestigd. De ligging van de hoofdstad Oslo brengt mede, dat deze al dadelijk den protector" in handen viel, doch de Noren hebben, in vergelijking met hun lotgenooten de Denen, het voordeel, dat hun grondgebied zich zeer ver naar het Noorden uitstrekt en zeer weinig gelegen heid voor transport over land biedt. Indien men echter niet beschikt over toereikende troepen en verdedigings middelen, dan kan dit voordeel slechts tijdwinst op leveren, maar het oeroude gezegde leert, dat deze winst voor den krijgsman" van belang kan zijn. IN casu is dit zeer zeker het geval, indien men op steun van de geallieerden mag rekenen. Die hulp is toegezegd, doch in welke vormen hij zal worden ver leend, is terwijl dit geschreven wordt nog niet gebleken. Zeker zal de hulp ter zee het meest afdoende zijn: de Britsche vloot toch heeft nog de overmacht in de Noordzee ,al heeft zulks sinds de uitbreiding van het luchtwapen niet meer die groote waarde welke daaraan voorheen kon worden gehecht. Zoolang Duitschland in het vrijwel ongestoord bezit van het gebied van Noorwegen is, genieten de Duitschers het maritieme voordeel, dat zij voor het gebruik van hunne duikbooten, over een groot aantal uitvalspoorten", gevormd door de talrijke fjorden, kunnen beschikken en in ieder geval de Britten er toe dwingen, om hunne volle aandacht aan de zeer uitgestrekte Noorsche kust te wijden. Maar deze tijd van ongestoord bezit" is nog niet aangebroken. De expeditie tegen Scandinavië, die aanvankelijk zooals trouwens bijna niet anders te verwachten was volgens het Duitsche plan is verloopen, heeft tengevolge, dat het oorlogsterrein in elk geval aan merkelijk is uitgebreid. In het algemeen is die uitbrei ding niet in het voordeel van Duitschland, al zou het voorloopig als een moreel succes geboekt kunnen worden. Voor de beoordeeling van het mogelijk verdere verloop van de actie in Scandinaviëbeschikt men thans over te weinig gegevens. Tal van vragen rijzen, doch de beantwoording is onmogelijk. Voor de bestrijding van de ernstigste bedrei ging van Duitschland, de blokkade, levert het be zetten van het Scandinavische gebied den aanvallers in elk geval slechts weinig voordeel. De voorraden, welke in de geoccupeerde landen aanwezig zijn, beteekenen voor de bevolking van het Duitsche Rijk nagenoeg niets en daar deze landen van nu af aan mede geblokkeerd worden, vervalt daardoor een van de weinige neutrale openingen, door welke nog het een en ander kon worden aangevoerd en voor het transport overzee wordt geen nieuwe mogelijkheid geboren. Zooals reeds gezegd vormt het optreden van Duitsch land eene ernstige waarschuwing voor de weinige nog overgebleven kleine neutrale staten. Weer rijst de vraag: Wie volgt?" Het verdere verloop van deze expeditie zal voor het antwoord op die vraag van veel belang zijn. In Nederland, Belgiëen Zwitserland zal dit verloop dan ook met groote spanning worden ge volgd, maar deze rijken kunnen de voldoening smaken, dat zij zich, ten aanzien van het voornaamste punt niets te verwijten hebben de landsverdediging hebben zij doeltreffend verzorgd en daarop vertrouwende, kunnen zij met gerust geweten zeggen: advienne qui pourra". Met Ivorol een super reiniging van mond en tanden, want het actieve zelfreinigend schuim dringt door tot in de meest verborgen schuilhoekjes waar gewone tandpasta niet komt. Tube 60-40-25 et. PAG. 5 DE GROENE No. 3280

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl