Uit de Keuken der beeldende kunsten Bij Germ de Jong NEE" zei Germ de Jong ,,ik denk er maar niet aan, aan wat er nu allemaal ge beurt, want ik begrijp 't niet, begrijp er niemandal van. Alleen weet ik, dat die oorlog in Holland mij zóó'n slag, zoo'n schok heeft gegeven, dat ik er een heel ander mensch door ben geworden. Dat werd tijd óók. En zoo zal ik wel tot een van de weinige schilders hooren, die nu harmonisch door werken al kan ik er mij verduiveld goed inden ken als zij niet voort kunnen. ..." Monter fluitende scharrelde hij dan weer door z'n oud-belegen huis rond, om hier en daar een schil derij van den muur te plukken, een pastei, en die in zijn atelier vóór mij te poten tegen een stoel met dat een beetje onverschillig verwonderlijke gezicht, omdat hij daar nu dus zoo warempel zelf met zijn werk te kijk stond voor in de Groene en vrijwel onwennig. Want alle pose, al wat deze dingen ge wichtig nemen is tegenover anderen, is hem even vreemd als de bloeiende struiken in zijn tuin, die ook bloemen krijgen uit zichzelf en er niet aan denken hoe anderen, hoe hij, hun conterfeiter, die vinden. Nee, Germ de Jong is zoo maar een zoekende onrustige zwalker langs 's Heeren wegen, met zijn gretige schildersoogen wijd open, omdat hij, naar zijn aard, vindt, dat je alles wel kunt schilderen en teekenen, als je maar in een goede bui bent. En dan laat hij je zien, dat hij dit ook doet met al wat hij zooal te pakken krijgt" op zijn dolagiën. Op zijn omzwervingen, om te zwerven van zijn onge durigheid weg onder het volk van allerlei slag, dat hij tegenkomt op de landwegen, en soms in de herbergen ontmoet, om er, gemeenzaam pratende in een ieders stiel van doen, zijn eenzelvigheid aan te vergeten. Wel, en met dien oogst van indrukken gaat hij dan weer binnen in Veldzicht", zijn ouderwetsche bouwmanswoning, daar in Aagtdorp net als de bijen, vol honing gezogen, naar hun korven en hij zet 't neer op 't linnen of ook sleept hij er haastig zijn ezel en schilderkist heen naar buiten waar hij 't mooi heeft gevonden soms in n drift voort, een heelen dag voort.... Ik heb wel gehoord, in uw Blaricumschen tijd, dat u dan liefst bij nacht schilderde? . . Och ja, dat waren die balsturige zenuwen. Maar tegenwoordig ben ik blij als ik 'smorgens wak ker word .... Want dan staat er altijd wel een ding, waar ik noodig aan voort wil, of ik moet noodiger nog werken in mijn moestuin aan de boontjes, sla, wortelen, boerekool voor van 't winter. omdat je toch pok je kost dient in te halen.... En soms kan ik in eens niet doorgaan met zoo'n schilderij Ook goed, want dan ga ik er fijn een detective of iets anders, den grootsten onzin, bij zitten lezen al lees ik 's avonds ook wel serieus tot ik weer eens op kijk naar dat doek, en.... ho i dan weet ik 't weer. Van den winter heb ik, in die barre kou, dit be sneeuwde duinlandschap een heelen dag door afge maakt. Vindt u 't mooi? des te beter. Ik heb er twee geschilderd. Het eene heeft de vrachtrijder hangen en nu rijdt hij een jaar lang m'n schilderijen voor niets.... Al zijn 't, in de vier, vijf jaar, dat ik nu weer in deze streek woon, eerst in Bergen en sedert hier, vooral bloemen. Ja, vanzelf, meest schik ik ze in mijn atelier, zoek ik 't uit zoo, uit mijn tuin.... Vindt u ze verdroomd, fantastische bloemensprooken. Ik kan 't niet helpen. En hebt u collega's van mij mijn coloriet, maar vooral mijn teekeningen hooren prijzen? Dat is erg pleizierig, dat is ver wonderlijk vleiend en onverwacht.... van collega's! In ieder geval weet ik, dat ik hier in dit huis, waar ik nu 'n jaar of drie woon, 't hardste van mijn heele leven gewerkt heb. Al heb ik in mijn Parijschen tijd warempel ook niet stil gezeten. Maar is 't niet merk waardig, dat ik in dit donkere land lichter geworden ben dan in Frankrijk vanzelf, doordat ik mij hier geestelijk lekkerder ben gaan voelen? Al was dat, toen ik pas terug was in Amsterdam.... nou, miserabel van onrust, in mezelf en met wat ik toen toch maar wilde maken. Ga eens even mee, hier in dit gangetje: is 't niet afgrijselijk, zooals ik toen bezig was? .... Trouwens, de dingen, die ik uit de Pyreneeën heb meegebracht dit hier, en dat: die landschappen lijken op tooneeldecor, dat is niet zuiver schilderachtig, 't wordt binnenhuis kunst. Maar in Parijs ben ik weer gauw vrij geko men van dien rommel.. .. En kijk hier: dit zijn landschappen uit Zuid Frankrijk, dit uit Italië, uit Spanje.... Nee, deze bloemen heb ik midden in den winter uit mijn hoofd geschilderd, omdat ik vanzelf geen geld had om ze te kopen. Ik zou dan ook wel weer liever eens naar de Cöte d'azure of zoo zijn getrokken, vanzelf er wel eens uit willen; maar noodgedwongen blijf ik hier achter de NoordHollandsche duinen en 'k vind 't er ook mooi.... Deze buurtschap uit Toledo is een historisch schilderij geworden, 't Geval bestaat niet meer sedert den burgeroorlog. En in onze duinstreek, wat wil je? schilder ik veel wild. Dien dooden vogel hier met de eierschalen, neergelegd op mijn palet.... Terwijl deze oude vrouw, van achttien jaar geleden toch wel veel donkerder is van toon, niet waar ? En dan hier mijn Fransche dichter, zoo'n uitgebluscht mensch. In een uur had ik zijn kop er op. Toen kon ik niet meer tegen die ellende. Hij dronk zoo, was er door en door ziek van. Voor de handen heeft een ander geposeerd, dien mantel heb ik er vrij omheen gehangen.... Nee, in den laatsten tijd heb ik tóch iets aan mijzelf gewonnen, dat vanzelf lichter in je werk komt.... ook de rust.... En wat ik gemaakt heb in mijn Duitsche periode, in Berlijn, is te bedacht.... Hier uit dit huis, uit deze streek, zullen ze me moeten wegbommen, anders ga ik niet. TOEN ik in deze woning kwam, ben ik begonnen die hooge heg achter 't atelier te snoeien. Dan die zwarte teer onder de triplex te betimmeren en zeven maal heb ik de muren gewit. Tevoren had Piet Wiegman hier gewerkt en mooie dingen ge maakt, ook in zijn ceramiek. De muren van de gang waren van onderen evengoed zwart geteerd. Ik ben begonnen er de sterren van 't firmament in te stippen, maar op den duur bleken er hiervan toch te veel te zijn. Van die sombere keuken heb ik een fleurige boerekeuken gemaakt, den grond besmeerd met worsel in waterglas. En de kamerwanden alle maal beplakt met wit papier, dat ik met een spons hier en daar heb getint.... Alleen zou ik de zolde ring van mijn atelier nog een paar meter moeten opvijzelen, voor meer licht en om mijn ezel hooger uit te kunnen schuiven.... Maar 't liefste is mij toch mijn tuin met die ge kweekte en de aangewaaide wilde bloemen. Van oude baksteen heb ik, slordig in de specie, die muurtjes, die bakken gemetseld. Is dat in zijn ver wildering niet prachtig? En toch hier en daar schei dingen tusschen de vakken kleur daar onder dat oude boomgaardje .... Hier pluk ik al mijn bloemen uit voor mijn werk. Wel zes maal nu al heb ik mijn landschap ge schilderd .... Geëxposeerd? Vaak, pastei, olieverf, zwarte teekeningen. Ook in Parijs en elders in 't buiten land; vroeger een paar keer bij Van Lier in Amster dam, de Ronde brug, Hollandsche Kunstenaars kring. In de collectie Boendermaker is veel van mij. Maar deze dingen weet ik allemaal zoo precies niet meer. Tot heden toe, das waar ook, geregeld in de Oldedeel te Putten. Jaartallen uit mijn leven ben ik allemaal vergeten.. .. In Friesland geboren ja en hierdoor, mogelijk, laat ik niet gauw los, waar ik aan bezig ben. Maar nu moet ik gaan eten. En komt u dan nog eens terug.. .. zonder erg . .", Boven : De schilder confronteert zijn we.rk met de natuur. Onder: Germ de Jong in zijn atelier. /'u/,.':, Kr» /ii'Mlvi'i.1 F AG. II DE GROENE No. S19I